Όλο και πιο συχνά βλέπουμε ανθρώπους που κυκλοφορούν σαν χαμένοι με ένα κινητό στο χέρι, αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει γύρω τους, ή ανθρώπους που όλη την ώρα σκρολάρουν στο κινητό ή ψάχνουν στο διαδίκτυο με το άγχος μήπως χάσουν κάτι, αγνοώντας τον συνομιλητή τους και κοιτώντας συνεχώς το κινητό τους. Όλα αυτά μπορεί να αποδοθούν σε μια νέα μορφή νοητικής αποδυνάμωσης, που ορίζεται ως ψηφιακή άνοια και αποτελεί συνέπεια της υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου, των ψηφιακών συσκευών, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των νέων τεχνολογιών.
Τι είναι η ψηφιακή άνοια;
«Ουσιαστικά, η ψηφιακή άνοια αφορά ανησυχητικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανίζονται εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης των νέων τεχνολογιών και τα οποία σχετίζονται με απώλεια μνήμης, διαταραχή προσοχής και σκέψης, χαμηλά επίπεδα κινήτρων, έλλειψη δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και προβλήματα επικοινωνίας με το περιβάλλον. Η παρατεταμένη χρήση οθονών κατά την περίοδο ανάπτυξης του εγκεφάλου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer ή άλλων μορφών άνοιας στην ενήλικη ζωή», αναφέρει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας Ασθενών Νόσου Alzheimer Χανίων, ψυχολόγος Άννα Δημοτάκη. «Αν και η ψηφιακή άνοια δεν αποτελεί μια πραγματική διαγνώσιμη κατάσταση υγείας, η θεωρία ότι η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας επηρεάζει αρνητικά τη νόησή μας έχει επιστημονική βάση», σημειώνει η κ. Δημοτάκη.
Η ψηφιακή άνοια είναι αναστρέψιμη, καθώς είναι αποτέλεσμα κάποιων συνηθειών και όχι κάποιας νευροεκφυλιστικής πάθησης. «Η συνήθεια να βρίσκουμε πάντα πληροφορίες στο ψηφιακό περιβάλλον επηρεάζει τη μνήμη, η οποία δεν αξιοποιείται όπως θα έπρεπε», σημειώνει η κ. Δημοτάκη. «Το πρόβλημα δεν είναι ότι όλοι ρευστοποιούμε το γνωστικό μας κεφάλαιο στην Google, αλλά ότι δίνουμε σε μικρά παιδιά ψηφιακές συσκευές που περιορίζουν τη γνωστική τους ανάπτυξη».
Τα συμπτώματα της ψηφιακής άνοιας
Αναφερόμενη στα συμπτώματα της ψηφιακής άνοιας, η κ. Δημοτάκη αναφέρει: «Πρώτο και κύριο είναι ότι υπάρχει μια εξασθένηση της μνήμης. Υπάρχει διαταραχή στη συγκέντρωση, καθώς το scrolling στο κινητό δεν βοηθάει τον εγκέφαλο να εστιάσει στην πραγματικότητα, ενώ άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν διαταραχές στον ύπνο και εξασθένηση κοινωνικών δεξιοτήτων».
Μορφές ψηφιακής άνοιας
Οι πιο χαρακτηριστικές μορφές της ψηφιακής άνοιας περιλαμβάνουν το σύνδρομο δόνησης φάντασμα, το FOMO (Fear of Missing Out) και την digitrosis, όρο που υποδηλώνει τη διάβρωση των εγκεφαλικών λειτουργιών λόγω ψηφιακής υπερφόρτωσης. «Η συμπεριφορά phubbing, όπου κάποιος αγνοεί τον συνομιλητή του για να επικεντρωθεί στη χρήση του κινητού, είναι επίσης συνηθισμένη».
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
«Αυτό που θέλουμε είναι να γίνεται μια πιο υγιής χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου. «Χρειαζόμαστε εναλλακτικές νοητικές ασκήσεις και φυσική κοινωνική επαφή, προκειμένου να προστατεύσουμε τη νοητική μας υγεία»», καταλήγει η κ. Δημοτάκη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
