Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται οι 916 συνεταιρισμοί στη χώρα μας, οι οποίοι συνεισφέρουν με ποσοστό μόλις 0,4%, στο εθνικό ΑΕΠ, όταν ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει στο ΑΕΠ με ποσοστό 4%, που φτάνει στο 8% μαζί με την μεταποίηση.
Τα παραπάνω τονίστηκαν στη διάρκεια σημερινής ημερίδας με θέμα «Προς ένα σύγχρονο υπόδειγμα συνεταιρισμών για τη νέα γενιά» που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»: μιας μη κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας, που υλοποιείται μέσω αποκλειστικής δωρεάς του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Όπως υπογραμμίστηκε στην ημερίδα, σήμερα περισσότερο από ποτέ, η ελληνική αγροτική επιχείρηση πρέπει «να ξεφύγει από την παγίδα του μικρού μεγέθους» και με κάθε τρόπο και σε κάθε επίπεδο «όλοι μαζί πρέπει να ανταποκριθούμε στην τεράστια πίτα ζήτησης που υπάρχει για αγροτοδιατροφικά προϊόντα εκεί έξω».
Η ημερίδα «υλοποιείται σε μία εποχή που οι Έλληνες αγρότες δεν θέλουν να ακούνε τη λέξη «συνεταιρισμός», αναγνώρισε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Μπαγινέτας. «Θα πρέπει όλοι μας και οι αγρότες, να καταλάβουν ότι άλλο ο θεσμός και άλλο οι διοικήσεις των συνεταιρισμών» σημείωσε ο ίδιος και τόνισε ότι «οι κομματικές και πολιτικές παρεμβάσεις, διαχρονικά, έχουν πλήξει τις συνεταιριστικές οργανώσεις και αμαύρωσαν το θεσμό».
Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος επισήμανε ότι λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από την πορεία του ελληνικού συνεταιριστικού κινήματος, αλλά και τις θέσεις των συνεταιριστών, το νέο σχέδιο νόμου «αφήνει πάρα πολλά πράγματα στο διοικητικό συμβούλιο, αλλά μέσα από ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχου, γιατί αυτό αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να γίνει» αφού «δεν εμπιστεύονται οι αγρότες το συνεταιρισμό». Βέβαια, όπως αναγνώρισε «χρειάζονται κι άλλα πράγματα να γίνουν, όπως περισσότερη εκπαίδευση και καινοτομία».
Πάντως, «η μεγαλύτερη πρόκληση για μας είναι να καταπολεμήσουμε τη μη εμπιστοσύνη στους συνεταιρισμούς αλλάζοντας τη νοοτροπία που επικρατεί: να συγχέεται ένας θεσμός, ο συνεταιρισμός εν προκειμένω, με τη διοίκησή του» ανέφερε ο κ. Μπαγινέτας. «Σήμερα οι συνεταιρισμοί ανάγονται σε επιχειρησιακή ανάγκη, για αυτό και η επιδίωξη της ημερίδας είναι να συμβάλει σε ένα γόνιμο διάλογο», τόνισε η διευθύνουσα σύμβουλος πρωτοβουλίας «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά», Έφη Λαζαρίδου.
Από την πλευρά του, ο κοσμήτορας της σχολής Περιβαλλοντικών και Βιολογικών Επιστημών του Rutgers University στις ΗΠΑ, Ρόμπερτ Γκούντμαν, επεσήμανε ότι «πρέπει να είμαστε ενωμένοι και με άλλους χώρους, όπως τον πολιτισμό και τον τουρισμό, για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», καθώς όπως πρόσθεσε «είναι ώρα να σκεφτούμε με νέους και καινοτόμους τρόπους». Η παλιά γενιά, σύμφωνα με τον ίδιο, βρίσκεται εδώ για να μοιραστεί τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της με τη νέα γενιά, και όλοι μαζί «να αναζητήσουμε τη συνεργασία και το συνεργατισμό, ως μια ευκαιρία να αναπτερώσουμε το status quo», υπογράμμισε.
Ο καθηγητής στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Γεωπονικών Επιστημών, Κώστας Καραντινής, σημείωσε στην τοποθέτησή του, ότι από το 1915 που ψηφίστηκε ο πρώτος νόμος για τους συνεταιρισμούς από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μέχρι τώρα, «έχουμε ένα νόμο ανά εννιάμισι χρόνια. Πρέπει να δούμε αυτά που πέτυχαν αυτοί οι νόμοι και πού μας έφεραν, να αναρωτηθούμε αν ο νόμος κάνει τη διαφορά». Πρόσθεσε δε, ότι «από τους 6.500 συνεταιρισμούς που υπήρχαν το 2000 στην χώρα μας, το 2019 είχαμε μονάχα το 11% των μελών».
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος εστίασε στην αδυναμία του αγροδιατροφικού τομέα στην Ελλάδα να είναι ανταγωνιστικός, και τόνισε ότι η ελλιπής εκπαίδευση είναι ο βασικότερος λόγος της αδυναμίας αυτής. Υπογράμμισε ότι μόνο το 5% των γεωργών έχουν βασική εκπαίδευση, και στο πλαίσιο αυτό επισήμανε ότι «το κράτος πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη αυτό στη νέα νομοθεσία».
«Να θυμάστε ότι οι συνεταιρισμοί είναι επιχειρήσεις», τόνισε από την πλευρά του ο αναπληρωτής καθηγητής του Rutgers, Σαντζίμπ Μπουγιάν, τονίζοντας τη σημασία του επαγγελματικού μάνατζμεντ στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπως και της δημιουργίας μίας αλυσίδας αξίας σε περιφερειακό επίπεδο, μεταξύ των ομάδων παραγωγών, καταναλωτών, εργαζομένων.
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος επισήμανε ότι στην Ελλάδα οι συνεταιρισμοί μπορεί να είναι μικροί, αλλά έχουν μεγάλη ιστορία, και εξέφρασε την έκπληξή του για την κομματικοποίησή τους. Στ, καθώς όπως και στη Κίνα, διαμορφώνονται από πάνω, έχοντας εργαλειοποιηθεί από τα κόμματα».
Ένα νέο μοντέλο συνεργατικότητας για τον πρωτογενή τομέα, στην Ελλάδα, παρουσίασαν η Μαριάννα Σκυλακάκη και ο Θεόδωρος Μπένος (διαΝΕΟσις) τονίζοντας ότι μέσα από τις συνεταιριστικές οργανώσεις μπορούν να απαντηθούν κρίσιμα ζητήματα του πρωτογενή τομέα, οργάνωση των αγροτών σε σύγχρονες, μεγάλες ομάδες παραγωγών, επίσης θέματα εξεύρεσης πόρων, επιμόρφωσης, αλλά και διαύγειας στην οικονομική διαχείριση, όταν στον πρωτογενή τομέα υπάρχει διαχρονικά το πρόβλημα της «γκρίζας» οικονομίας.
Αναφερόμενη στη δυσκολία των ελληνικών προϊόντων να διεισδύσουν σε διεθνείς αγορές, η εκπρόσωπος της διαΝΕΟσις σημείωσε ότι οφείλεται «στο τόσο μικρό μέγεθος σε όλα τα επίπεδα της ελληνικής αγροδιατροφής (κλήρος, γεωργικές εκμεταλλεύσεις, μεταποίηση, προώθηση εξαγωγών), με αποτέλεσμα να καθιστά την πλειοψηφία των ελληνικών μονάδων μη ανταγωνιστικές σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές». Με στόχο τη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο έντονης και μαζικής συνεργασίας, θα πρέπει να δοθούν κίνητρα που θα βοηθήσουν στην αύξηση του κεφαλαίου εμπιστοσύνης ευρύτερα στους χώρους αγροδιατροφής στην Ελλάδα, και πρέπει να δοθεί στους ίδιους τους συνεταιριστές, η ευελιξία να διαμορφώσουν τα καταστατικά τους σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες, τις οποίες ξέρουν καλύτερα από κάθε άλλον.
Η ίδια, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε τη σημασία της διαφάνειας σε τέτοιου είδους μοντέλα, καθώς όπως επισήμανε, «πολλές φορές έχουμε πολλούς και διαφορετικούς παίχτες που καλούνται να πάρουν από κοινού αποφάσεις».
«Αυτή τη στιγμή, αυτό που λείπει από την Ελλάδα είναι να βρεθούνε στο ίδιο τραπέζι άνθρωποι, και από το κλάδο της παραγωγής, και της μεταποίησης, και των εξαγωγών, και των ερευνητικών κέντρων, και να αρχίσουν να συζητάνε τι μπορεί να γίνει, ώστε τα προϊόντα που παράγονται στη χώρα και εξάγονται να είναι πιο ελκυστικά», τόνισε.
Μεταξύ άλλων, εξέφρασε τη θέση της ότι ο κλάδος της αγροδιατροφής και του τουρισμού πρέπει να συνεργαστούν στενά. Θέτοντας το ερώτημα για το πώς μπορεί να ξεφύγει κάποιος από τη παγίδα του μικρού μεγέθους, απάντησε πως αυτό θα γίνει με την στοχευμένη ενθάρρυνση από το κράτος, αλλά και τη τοπική αυτοδιοίκηση.
Ο κ. Μπένος, τόνισε στην ομιλία του ότι «θέλουμε να διαλύσουμε τον μύθο στη χώρα μας πως το συνεταιριστικό μοντέλο δεν είναι πετυχημένο λόγω του ότι οι συνεταιρισμοί έγιναν πολιτικό και κομματικό εργαλείο και τα μέλη τους αντί να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, τον υποπτεύονται».
Ε.Αλεξ.
