«Να αλλάξεις τον κόσμο, φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα, ούτε ουτοπία. Είναι δικαιοσύνη». Αυτή η φράση ανήκει στον Δον Κιχώτη, τον πρωταγωνιστή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα και αυτά τα λόγια έρχονται σε πολλών το μυαλό, όταν ακούν την ιστορία της ΣΕ ΒΙΟΜΕ. Του πρώτου αυτοδιαχειριζόμενου εργοστασίου στην Ελλάδα.
Επιμέλεια: Γιώργος Φακής
Πλάνα/Μοντάζ: Κωνσταντίνος Δέσκας
Όλα ξεκίνησαν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, σε μια Ελλάδα που ήταν αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες οικονομικές συνθήκες, με την εφαρμογή των μνημονίων να οδηγεί πλήθος κόσμου στην ανεργία και την ανέχεια. Στη Θεσσαλονίκη υπήρχε η Βιομηχανική Μεταλλευτική ΑΕ, θυγατρική της Φίλκεραμ Τζόνσον, που απασχολούσε δεκάδες εργαζομένους, ωστόσο η οικονομική κρίση έφερε νέα δεδομένα και το 2011 αποφασίστηκε η παύση πληρωμών.
Οι εργαζόμενοι προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας και στα μέσα του 2012 το 97% της γενικής συνέλευσης ψήφισε υπέρ της ανάληψης της ευθύνης του εργοστασίου, ενώ εξ αρχής υπήρχε μεγάλη στήριξη μέσω της «Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης ΒΙΟΜΕ». Πράγματι, τον Φεβρουάριο του 2013 ξεκίνησε η λειτουργία της ΣΕ ΒΙΟΜΕ, υπό το πρίσμα της αυτοδιαχείρισης, στα πρότυπα επιχειρήσεων άλλων χωρών, όπως η Αργεντινή. Για την Ελλάδα, η φράση «αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο» ήταν -πρακτικά- άγνωστη πριν από δέκα χρόνια, με πολλούς τότε να θεωρούν ότι η κίνηση δεν θα έχει επιτυχία, κάνοντας μάλιστα προβλέψεις για άμεσο… λουκέτο.
Μια δεκαετία αργότερα φαίνεται πως η αυτοοργάνωση και η αυτοδιαχείριση πέτυχαν, με τους εργαζομένους να έχουν από το 2013 μέχρι και σήμερα τον πλήρη έλεγχο της ΒΙΟΜΕ, χωρίς -ασφαλώς- να υπάρχει εργοδότης. Όλα αυτά τα χρόνια το εργοστάσιο παράγει προϊόντα καθαρισμού, όπως σαπούνια και καθαριστικά ρούχων, τα οποία είναι οικολογικά και έχουν το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα για το περιβάλλον.
Επιλογή των εργαζομένων είναι να μην διατίθενται τα προϊόντα σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, αλλά σε μικρότερα καταστήματα, ενώ υπάρχει η δυνατότητα και για αποστολή σε σπίτια, με το eshop της ΒΙΟΜΕ να βρίσκεται υπό συνεχή ανάπτυξη. Παράλληλα γίνονται και εξαγωγές.
Το εργοστάσιο και οι πολιτιστικές δράσεις
Για τη ΣΕ ΒΙΟΜΕ όλα άρχισαν με μια συναυλία στο Ιβανώφειο, με το κύμα αλληλεγγύης να είναι έντονο τόσο στη Θεσσαλονίκη, όσο και σε άλλες πόλεις της χώρας, ενώ ήταν το ενδιαφέρον και από χώρες του εξωτερικού. Οι εργαζόμενοι ήρθαν σε επικοινωνία με αυτοδιαχειριζόμενα εργοστάσια ανά τον κόσμο και σταδιακά κατανόησαν ότι ένα τέτοιο εγχείρημα είναι δυνατό να πετύχει και να έχει διάρκεια.
Επιπλέον, ο προαύλιος χώρος του εργοστασίου φιλοξενεί πολιτιστικές δράσεις, όπως συναυλίες, θεατρικά δρώμενα και παρουσιάσεις βιβλίων, ενώ τους τοίχους κοσμούν τοιχογραφίες με διάφορα κοινωνικά μηνύματα. Όπως τονίζουν οι εργαζόμενοι, στόχος είναι το αδιάληπτο άνοιγμα της ΣΕ ΒΙΟΜΕ προς την κοινωνία, κάτι που πιστοποιήθηκε και από τις εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από την έναρξη του εγχειρήματος.
Μια δεκαετία μετά, η ΣΕ ΒΙΟΜΕ έχει κατορθώσει να είναι συνεπής απέναντι στις καθημερινές υποχρεώσεις, χρέη δεν υπάρχουν, με το πλάνο να διατηρείται και τα επόμενα χρόνια.
Τέλος, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η αλληλεγγύη αποτελεί «δύναμη», με τους εργαζομένους της ΣΕ ΒΙΟΜΕ να δίνουν το «παρών» σε πολλές δράσεις και κινητοποιήσεις, όπως οι πορείες διαμαρτυρίας που ακολούθησαν το δυστύχημα των Τεμπών τον περασμένο Μάρτιο.
Δείτε το ντοκιμαντέρ της Politic:
Δείτε φωτογραφίες από το εργοστάσιο της ΣΕ ΒΙΟΜΕ:
Δείτε επίσης: Τέμπη 2023 – Ντοκιμαντέρ POLITIC: Η τραγωδία που συγκλόνισε την Ελλάδα – 57 ψυχές ζητούν δικαίωση
