Στην Επανάσταση του 1821, ο οπλαρχηγός Εμμανουήλ Παππάς επέλεξε την χερσόνησο της Κασσάνδρας για να προτάξει την άμυνά του εναντίον του οθωμανικού στρατού με διοικητή τον Μεχμέτ Εμίν, βαλή της Θεσσαλονίκης. Ο ισθμός της Κασσάνδρας αποτελούσε φυσικό οχυρό, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν οι επαναστάτες σκάβοντας αμυντική τάφρο.
Η στρατηγική σημασία της στενωπού Κλειδίου, που διαχωρίζει την πεδιάδα της Φλώρινας από τον κάμπο του Αμυνταίου, αξιοποιήθηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ιστορικά γεγονότα από την Επανάσταση του 1821 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στον χώρο της Μακεδονίας και οι γεωμορφολογικοί παράγοντες που καθόρισαν την εξέλιξή τους αναλύονται στο ημερολόγιο του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (ΙΜΜΑ) για το έτος 2025. Στο επιτραπέζιο ημερολόγιο – λεύκωμα με τίτλο «Ιστορία και Περιβάλλον της Μακεδονίας (19ος-20ος αι.)» εξετάζεται η σχέση ιστορίας και περιβάλλοντος μέσα από κείμενα επιστημόνων στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.
Η διευθύντρια του ΙΜΜΑ, Αθηνά Παυλίδου, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας των δύο επιστημονικών κλάδων. Συγκεκριμένα, επεσήμανε ότι «η προσέγγιση δώδεκα σημαντικών γεγονότων, τα οποία συνεξετάζονται με τη διαμόρφωση του εδάφους και του περιβάλλοντος χώρου, ανατέθηκε τόσο σε Γεωλόγους όσο και Ιστορικούς Επιστήμονες, με στόχο να επιτευχθεί μια διπλή, διεπιστημονική ανάδειξη της σχέσης που συνέχει μνήμη, φύση και περιβάλλον». Η κ. Παυλίδου υπογράμμισε ότι «το στοίχημα των συντελεστών της έκδοσης είναι κάτι παραπάνω από επιτυχημένο».
Αναφερόμενη στο αισθητικό μέρος του Ημερολογίου, η Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του ΙΜΜΑ, Σταυρούλα Μαυρογένη, τόνισε ότι «οι εικόνες προέρχονται όχι μόνο από τις Συλλογές του Μουσείου αλλά και από σημαντικό αριθμό συλλεκτών της Μακεδονίας». Χάρτες, πίνακες, μνημεία και κειμήλια πλαισιώνουν την αφήγηση, διευκολύνοντας την κατανόηση του γεωφυσικού αναγλύφου στη μακρά ιστορική εξέλιξη.
Διαχρονικά, τα ημερολόγια του ΙΜΜΑ στόχευαν στον συγκερασμό άρτιας επιστημονικής τεκμηρίωσης και ανάλογου αισθητικού αποτελέσματος. Ο βοηθός Έρευνας του ΙΜΜΑ, Βαγγέλης Κανσίζογλου, χαρακτήρισε πρόκληση την αναζήτηση φωτογραφικού και αρχειακού υλικού για να πλαισιώσει τη θεματική του Ημερολογίου του 2025, ενώ τόνισε τη συμβολή φορέων όπως το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.
Πιο συγκεκριμένα, το έργο περιλαμβάνει σημαντικές μάχες και γεγονότα της περιοχής, όπως η μάχη των Βασιλικών (1821), η μάχη της Κασσάνδρας (1821), η καταστροφή της Νάουσας (1822) και άλλες καθοριστικές στιγμές στην ιστορία της Μακεδονίας.
Το Ημερολόγιο διατίθεται από το πωλητήριο και το e-shop του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, καθώς και από τα μεγάλα βιβλιοπωλεία της πόλης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
