Η διαμόρφωση Διακρατικών Προγραμμάτων (Interreg) στα Βαλκάνια και Ν.Α Ευρώπη στην Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 & αξιοποίηση καλών πρακτικών ήταν το θέμα της τρίτης ενότητας του 2ο Balkan Forum , στο συνεδριακό κέντρο «Ιωάννης Βελλίδης», στη Θεσσαλονίκη.
Τη συζήτηση απασχόλησε, κυρίως, η κατεύθυνση που θα πρέπει να έχουν κατά τη νέα διαχειριστική περίοδο, ώστε στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν με την πανδημία του κορονοϊού, να βοηθηθούν οι περιφερειακές οικονομίες, να εναρμονιστούν οι στόχοι των προγραμμάτων αυτών με εκείνους της Ε.Ε. για «πράσινη» Ευρώπη και ψηφιακή μεταρρύθμιση και να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Στη συζήτηση επισημάνθηκε ότι είναι η 30η επέτειος των διασυνοριακών προγραμμάτων και τόνισε ότι στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είχαν πολύ μεγάλη επίπτωση στην ανάπτυξη της διασυνοριακής περιοχής.
«Αυτή η νέα προγραμματική περίοδος 2021-2027 θέλει να λάβει υπόψη τη νέα πραγματικότητα του κορονοϊού» τόνισε ο ειδικός γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γεώργιος Ζερβός και πρόσθεσε:
«Βρισκόμαστε στον πρώτο γύρο των διαπραγματεύσεων για την επόμενη προγραμματική περίοδο, με εκπροσώπους των ευρωπαϊκών υπηρεσιών. Στόχος είναι να δώσουμε τη δυνατότητα στις χώρες να βοηθήσουν, να υποστηρίξουν τις οικονομίες τους . Επίσης, να μειώσουμε τις κοινωνικές διαφορές και το επίπεδο της φτώχειας».
Ο ειδικός γραμματέας αναφέρθηκε και στα «εργαλεία» που διαθέτει η Ε.Ε. για την υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί για την επόμενη διαχειριστική περίοδο.
«Έχουμε τη πολιτική συνοχής, έχουμε το πολυετές πλαίσιο χρηματοδότησης που θα επικυρωθεί τον επόμενο μήνα. Τομείς είναι η «πράσινη» Ευρώπη, η ψηφιακή προσαρμογή, η κλιματική αλλαγή, ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία».
Ο κ. Ζερβός σημείωσε ότι τα κεφάλαια για τα προγράμματα «Interreg» έχουν μειωθεί, καθώς μέρος των χρημάτων έχουν ανακατευθυνθεί σε κοινοτικά και ενδοπεριφερειακά προγράμματα και δράσεις. Επεσήμανε, ακόμη, τη σημασία που έχει για την καλύτερη αξιοποίηση τέτοιων προγραμμάτων να εναρμονίσουν τους στόχους τους με έργα ευρύτερης σημασίας που προτείνει για την επόμενη επταετία η ευρωπαϊκή επιτροπή. «Στην επόμενη προγραμματική περίοδο θέλουμε να αυξήσουμε την απορροφητικότητα» πρόσθεσε ο κ. Ζερβός.
Ο κ. Ζερβός ανέφερε, ως παράδειγμα, το πρόγραμμα Balkan- Med και τη διαβούλευση που γίνεται για το μέλλον, μεταξύ του ΥΠΕΞ και της διαχειριστικής αρχής, όπως και για άλλα διασυνοριακά προγράμματα. «Το διασυνοριακό πρόγραμμα Ελλάδα – Βουλγαρία για την περίοδο 2021 -27 θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα» ανέφερε ο κ. Ζερβός.
Ο ειδικός γραμματέας σημείωσε ότι πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες προς όφελος των ενδιαφερόμενων να συμμετάσχουν και να αξιοποιήσουν αυτά τα προγράμματα.
Για τη σημασία των διασυνοριακών προγραμμάτων για τη Δυτική Μακεδονία μίλησε ο καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής Περιφερειακής και Διασυνοριακής Ανάπτυξης, του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Ιωάννης Μπακούρος.
«Πρέπει να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για τους νέους απόφοιτους πανεπιστημίου. Θέλουμε να αναπτύξουμε θέσεις εργασίας που θα κρατήσουν τους πανεπιστημιακούς απόφοιτους στην περιοχή» τόνισε ο κ. Μπακούρος και συνέχισε :
«Δε μπορούμε να σκεφτούμε τίποτε άλλο, παρά τη μετάβαση στην εποχή μετά το λιγνίτη, άρα θα πρέπει να ενθαρρύνουμε την επιχειρηματικότητα, είναι η μόνη λύση που έχουμε στη Δυτική Μακεδονία. Είναι σημαντικό η περιοχή να δείξει ένα άλλο πρόσωπο, πέρα από το λιγνίτη». Τόνισε δε, ότι τα ήδη εφαρμοζόμενα προγράμματα, ειδικά εκείνα που αφορούν την απασχόληση στην περιοχή, ωφελούν επιχειρήσεις, επενδυτές, νέους απόφοιτους πανεπιστημίων, επιστήμονες, κ.α.
«Τα επόμενα βήματα-πρόσθεσε- είναι κατά κάποιο τρόπο υποχρεωτικά, όταν σχεδιάζουμε το επόμενο περιφερειακό πρόγραμμα στη Δ. Μακεδονία. Να έχουμε δράσεις που σχετίζονται με τα αποτελέσματα για την επόμενη περίοδο 2021-27. Μπορούμε να διοργανώσουμε θερινά σχολεία να φέρουμε τη νεολαία κοντά και να ενεργοποιήσουμε τη συμβουλευτική ομάδα για τη νέα τεχνολογία και τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις».
Σε προγράμματα που υλοποιούνται στη χώρα της σε συνεργασία με την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και άλλα βαλκανικά κράτη και στην προοπτική για την επόμενη προγραμματική περίοδο αναφέρθηκε η επικεφαλής του «Κέντρου για την Ανάπτυξη» στη Ν.Α. ευρωπαϊκή διασυνοριακή περιοχή (Centre for development of the South-East planning region), μέσω τηλεδιάσκεψης, από τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Zhulieta Gjurkova.
«Το Κέντρο έχει υλοποιήσει εβδομήντα προγράμματα από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, προάγουμε το περιβάλλον, τη γεωργία, έχουμε υλοποιήσει πέντε προγράμματα με την Ελλάδα, έξι με τη Βουλγαρία, σαράντα από εθνικούς πόρους και δεκαοκτώ από άλλες πηγές» είπε η κ. Gjurkova και πρόσθεσε:
«Τα προγράμματα αυτά έχουν για μας μεγάλη σημασία και αποφέρουν σημαντική βελτίωση στη ζωή της περιοχής. Υπογράμμισε, ακόμη, ότι στην επόμενη προγραμματική προτεραιότητα θα είναι η υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από τον κορονοϊό, όπως και η ενίσχυση της συνεργασίας, μέσα από προγράμματα, με την Βουλγαρία και την Ελλάδα.
«Όλες οι δραστηριότητες των έργων αποτελούν τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κατευθυντήριες γραμμές για την περαιτέρω ανάπτυξη. Γνωρίζουμε τις ανάγκες, έχουμε βρει τρόπους να εξαλείψουμε τις διαφορές και τα προβλήματα που υπάρχουν στην περιοχή. Έχουμε υλοποιήσει 73 έργα και έχουμε οργανώσει πάνω από 200 εκδηλώσεις συνέδρια εργαστήρια σεμινάρια, κ.α.»
«Να καλύψουμε τα κενά ανάμεσα στην αγορά και την έρευνα και ταυτόχρονα να δούμε τα νέα προγράμματα, τα οποία θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε» υπογράμμισε ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας και Θράκης) Γεώργιος Εμμανουήλ.
«Κατά την επομένη προγραμματική περίοδο ο στόχος είναι να κάνουμε τη βέλτιστη χρήση αυτών των προγραμμάτων γα την καινοτομία και τη στήριξη των επιχειρήσεων για να ενδυναμώσουμε τη διασυνοριακή συνεργασία. Να γιατί το ΥΠΕΣ με τη διαχειριστική αρχή του Interreg διοργανώνει αυτό το βαλκανικό φόρουμ».
Ο κ. Εμμανουήλ υπενθύμισε ότι η Ε. Επιτροπή θέλει να αυξήσει τα κονδύλια που αφορούν την «πράσινη» και ψηφιακή μεταρρύθμιση και τόνισε ότι τα Βαλκάνια με το πλούσιο φυσικό περιβάλλον και τα παραδοσιακά προϊόντα τους, με το πολιτιστικό τους απόθεμα, που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις μπορούν να έχουν ρόλο στη διεκδίκηση τέτοιων προγραμμάτων.
«Το ΥΠΕΣ έχει καταρτίσει ένα μάστερ πλαν για την περίοδο 2019-25 για τη διακρατική συνεργασία» είπε ο κ. Εμμανουήλ και πρόσθεσε:
«Ζητούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις διαχειριστικές αρχές του Interreg να ενσωματώσουν έργα διασυνοριακής συνεργασίας. Θα χρησιμοποιήσουμε και το αγροτικό ταμείο και το ταμείο συνοχής και το Horizon. Θέλουμε να έχουμε στενή συνεργασία μεταξύ των βαλκανικών και των μεσογειακών χωρών».
Ανέφερε, ως παράδειγμα, τη σπουδαιότητα του προγράμματος Balkan-Med και πρόσθεσε: «Θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει συνέχεια την περίοδο 2021-27 των προγραμμάτων αυτών, οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη θα αποτελεί απώλεια για την περιοχή».
«Τα προγράμματα αυτά είναι πολύ σημαντικά, προσαρμοζόμαστε συνεχώς, προσαρμόζουμε τις στρατηγικές μας» τόνισε, μέσω τηλεδιάσκεψης, η επικεφαλής της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Ευρωπαϊκής Ενσωμάτωσης της Σερβίας, Sanda Simic.
Επίσης, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο ιταλός συντονιστής της ομάδας της διαχειριστικής αρχής, Lodovico Gherardi τόνισε ότι η Ε.Ε. έχει μια συγκεκριμένη στρατηγική.
«Είχαμε τα προβλήματα του κορονοϊού και της κινητικότητας. Μέχρι το Δεκέμβριο θέλουμε να καταλήξουμε σε ιδέες που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν» είπε ο κ. Gherardi και πρόσθεσε: «Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία μας από άλλα έργα για να ξεκινήσουμε τη νέα προγραμματική περίοδο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική απαιτεί υψηλό συντονισμό στην ευρύτερη περιοχή. ‘Αρα, πρέπει να αξιοποιήσουμε την εμπειρία των διασυνοριακών προγραμμάτων της προηγούμενης περιόδου για να προχωρήσουμε στην επόμενη».
Ο κ. Gherardi τόνισε ότι πέντε cluster που έχουν δημιουργηθεί σε διάφορους τομείς ανάλογα με τις στοχεύσεις, όπως πράσινη ανάπτυξη, ψηφιακή μεταρρύθμιση, καινοτομία, κ.α. και έχουν συνδεθεί με συγκεκριμένα έργα και πρόσθεσε: «Τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους θα παρουσιάσουμε στην επιτροπή παρακολούθησης τα στοιχεία από αυτά τα έργα για να βελτιώσουμε τις δραστηριότητες αυτών των cluster».
