Πόσα σχολεία στην Ελλάδα διαθέτουν άραγε αστρονομικό παρατηρητήριο ή πάρκο ηλιακών ρολογιών; Πόσα σχολεία στην πατρίδα μας έχουν υπαίθριο εργαστήριο φυσικής; Σε πόσα σχολεία στην Ελλάδα γίνονται ηλιακές παρατηρήσεις και νυχτερινές αστροπαρατηρήσεις; Σε πόσα δημόσια σχολεία στην πατρίδα μας διοργανώνονται εκδηλώσεις αστρονομίας με ομιλίες από έγκριτους πανεπιστημιακούς καθηγητές; Η απάντηση είναι ίσως σε λίγα, ίσως πάλι σε περισσότερα. Το σίγουρο όμως είναι ότι ένα δημόσιο σχολείο, στην άκρη της Ελλάδας, μπορεί και έχει κάθε δικαίωμα να περηφανεύεται ότι διαθέτει όλες τις παραπάνω δράσεις, χάρη στις πρωτοβουλίες μαθητών και καθηγητών, στο ομαδικό πνεύμα και την κοινή προσπάθεια που τους διακρίνει.
Το γυμνάσιο Νικηφόρου με λυκειακές τάξεις, στο Δήμο Παρανεστίου, στα ορεινά της Δράμας, είναι ίσως το μοναδικό δημόσιο σχολείο στην Ελλάδα που διαθέτει και αστρονομικό παρατηρητήριο, και υπαίθριο εργαστήριο φυσικής και πάρκο ηλιακών ρολογιών. Με μόλις 63 παιδιά και 17 καθηγητές το γυμνάσιο Νικηφόρου με λυκειακές τάξεις μπορεί να θεωρηθεί, κι όχι άδικα, ως μια από τις σημαντικότερες σχολικές μονάδες στην πατρίδα μας, που αποτελεί κυψέλη μάθησης για όλους τους μαθητές της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης που πλέον το επισκέπτονται.
Κι όλα αυτά χωρίς η εκπαιδευτική κοινότητα του σχολείου να τα διαφημίζει ή να κάνει αναρτήσεις στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Αρκεί η δουλειά των παιδιών, η κοινή προσπάθεια που καταβάλουν μαζί τους οι καθηγητές τους, αρκούν οι στόχοι που θέτουν για να επιτύχουν κάτι όμορφο, δημιουργικό και ίσως μαγικό. Πραγματικά μαγικό, αν σκεφτεί κάποιος που γίνονται όλα αυτά, από ποιους γίνονται, κάτω από ποιες συνθήκες γίνονται και με τις αντικειμενικές δυσκολίες που υπάρχουν.
Αγ. Τσιάρας: «Αυτό που έγινε εδώ είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό»
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάθε λόγο λοιπόν να νιώθουν όμορφα και χαρούμενοι στα εγκαίνια του αστρονομικού παρατηρητηρίου στο προαύλιο του σχολείου το βράδυ του Σαββάτου. Η παρουσία όλων των τοπικών αρχών της Δράμας, των βουλευτών, της γενικής γραμματέως του υπουργείου Παιδείας Αναστασίας Γκίκα, του περιφερειακού διευθυντή εκπαίδευσης Α.Μ.Θ. Κωνσταντίνου Μπαντίκου και πολλών φίλων του σχολείου, αποδεικνύει περίτρανα ότι η πολύχρονη προσπάθεια που προηγήθηκε των εγκαινίων ήταν μια ομαδική δουλειά που χρειάστηκε κόπο, χρόνο, εθελοντική δουλειά και επιμονή για να ολοκληρωθεί μετά από σχεδόν δέκα ολόκληρα χρόνια. Εξάλλου, όπως πολύ εύστοχα θα έλεγε και ο ερευνητής αστρονομίας Άγγελος Τσιάρας λίγο αργότερο στην ομιλία του «για εμάς, που ξέρουμε πόσο δύσκολο είναι να φτιαχτεί ένα αστεροσκοπείο, αυτό που έγινε εδώ είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό».
Τα εγκαίνια ήταν μια μεγάλη γιορτή και ταυτόχρονα μια ευκαιρία της αναγνώρισης των προσπαθειών όλων αυτών των χρόνων για τα όσα πολλά και σημαντικά επέτυχε το σχολείο. Κανείς δεν κατάφερε να κρύψει τη συγκίνησή του. Η διευθύντρια του σχολείου Υπερμαχία Πατσιάβρα που υπηρετεί στο γυμνάσιο Νκηφόρου από το 2011 με δάκρυα στα μάτια ευχαρίστησε όλους εκείνους που στέκονται δίπλα στο σχολείο.
Ο καθηγητής Φυσικής, Μιχάλης Δογραματζίδης, που κατάγεται από το Νικηφόρο, υπηρετεί στο σχολείο από το 2009 και είναι ο άνθρωπος στον οποίο οφείλονται το αστρονομικό παρατηρητήριο, το ηλιακό πάρκο και το υπαίθριο εργαστήριο φυσικής. Δεν μπορούσε να κρύψει τη χαρά του που έβλεπε έναν ακόμα στόχο να επιτυγχάνεται. Πάντα χαμηλών τόνων, σεμνός και διακριτικός αλλά πάντα τόσο ευχάριστος ως άνθρωπος, κέρδισε τις καρδιές των μαθητών και μαζί με τους συναδέλφους του καθηγητές έκαναν στο σχολείο του Νικηφόρου μικρά θαύματα.
Όραμα, στόχοι και εθελοντική δουλειά
Είναι αυτά τα θαύματα, κέρδισαν την προσοχή και τον θαυμασμό του Συλλόγου «Πάνος & Χρυσηίδα – Βοήθεια στα παιδιά» και αποφάσισαν έτσι να δωρίσουν το ποσό των 10.000 ευρώ για να αγοραστεί από το εξωτερικό ο θόλος του αστρονομικού παρατηρητηρίου. Η πρόεδρος του συλλόγου, Διόνη Βαρδάκα, μίλησε με συγκίνηση για τα επιτεύγματα του σχολείου λέγοντας χαρακτηριστικά «τα παιδιά σε αυτό το ακριτικό χωριό ξέρουν περισσότερα απ ότι τα παιδιά στην Αθήνα».
Τα 10.000 ευρώ δεν ήταν αρκετά για την ολοκλήρωση του παρατηρητηρίου. Απαιτήθηκε μια ακόμα δωρεά από τον επιχειρηματία Σάββα Τριανταφυλλίδη για να αγοραστεί το τηλεσκόπιο, χρειάστηκαν πολλές μικρότερες δωρεές, η συνδρομή του δήμου Παρανεστίου, των εργαζομένων του δήμου, του Συλλόγου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Δράμας «Ο Πήγασος», πολλές ώρες εθελοντική δουλειά από τα παιδιά και τον Μιχάλη Δογραματζίδη, ώστε να ολοκληρωθεί η κατασκευή του αστρονομικού παρατηρητηρίου, συνολικού κόστους 25.000 ευρώ. Απομένει η τοποθέτηση της βάσης για να εξασφαλιστεί η περιστροφή του θόλου – τηλεσκόπιου για να μπορέσει να γίνει λειτουργικά ερευνητικό, ώστε να χρησιμοποιείται για μετρήσεις και από μακριά μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Η γενική γραμματέας του υπουργείου Παιδείας στην ομιλία της έκανε λόγο για ένα μικρό σχολείο με τεράστιο έργο, που δύσκολα το βλέπει κάποιος στο δημόσιο σχολείο για να συνεχίσει λέγοντας «έχετε βάλει ένα λιθαράκι γα να προχωρήσει η δημόσια εκπαίδευση ακόμα περισσότερο. Εξάλλου, η εκπαίδευση είναι η σημαντικότερο επένδυση στη χώρα. Μέσα από τις δράσεις που υλοποιείτε διευρύνονται οι εκπαιδευτικοί ορίζοντες των παιδιών και συμμετέχουν σε διαδικασίες βιωματικής μάθησης».
Ένα μικρό χωριό επίκεντρο καινοτομίας
Ο Νικηφόρος, μικρό, κατάφυτο, ορεινό χωριό της Δράμας, με 1.200 κατοίκους, χάρη στο γυμνάσιό του αποτελεί σήμερα μια κινητήριο κοινωνική και πνευματική δύναμη για την ευρύτερη περιοχή. Χάρη στη δραστήρια σχολική κοινότητα αποτελεί κάθε χρόνο επίκεντρο εξελίξεων και καινοτομίας. Αποτελεί έναν ζωντανό και υγιή οργανισμό της κοινωνίας όπου οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τα τεκταινόμενα στον κοινωνικό τους περίγυρο. Αυτό φάνηκε εξάλλου και στην άλλη εκδήλωση, που ακλούθησε των εγκαινίων, με τη βράβευση των χορηγών και τις ομιλίες δυο καταξιωμένων επιστημόνων. Του ομότιμου καθηγητή του Α.Π.Θ. Ιωάννη Σειραδάκη που μίλησε με θέμα: «Ύπαρξη οργανικών χημικών ενώσεων απαραίτητων για τη ζωή στο ηλιακό σύστημα και σε μεγάλα μοριακά νέφη του γαλαξία μας», και του μεταδιδακτορικού ερευνητή αστρονομίας Άγγελου Τσιάρα, που μίλησε με θέμα: «Πλανήτης Γη: μια σταγόνα στον ωκεανό του σύμπαντος».
Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων αποδείχθηκε πάρα πολύ μικρή για να φιλοξενήσει τους μόνιμους κατοίκους του χωριού, τα παιδιά και τους δεκάδες φίλους του σχολείου που ήρθαν από τις γύρω περιοχές για να παρακολουθήσουν την εκδήλωση και τις ομιλίες. Έτσι, οι διοργανωτές τοποθέτησαν στην αυλή μια γιγαντοοθόνη για να παρακολουθήσουν όλοι την ομιλία.
Τα εγκαίνια του αστρονομικού παρατηρητηρίου του γυμνασίου Νικηφόρου ήταν μια μεγάλη γιορτή για όλους στο χωριό, μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς. Ταυτόχρονα, ήταν το επιστέγασμα όλων των προσπαθειών που γίνονται χρόνια τώρα, ξεκινώντας από το 2010, οπότε κατασκευάστηκε το πρώτο ηλιακό ρολόι στο σχολείο. Σε όλες αυτές τις δράσεις η τοπική κοινωνία πάντα παρούσα, πάντα ενεργή με χορήγηση υλικών για τις δράσεις και με εθελοντική δουλειά.
Τα λόγια της διευθύντριας του γυμνασίου Νικηφόρου με λυκειακές τάξεις στην έναρξη των εγκαινίων συμπυκνώνουν το νόημα όλων των προσπαθειών που καταβάλει χρόνια τώρα το σχολείο το οποίο παρά τη μείωση του μαθητικού δυναμικού συνεχίζει ακάθεκτο. Ανάφερε η Υπερμαχία Πατσιάβρα «θέλουμε να αναδείξουμε το σχολείο, να μην πάψουν τα παιδιά μας να έχουν οράματα και να βάζουν συνεχώς νέους στόχους για να τους επιτυγχάνουν».
Χάρη σε αυτούς τους στόχους τα παιδιά τα τελευταία χρόνια ανέβασαν συνολικά έξι θεατρικές παραστάσεις, δημιούργησαν δυο ταινίες μικρού μήκους, υλοποίησαν εθελοντικές δράσεις για τους πρόσφυγες και συνέβαλαν εθελοντικά σε δράσεις προς όφελος του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων.
Βασίλης Λωλίδης
