Τεχνολογία για ένα διαχρονικό ταξίδι στον εικονικό χώρο, μέσα από εφαρμογές για περιήγηση και εμβύθιση, αυτό που ονομάζουμε “ immersive experience” πάνω σε χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς, αρχής γενομένης από την Κνωσσό, εξελίσσει η εταιρεία-τεχνοβλαστός (spinoff) “Claret” του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος”. Με χρήση εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, γίνεται αναπαράσταση αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, ενω στη συνέχεια, με μια σειρά από εφαρμογές για περιήγηση και εμβύθιση, ο χρήστης μπορεί να βρεθεί “μέσα” στον χώρο.
Όπως τονίζει ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Ολοκληρωμένων Συστημάτων στον “Δημόκριτο”, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FΜ”, οι δυνατότητες που δίνει η immersive experience είναι σημαντικές για πληθώρα τομέων και αυτός είναι στόχος νέων εταιριών της χώρας. Εξηγεί δε, πως μέσα από την τεχνολογία αυτή, ουσιαστικά ξαναγεννιέται αυτό που δεν υπάρχει πια, δυνατότητα πολύ σημαντική για μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου τα αρχαιολογικά ερείπια είναι πάρα πολλά, αλλά για λόγους φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών, οι περισσότεροι χώροι δεν διασώζονται αυτούσιοι.
“Η Claret είναι ένας τεχνοβλαστός, μια spin-off του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος, προέρχεται από το Εργαστήριο Ολοκληρωμένων Συστημάτων, ένα εργαστήριο που ιδρύθηκε το 2000” περιέγραψε ο κ.Θωμόπουλος, που εξήγησε πως με την επιστροφή του από τις ΗΠΑ το 1999 και την τότε τοποθέτησή του ως διευθυντή του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών υπήρξε επιπλέον κινητικότητα για τη δημιουργία κάποιου Εργαστηρίου “που να εργαστεί για έρευνα πάνω σε συστήματα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών”.
Ήταν όμως το 2013 όταν έγινε το πάντρεμα άλλων τεχνολογιών με τον χώρο της πολιτιστικής δράσης: “ξεκινήσαμε την ενασχόλησή μας με τον ψηφιακό πολιτισμό. Υπήρχαν στο Εργαστήριο τεχνολογίες που είχαν αναπτυχθεί για άλλον τομέα, αυτόν της ασφάλειας, τεχνολογίες που είχαν μια διττή χρήση, που μπορούσαν να εφαρμοστούν και για θέματα που άπτονται του πολιτισμού”, ανέφερε ο επιστήμονας, που εξήγησε ποιο είναι το πλέγμα των τεχνολογικών εργαλείων που έχουν ετοιμαστεί από τους Έλληνες ερευνητές και τις Ελληνίδες ερευνήτριες, τεχνολογίες που προ λίγων ημερών παρουσιάστηκαν μάλιστα στις ΗΠΑ και στο Mobile World Congress Americas (MWC LA) στο Λος Άντζελες.
Ελληνική τεχνολογία στις ΗΠΑ
Τεχνολογίες που η ελληνική συμμετοχή στο Mobile World Congress Americas παρουσίασε για 3η συνεχόμενη χρονιά μέσω εκπροσώπων του ελληνικού οικοσυστήματος τεχνολογίαςμ από τις 22 μέχρι τις 24/10, με το ελληνικό περίπτερο να κερδίζει τις εντυπώσεις στον πολύ ζωντανό χώρο “ 4YFN – Startups”.
“Μιλάμε για αναπαράσταση με Εικονική και Επαυξημένη πραγματικότητα αρχαιολογικών χώρων, μουσείων, μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς. Έτσι ξεκίνησε η ενασχόλησή μας, ιδιαίτερα αρχικά με μια επικέντρωση πάνω στο μνημείο του παλατιού της Κνωσσού”, εξηγεί ο κ. Θωμόπουλος που περιγράφει πως στη συνέχεια δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα “μια σειρά από εφαρμογές για περιήγηση και εμβύθιση, αυτό που ονομάζουμε immersive experience πάνω σε χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς όπως και μια σειρά από πλατφόρμες οι οποίες επιτρέπουν τη διαχείριση ψηφιακού περιεχομένου για τέτοιους χώρους, τη δημιουργία εικονικών χώρων περιήγησης και την παραγωγή δημιουργικών εμπειριών”
Πρόκειται για για εμπειρίες “που μπορεί να σχετίζονται με την ιστορία, την αρχαιολογία ή με την πολιτισμική κληρονομιά αλλά να πηγαίνουν ένα βήμα παρακάτω δημιουργώντας μυθοπλασία η οποία μπορεί να προβληθεί με σύγχρονα μέσα τεχνολογίας όπως προβολική απεικόνιση, το γνωστό και ως projection mapping, τεχνολογίες εμθύθισης, κάτι στο οποίο αυτή τη στιγμή -κάτι που απέδειξε και η επίσκεψη στο Λος Άντζελες- βρισκόμαστε πολύ μπροστά, στην αιχμή της τεχνολογικής δημιουργικότητας. Και μιλάμε μάλιστα σε έναν χώρο στον οποίο, όπως είναι φυσικό, οι ΗΠΑ είναι στην αιχμή”, εξήγησε ο Επικεφαλής του Εργαστηρίου Ολοκληρωμένων Συστημάτων στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος.
H Κνωσσός και όχι μόνο “γεννιούνται ψηφιακά” μπροστά στα μάτια μας
“Αυτός είναι και ο στόχος των τεχνολογιών αυτών. Να ξαναγεννηθεί εκείνη η εποχή, αυτό που δεν υπάρχει πια. Καθώς η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου λόγω φυσικών, ανθρώπινων κ.ο.κ καταστροφών έχει πάρα πολλά αρχαιολογικά ερείπια, δεν υπάρχουν δηλαδή περισσότεροι πολιτισμικοί χώροι οι οποίοι να έχουν σωθεί αυτούσιοι, η τεχνολογία αυτή είναι ιδιαίτερα ενδεικνυόμενη για την Ελλάδα, ώστε η χώρα μας να αξιοποιήσει τα ελλείποντα στοιχεία και να δώσει στον επισκέπτη το πως ήταν τότε”, απαντά ερωτηθείς για το αν με τις τεχνολογίες αυτές γεννιούνται ψηφιακά άλλες εποχές ο Δρ.Θωμόπουλος που μεταφέρει και την εμπειρία του από τις συναντήσεις με θεσμικούς παράγοντες.
«”Ποιος θα έρθει να δει πέτρες;” είχα ακούσει -για να μεταφέρω ανεκδοτολογικά τι μου είχε πει στο παρελθόν μια περιφερειάρχης- που είχε ενημερωθεί για τις τεχνολογίες και τις δυνατότητες να μεταφέρουν τον επισκέπτη/χρήστη σε άλλες εποχές» εξιστορεί ο κ.Θωμόπουλος, που τονίζει πως αυτός είναι και ο κύριος στόχος. “Αν μπορούσαμε να συνδέσουμε τον χώρο μας με την εικονική ανάπλαση στο χώρο, τότε θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε το πολιτισμικό μας πλεονέκτημα. Σήμερα είναι πολύ δύσκολο να πεις σε κάποιον να έρθει και να δει πέτρες”, σημειώνει το στέλεχος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος, ενώ τονίζει πως ώριμο είναι πλέον το πρώτο σκέλος της δουλειάς.
“Η πρώτη εφαρμογή αφορά τη Κνωσσό όπου το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά ώριμο, ξεκίνησε άλλωστε το 2013 και μέσα έχει ενσωματωθεί πάρα πολλή γνώση, τόσο στο τεχνολογικό όσο και στο αρχαιολογικό κομμάτι. Στόχος μας δεν είναι η δημιουργία ‘παιχνιδιών’, αλλά όσο πιο πιστή αναπαράσταση της υπάρχουσας τεκμηριωμένης αρχαιολογικής, ιστορικής γνώσης που υπάρχει σήμερα”, περιγράφει.
Η συνύπαρξη του παρελθόντος με το σήμερα και οι χρήσεις που εξετάζονται
Ο κ.Θωμόπουλος όμως πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα την προσέγγιση της spin off εταιρίας που εξελίσσει αυτά τα εργαλεία και μιλά για μια πιο κοινωνική πτυχή. “Αυτές οι τεχνολογίες βοηθάνε την συναντίληψη στον ίδιο το χώρο αλλά επιπλέον εκδημοκρατίζουν και την πρόσβαση σε έναν τέτοιο χώρο. Υπάρχει εκείνος που δεν έχει τη χρηματική δυνατότητα ή λόγω απόστασης δεν μπορεί να επισκεφτεί το σημείο, αυτός ο άνθρωπος γιατί να αποκλείεται από αυτή την εμπειρία; Από το να δει πως ήταν αυτό;” εξηγεί ο ΄Έλληνας επιστήμονας που με αυτό τον τρόπο θέτει ένα ζήτημα “δημοκρατικότητας” στον τομέα της πολιτισμικής εμπειρίας όπως τον αναφέρει.
Το τεχνολογικό εργαλείο αυτό δε ο κ.Θωμόπουλος εξήγησε πως θα εξελίχθη και με ένα επιπλέον χαρακτηριστικό που προστίθεται. «Έχουμε την πλατφόρμα αυτή που ονομάζεται iGuide και όπου έχουμε το iGuide Κνωσσός και τώρα ετοιμάζουμε το iGuide Φαιστός κ.λ.π., προσθέτουμε δε πάνω στον εικονικό χώρο, με μια μέθοδο που ονομάζουμε “μέθοδο ζελατίνας”, τη σημερινή πραγματικότητα, με αυτό που περιγράφεται τεχνικά ως overlay. Είναι ένα επιπλέον επίπεδο στην τεχνολογία αυτή, το οποίο μπορεί να ‘μπαίνει’ και να ‘βγαίνει’ και να σου κάνει σύγκριση του πώς είναι σήμερα το σημείο και πώς θεωρούμε ότι ήταν χτες» είναι ο τρόπος με τον οποίο εξηγεί το στέλεχος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος την τεχνολογία που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην αιχμή στον πλανήτη.”Μπορείς συνεπώς να έχεις και την εμπειρία και του χώρου όπως ήταν, αλλά και όπως είναι σήμερα”, τονίζει ο κ.Θωμόπουλος.
Όσο για το πώς θα φτάσουμε ως κοινό στην εμπειρία που θα παρέχουν αυτές οι τεχνολογίες, ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Ολοκληρωμένων Συστημάτων στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος εξηγεί πως υπάρχει πληθώρα εφαρμογών. “Αυτή τη στιγμή διερευνούμε όλους τους διαύλους, και τα μουσεία και τις εφαρμογές για ηλεκτρονικές συσκευές και όχι μόνο. Θα δούμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για τη διάθεση της τεχνολογίας, του προϊόντος. Υπάρχουν διαφορετικά κανάλια, τα οποία αναφέρονται σε διαφορετικές πτυχές της αγοράς, τμήματα τα οποία είναι απομακρυσμένα, τα οποία είναι στο χώρο τον ίδιο, in situ, θέματα που έχουν να κάνουν με την εκπαίδευση, μέσα στο σχολείο. Είναι μια τεχνολογία που τη γνωρίζει και το Υπουργείο Πολιτισμού και περιμένουμε τις εξελίξεις”, καταλήγει.
Σωτήρης Κυριακίδης
