Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, την ώρα που οι πιστοί θα ψάλλουν με κατάνυξη «η ζωή εν τάφω», συνοδεύοντας τον Επιτάφιο με την εικόνα του νεκρού σώματος του Ιησού Χριστού, ένα μεγάλο αντάμωμα θα προετοιμάζεται από διαφορετικά σημεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Την ίδια στιγμή θα ξεκινούν οι περιφορές των Επιταφίων από τον Ναό της Του Θεού Σοφίας στην πλατεία Αγίας Σοφίας, τη Μητρόπολη μια ανάσα από το παραλιακό μέτωπο, την Παναγία Χαλκέων και την Αγία Θεοδώρα στην Αριστοτέλους και τον Άγιο Νικόλαο τον Τρανό κοντά στη Ρωμαϊκή αγορά. Συνοδεία των φιλαρμονικών του Δήμου Θεσσαλονίκης και του Γ΄ Σώματος Στρατού, τα «Άξιον Εστί» και «Αι γενεαί πάσαι» θα ακουστούν στους δρόμους του ιστορικού κέντρου, με την προσμονή της συνάντησης και των πέντε επιταφίων, για πρώτη φορά στην Πλατεία Αριστοτέλους.
Η παράδοση και το έθιμο της συνάντησης των επιταφίων, που έχουν βαθιά τις ρίζες τους στη θρησκευτική και εκκλησιαστική ιστορία της Θεσσαλονίκης θα αναβιώσουν και φέτος, όπως άλλωστε συμβαίνει χρόνια τώρα, με πιο γνωστές τις περιπτώσεις των Επιταφίων της Αγίας Σοφίας και της Μητρόπολης αλλά και του Αγίου Δημητρίου και του Προφήτη Ηλία. Η διαφορά είναι ότι το φετινό αντάμωμα, έχει οργανωθεί περισσότερο συντονισμένα, με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης. «Πρόκειται για μια παράδοση που συνηθίζεται σε κάποιους τόπους και εδώ στη Θεσσαλονίκη» επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, Φιλόθεος.
Ο ίδιος αναφέρεται χαρακτηριστικά στη συνάντηση των Επιταφίων των ενοριών της Τούμπας αλλά και σε εκείνη της Μητρόπολης, της Αγίας Σοφίας και της Παναγούδας. «Φέτος η συνάντηση των Επιταφίων θα γίνει στην Πλατεία Αριστοτέλους. Θα ψάλλουμε τα εγκώμια και θα διαβάσουμε μια δέηση που προβλέπεται από το Τυπικό της Εκκλησίας» σημειώνει ο Μητροπολίτης και τονίζει ότι «ήδη ο κόσμος υποδέχεται πολύ καλά τη σχετική πρωτοβουλία». Παράλληλα δίνει έμφαση στον έντονο θρησκευτικό και εκκλησιαστικό χαρακτήρα του εθίμου αλλά και στην πλούσια βυζαντινή παράδοση της Θεσσαλονίκης.
Β. Γάκης: «Χαρακτηριστικό της ελληνικής παράδοσης»
Από την πλευρά του, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Τουριστικής Ανάπτυξης και Διαδημοτικής Συνεργασίας, Βασίλης Γάκης, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ δηλώνει ότι «το αντάμωμα είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής παράδοσης» και προσθέτει πως «οι συναντήσεις και τα ανταμώματα, πέραν των κοινών θνητών, ενυπάρχουν και στην λατρευτική διάσταση, καθώς η συνάντηση των Επιταφίων είναι μια ευκαιρία επαφής και επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ τους, στοιχείο που είναι και η γοητεία όλων των εορταστικών εκδηλώσεων».
Σε ό,τι αφορά την συνάντηση των πέντε Επιταφίων στην Πλατεία Αριστοτέλους, κάνει λόγο για μια συναπόφαση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και του Δημάρχου Θεσσαλονίκης προκειμένου, όπως λέει, «να ενισχυθεί η θρησκευτικότητα των ημερών και να δημιουργηθεί ένα ισχυρό γεγονός μέσα από την αναβίωση ενός πολύ ωραίου εθίμου που υπήρχε εδώ και πολλά χρόνια».
«Θα δοθεί η δυνατότητα σε όλον τον κόσμο να ψάλει τα εγκώμια, μέσα από ειδικό έντυπο που θα διανεμηθεί μέσω των ενοριών» σημειώνει. Γνωστοποιεί παράλληλα ότι ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης φρόντισε μέσω των τουριστικών πρακτόρων και των ξενοδόχων, να ενημερώσει το τουριστικό κοινό για το γεγονός, ώστε οι επισκέπτες της πόλης να το καταγράψουν μέσω του κινητού τους και να στείλουν το μήνυμα αυτό στις πατρίδες τους, ενδυναμώνοντας μια μεγάλη προοπτική για τον προσκυνηματικό τουρισμό της Θεσσαλονίκης.
«Τα μηνύματα από τους ξενοδόχους και από τον κόσμο είναι πολύ θετικά είτε από την άποψη της θρησκευτικότητας είτε από την κοινωνική προέκταση που μπορεί να έχει μια τέτοια δράση στην προσέλκυση τουριστών» προσθέτει.
Καταγραφή όλων των εθίμων σε οπτικοακουστικό υλικό
Τονίζει, άλλωστε, ότι «η επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας είναι η κοινωνιστική αντίληψη και η ουσία της πίστης μας» και αναφέρει ότι μετά την επαναφορά του θεσμού της «Λατρευτικής Εβδομάδας», ο Δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης καταγράφει σε οπτικοακουστικό υλικό όλα τα έθιμα ώστε ολοκληρωμένα από τα τέλη του 2024, ή τις αρχές του 2025 να ξεκινήσει μια καμπάνια στο εξωτερικό για την προσέλκυση τουριστών αυτές τις μέρες. «Η Θεσσαλονίκη δεν υστερεί σε τίποτε από άλλους γνωστούς προορισμούς για το Πάσχα», σημειώνει.
Στο μεταξύ, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η Αντιδημαρχία Μέριμνας για την Τρίτη Ηλικία, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού, Τουριστικής Ανάπτυξης, Διεθνών Σχέσεων & Διαδημοτικής Συνεργασίας του Δήμου συνεχίζουν την παράδοση στολισμού Επιταφίου από μέλη του Κ.Α.Π.Η. του Δήμου Θεσσαλονίκης, παράδοση που ξεκίνησε πριν είκοσι χρόνια, το 2004.
Σήμερα το απόγευμα, Μεγάλη Πέμπτη, τα μέλη του Κ.Α.Π.Η. θα στολίσουν τον Επιτάφιο στο Παρεκκλήσι των Τριών Μαρτύρων, Αγάπης, Ειρήνης και Χιονίας, στον αύλειο χώρο του 59ου Δημοτικού Σχολείου – Ενορία Παναγίας Φανερωμένης. Το παρεκκλήσι κτίστηκε το 1920 από Έλληνες πρόσφυγες, από την περιοχή Γανοχώρων της Ανατολικής Θράκης που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1914. Σε αυτό βρισκόταν η εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης μέχρι το 1961, οπότε και κτίστηκε ο καινούργιος Ναός, αφού το παρεκκλήσι δεν μπορούσε πλέον να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ενορίας.
