«Δεν μπορώ να αντέξω οικονομικά το κόστος μιας θεραπείας για το παιδί μου». «Και αν ο έφηβος γιος μου θεωρηθεί αδύναμος από τον περίγυρό του, σε περίπτωση που απευθυνθούμε σε υπηρεσία ψυχικής υγείας;» «Τι θα γίνει αν αργότερα, ως ενήλικας, η κόρη μου στιγματιστεί, επειδή ως έφηβη προσέτρεξε σε μια υπηρεσία ψυχικής υγείας; Θα μπορεί να βρει δουλειά;». «Δεν χρειάζεται να απευθυνθώ σε ειδικούς για το πρόβλημα ψυχικής υγείας του παιδιού μου. Μπορούμε να το λύσουμε μόνοι μας. Ή, καθώς θα περνούν τα χρόνια, θα λυθεί μόνο του».
Παράγοντες, πεποιθήσεις, ανησυχίες και φόβοι όπως οι παραπάνω φαίνεται ότι λειτουργούν ως εμπόδια για την πρόσβαση παιδιών και εφήβων σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Αυτό τεκμηριώνεται από ευρήματα πανελλαδικής ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας, που παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη, παρουσία του υφυπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, από την ψυχίατρο παιδιών και εφήβων, δρ Αναστασία Κουμούλα, διευθύντρια της Πρωτοβουλίας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων. Η Πρωτοβουλία αποτελεί πενταετές πρόγραμμα, που υλοποιείται με αποκλειστική στήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας του για την Υγεία (ΔΠΥ) και σε συνεργασία με το Child Mind Institute στη Νέα Υόρκη. Ο τελικός στόχος είναι η απόδοση του προγράμματος στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να υποστηριχθούν όσα παιδιά και έφηβοι το έχουν ανάγκη. Μάλιστα, έχει ήδη συσταθεί δίκτυο κέντρων αναφοράς του προγράμματος σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν πληροφορίες για τις συνεργαζόμενες υπηρεσίες στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας, www.camhi.gr.
Τα ευρήματα της ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας
«Ρωτήσαμε τους γονείς ποια είναι τα εμπόδια για την πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Είδαμε ότι τα πιο συχνά αναφερόμενα εμπόδια είναι πέντε: ένα από αυτά είναι η αδυναμία τους ν’ αντέξουν οικονομικά το κόστος των θεραπειών. Ένας άλλος λόγος ήταν η ανησυχία ότι το παιδί τους θα θεωρηθεί αδύναμο. Υπάρχει επίσης η άποψη ότι μπορούν να λύσουν μόνοι τους τα προβλήματα των παιδιών τους ή ότι θα λυθούν αυτόματα με την πάροδο του χρόνου. Ως εμπόδιο λειτουργεί επίσης ο φόβος ότι στο μέλλον τα παιδιά τους δεν θα μπορούν να βρουν δουλειά εάν χαρακτηριστούν ως ψυχικά αδύναμα. Επιπλέον, είναι σοβαρός λόγος η ελλιπής ενημέρωση για το πού μπορούν να απευθυνθούν», εξήγησε η δρ Κουμούλα.
Αναφερόμενη στα ποσοτικά ευρήματα, σημείωσε: «Ένα σημαντικό ποσοστό των γονέων και των παιδιών αναφέρουν προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθηματικά προβλήματα. Ωστόσο, παρατηρείται μεγάλη απόκλιση στις απαντήσεις μεταξύ γονέων και παιδιών όσον αφορά τα προβλήματα με τους συνομηλίκους». Το όραμα της Πρωτοβουλίας είναι κάθε παιδί, έφηβος και οικογένεια στην Ελλάδα να έχει πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα ψυχικής υγείας, καθώς και σε αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης.
Δεκάδες νέες μονάδες φροντίδας ψυχικής υγείας ενόψει
Ο κ. Βαρτζόπουλος αναφέρθηκε σε δράσεις που δρομολογεί το υπουργείο Υγείας για την ψυχική υγεία και στον τρόπο που αυτές μπορούν να συνεργαστούν με τη δραστηριότητα της Πρωτοβουλίας. «Θέλουμε να εγκαταστήσουμε σε όλη τη χώρα ένα νέο τύπο μονάδων φροντίδας ψυχικής υγείας. Ο αριθμός αυτών των μονάδων εξαρτάται από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα είναι διαθέσιμα και πιστεύουμε ότι θα είναι αρκετές δεκάδες».
Ο κ. Βαρτζόπουλος χαρακτήρισε την πρωτοβουλία του ΙΣΝ ως «πάρα πολύ σημαντική», και επεσήμανε ότι παρέχει εξειδικευμένες γνώσεις σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, εκπαιδευτικούς, καθώς και σε ανθρώπους που εργάζονται με θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, χαιρετισμό απηύθυνε ο υποδιοικητής της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ), τονίζοντας τη σημασία της ψυχικής υγείας των παιδιών ως θεμέλιο για το μέλλον της κοινωνίας.
