Από μικρός έτρεχε ανάμεσα στα έλατα, σε μια έκταση 40 στρεμμάτων που ανήκει στην οικογένειά του, στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής. Ζούσε τη χριστουγεννιάτικη μαγεία «πασπαλισμένη» με ασημόσκονη, όπως φάνταζε στα μάτια του το χιόνι, ενώ ακόμη και σήμερα το βλέμμα του πέφτει πάνω στην ταμπέλα με την ανάγλυφη επιγραφή «Η Ολλανδία των ελάτων», κάθε φορά που περνά την είσοδο του φυτωρίου της οικογενειακής επιχείρησης.
Αυτές οι αναμνήσεις, αναμεμειγμένες με τη μυρωδιά του νοτισμένου από τη βροχή εδάφους, που είναι διαχρονικά η αγαπημένη του, είναι καλά ριζωμένες στο μυαλό και την ψυχή του 38χρονου Χρήστου Μπήτσιου, ελατοπαραγωγού από τον Ταξιάρχη, το χωριό που το 95% των κατοίκων του (περίπου 1.100 άτομα) ζει κυρίως από την ελατοπαραγωγή και φέτος, ελέω κορονοϊού, αγωνιά για το αν θα καταφέρει να διαθέσει τα έλατά του στην αγορά.
«Τότε ήμουν ένα παιδί που παραδιδόταν στη μαγεία των Χριστουγέννων, χωρίς να με βαραίνουν οι σκοτούρες της εποχής που ζούμε», λέει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Χρήστος Μπήτσιος, εξηγώντας πώς οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που ολοένα και περισσότερο φορτώνουν το ήδη βεβαρημένο 24ωρο του κάθε ελατοπαραγωγού, αλλά και η αναμονή των τελικών αποφάσεων για το τι μέλλει γενέσθαι με τη διάθεση των ελάτων στην αγορά, παρά την έναρξη της περιόδου που θα διαρκέσει μέχρι τις 24/12, «είναι ζητήματα που απασχολούν όλον τον Ταξιάρχη».
Πέρυσι, τέτοια εποχή, ο 38χρονος ελατοπαραγωγός βρισκόταν υπ’ ατμόν προκειμένου να διασφαλίσει πως κανένα σπίτι δεν θα μείνει χωρίς φυσικό έλατο για τα Χριστούγενα. Φέτος, ωστόσο τα Χριστούγεννα είναι διαφορετικά και αυτό που, όπως τονίζει, επιβάλλεται να επικοινωνήσει είναι ότι «όπως το χριστουγεννιάτικο δέντρο συμβολίζει την προσπάθεια ανόδου στον ουρανό, έτσι και η δική μας ψυχή, των ελατοπαραγωγών του Ταξιάρχη Χαλκιδικής, είναι συνδεδεμένη με το θείο. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι θα γίνει το θαύμα και φέτος, και τα έλατά μας θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα, όπως κάθε χρόνο».
Έτσι, παρά τη δύσκολη φετινή συγκυρία, ο Χρήστος Μπήτσιος ξεκινά και πάλι την ημέρα του από τις 5 το πρωί και τις περισσότερες φορές επιστρέφει σπίτι μετά τις 11 το βράδυ. Είναι πολλές οι δουλειές καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, λέει και εξηγεί: «πότισμα, αφού λόγω ανομβρίας πρέπει να το κάνουμε ακόμη εντατικά, σκάλισμα, πάλη με τα χόρτα για να μην ενοχλούνται τα έλατα και τόσες άλλες δουλειές που δεν χωράνε σε ένα 24ωρο».
Και μπορεί να μην κρύβει τον προβληματισμό του για το τι θα γίνει φέτος, ωστόσο παραμένει αισιόδοξος λέγοντας πως «αν χρειαστεί ακόμη και με κούριερ θα στείλω φυσικά έλατα σε όποια οικογένεια μου το ζητήσει!». Μάλιστα, σημειώνει ότι κάποιες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στη χώρα φρόντισαν και φέτος να προμηθευτούν φυσικό έλατο, επισημαίνοντας ότι το ίδιο έπραξαν και πράττουν όλο το χρόνο διάφοροι καταναλωτές στη χώρα. Άλλωστε, όπως λέει, σήμερα περισσότερο από άλλες χρονιές έχει καταστεί σαφές ότι το φυσικό έλατο είναι βιοδιασπώμενο και «άρα πιο οικολογικό έναντι των πλαστικών που πωλούνται στο εμπόριο».
Με «όχημα» την ελπίδα
Ένας άλλος ελατοπαραγωγός από …κούνια, ο Άγγελος Ξάκης είναι κι αυτός από τους λίγους που ανέλαβαν το ρίσκο κι έκοψαν έλατα προτού ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις από την Πολιτεία για τη διάθεσή τους. Μάλιστα, ο ίδιος ταξίδευε ένα ολόκληρο βράδυ προκειμένου να κατέβει στην Αθήνα, αφού εκεί διέθετε όλα τα προηγούμενα χρόνια τα φρεσκοκομμένα έλατά του και περιμένει και φέτος ν’ ανάψει το «πράσινο φως» ώστε να στήσει το πόστο του. Έχει τακτική πελατεία πια και δεν θέλει να απογοητεύσει τους «φίλους του», όπως τους νιώθει. «Θα γίνει το θαύμα και θα μας επιτρέψουν να διαθέσουμε και φέτος τα έλατά μας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ωστόσο, τόσο ο Άγγελος Ξάκης όσο και ο αδελφός του Γιάννης, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Ταξιάρχη, σημειώνουν πως οι περισσότεροι ελατοπαραγωγοί βρίσκονται εν αναμονή των αποφάσεων για τη μετακίνησή τους. Οι φετινές πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας έχουν φέρει τα πάνω- κάτω και οι ελατοπαραγωγοί του Ταξιάρχη, αν και το φοβούνται, ωστόσο δεν θέλουν να κοιτάξουν κατάματα το τεράστιο οικονομικό πλήγμα που τους απειλεί. «Η μη διάθεση ελάτων στην αγορά θα στοιχίσει στους κατοίκους του χωριού περισσότερο από 300.000 ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το ποσό οι απώλειες από τα δέντρα που θα χαθούν», τονίζει ο Γιάννης Ξάκης.
Μόλις πέντε φορτηγά πήραν το δρόμο από τον Ταξιάρχη Χαλκιδικής για την Αθήνα, με τα δύο εξ αυτών να μεταφέρουν έλατα που θα πωληθούν στο χονδρεμπόριο. «Καμιά 1.000 δέντρα έφυγαν χθες, όταν άλλες χρονιές, αυτές τις ημέρες ταξίδευαν περισσότερα από 15.000», σύμφωνα με τον Γιάννη Ξάκη.
Η καλλιέργεια του ελάτου και η νοσταλγία για γιορτές γεμάτες χαρά
Η καλλιέργεια του ελάτου είναι μια πολύ απαιτητική ασχολία καθώς μπορεί να χρειαστούν και 12 ώρες απασχόλησης ημερησίως σε ορισμένα στάδιά της, επισημαίνει ο πολύπειρος ελατοπαργωγός. Ο σπόρος -εξηγεί- φυτεύεται την Άνοιξη, στη συνέχεια γίνονται τα φυτώρια για τρία χρόνια και όταν το φυτό αναπτυχθεί, μεταφυτεύεται σε γλάστρα ή στη γη, ενώ το δέντρο θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να πάρει ύψος. «Αν δεν περάσουν από το φυτώριο τα δέντρα μπορεί να χρειαστούν από οκτώ έως 10 χρόνια μέχρι να κοπούν και να πωληθούν. Υπάρχουν και δέντρα τριών μέτρων που μπορεί να χρειαστούν και 15 χρόνια», επισημαίνει.
Η καλλιέργεια του ελάτου είναι πολύ σημαντική για τον Ταξιάρχη αφού «κράτησε το χωριό στα πόδια του εδώ και περίπου 60 χρόνια» συμβάλλοντας τα μέγιστα στην οικονομία των κατοίκων. Για την τρέχουσα συγκυρία και τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού, ο Γιάννης Ξάκης σημειώνει ότι «έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες και θέλουμε να ευελπιστούμε πως σε μερικές ημέρες θα έχουμε το “οκ” για να βγούμε στην αγορά. Διαφορετικά θα έχουμε σοβαρότατο πρόβλημα. Θα μείνουν τα δέντρα απούλητα. Ενδεχομένως πολλά από τα δέντρα που ήταν να πουληθούν φέτος, του χρόνου να μας “ξεφύγουν” και δεν θα μπορούμε να τα πουλήσουμε».
Παραδοσιακά, οι ελατοπαραγωγοί του Ταξιάρχη Χαλκιδικής στήνουν την υπαίθρια αγορά τους σε χώρους που νοικιάζουν από τους δήμους σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και αλλού, ενώ μικρή ποσότητα εξάγεται στην Κύπρο. «Φέτος, νιώθουμε την ανάγκη να διαβεβαιώσουμε ότι βασικό μας μέλημα τις δύσκολες αυτές εποχές που ζούμε είναι η διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Θα τηρούμε ευλαβικά όλα τα μέτρα που θα μας υποδειχθούν και ακόμη περισσότερα. Στόχος μας να πουλήσουμε τα στολίδια μας, αλλά κυρίως να προσφέρουμε χαρά και ελπίδα», διαβεβαιώνει ο Γιάννης Ξάκης.
Πέρυσι, στον Ταξιάρχη, το έλατο που κοσμεί την πλατεία του χωριού άναψε την παραμονή των Αρχαγγέλων και χορός, τραγούδια, γέλια και χαρά πλημμύριζαν όλη την περιοχή. Φέτος, όπως εξηγεί, λόγω της κατάστασης, οι ελατοπαραγωγοί έστησαν ένα δέντρο στην πλατεία, «θα το στολίσουμε σιωπηρά, ν’ ανάψει, απλώς να το δει ο κόσμος και να χαρεί».
Έλενα Αλεξιάδου
