Το 1978, ο Νίκος Καρτάλης ήταν μόλις εννέα ετών, όταν βίωσε την εμπειρία να εισέλθει για πρώτη φορά στο σπήλαιο της Αλιστράτης από τη φυσική του είσοδο. Κατεβαίνοντας δέκα μέτρα με σκάλα, κατέληξε σε έναν «κρυμμένο θησαυρό», γεμάτο με πλούσιο σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο και ποικιλία χρωμάτων. Δεν είχε φανταστεί τότε ότι αρκετές δεκαετίες αργότερα, το σπήλαιο αυτό θα αναδεικνυόταν σε ένα από τα πιο όμορφα στην Ευρώπη και ότι ο ίδιος -ως καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας- θα αναλάμβανε τον ρόλο του επιστημονικού διευθυντή.
Η παιδική του περιέργεια και η αφέλεια του κινδύνου τον είχαν οδηγήσει τότε στον μαγευτικό κόσμο του σπηλαίου, η αξιοποίηση του οποίου ξεκίνησε το 1998, είκοσι χρόνια μετά τη δική του μοναδική εμπειρία. Σήμερα, δεκάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό βιώνουν την ίδια ενθουσιαστική εμπειρία, με μία ακόμη έκπληξη κατά την είσοδό τους: την υποδοχή από το ρομπότ Περσεφόνη, που μιλάει 33 γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων και των Ποντιακών, προσθέτοντας στην ήδη πλούσια «παλέτα» γλωσσών που διαθέτει.
«Ούτε που μπορούσα να φανταστώ στην ηλικία των εννέα χρόνων ότι το σπήλαιο της Αλιστράτης θα γινόταν το πιο φροντισμένο και hi-tech παιδί μου», αναφέρει ο κ. Καρτάλης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Παρά το γεγονός ότι είναι επιστημονικός διευθυντής του σπηλαίου εδώ και χρόνια, συνεχίζει να ονειρεύεται την περαιτέρω εξέλιξή του και με μεγάλη αποφασιστικότητα δηλώνει ότι σκοπεύει να το αναδείξει σε το πιο high-tech σπήλαιο παγκοσμίως. Το 2017, μετά από 12 χρόνια προσπάθειας για χρηματοδότηση, κατάφερε να υλοποιήσει την ιδέα του για την δημιουργία του ρομπότ Περσεφόνη, το οποίο αναλαμβάνει ένα μέρος της ξενάγησης στους επισκέπτες του σπηλαίου.
Το ρομπότ αυτό, υψηλής τεχνολογίας, καθοδηγεί τους επισκέπτες από την είσοδο έως και τα 100 πρώτα μέτρα εντός του σπηλαίου και έχει αναπτυχθεί εξ ολοκλήρου στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). Έχει τη δυνατότητα να απαντά σε περισσότερες από 30 προκαθορισμένες ερωτήσεις.
Η «Περσεφόνη» αποτελεί μόνο ένα από τα πέντε βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού του σπηλαίου, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Interreg με τίτλο i-cave. «Πέρυσι, μια ιαπωνική εταιρεία κατασκευής ρομπότ μου έστειλε μήνυμα ζητώντας πληροφορίες για την Περσεφόνη», σημειώνει με ενθουσιασμό ο κ. Καρτάλης, προσθέτοντας ότι «για 17 χρόνια προσπαθούσα να εντάξω την ιδέα μου σε κάποιο πρόγραμμα. Χαίρομαι που δεν εγκατέλειψα και είμαι ενθουσιασμένος που το σπήλαιο Αλιστράτης πέτυχε παγκόσμια πρωτοτυπία».
Η ψηφιακή επανάσταση δεν σταματά στην Περσεφόνη. Η εφαρμογή QR στο σπήλαιο δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να περιηγούνται μέσω των κινητών τους και να λαμβάνουν πληροφορίες για τους γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ μπορούν να ακούσουν και τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης στα Αρχαία Ελληνικά. Επιπλέον, προσφέρεται 3D απεικόνιση των βιοσπηλαιολογικών χαρακτηριστικών του σπηλαίου (είδη νυχτερίδων, Alistrati beroni) αλλά και της ψηφιακής απεικόνισης της μοιραίας Περσεφόνης.
Ακόμη, στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού, το σπήλαιο Αλιστράτης προσφέρει λειτουργία VR (virtual reality) για την απεικόνιση των απρόσιτων διαδρόμων του σπηλαίου και εκπαιδευτική ρομποτική για μαθητές, με δυνατότητα κατασκευής ενός αντιγράφου του ρομπότ-ξεναγού.
Σύντομα, σε σήραγγα πριν την είσοδο στο σπήλαιο, θα προβάλλεται το ολόγραμμα της Δήμητρας, μητέρας της Περσεφόνης, που θα αφηγείται την αρπαγή της κόρης της από τον θεό του Άδη, Πλούτωνα.
«Μέσα από τις νέες εφαρμογές, το Σπήλαιο της Αλιστράτης προβάλλεται ως πυρήνας ψηφιακού μετασχηματισμού και καινοτομίας, προσφέροντας ένα πρότυπο για τα σπήλαια της Ελλάδας και του κόσμου, επιτυγχάνοντας τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή του», υπογραμμίζει ο κ. Καρτάλης.
Στο +30% η επισκεψιμότητα την τελευταία 3ετία – Οι ξένοι δηλώνουν μαγεμένοι
Από το 2021, οπότε και το ρομπότ Περσεφόνη ξεκίνησε τη λειτουργία του, έχει σημειωθεί ετήσια αύξηση επισκεπτών στο σπήλαιο της Αλιστράτης κατά 10%. Σύμφωνα με τον κ. Καρτάλη, «από τα 50.000 άτομα που μας επισκέφτηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, οι 20.000 είναι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου από διάφορες περιοχές της Ελλάδας».
Όσον αφορά τους ξένους επισκέπτες στο σπήλαιο, ο κ. Καρτάλης αναφέρει ότι «παν recently το επισκέφθηκε ένα ζευγάρι Νεοζηλανδών, που δήλωσαν ότι δεν είχαν ξαναδεί κάτι αντίστοιχο και παρά το ότι ταξιδεύουν συστηματικά».
Οι επισκέπτες περιλαμβάνουν Ευρωπαίους, αλλά και Αμερικανούς, Χιλιανούς, Βραζιλιάνους και λίγους Κινέζους. Ο μεγαλύτερος αριθμός των ξένων επισκεπτών προέρχεται από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, ακολουθούμενοι από Τούρκους, Ούγγρους, Τσέχους και Σέρβους. Υπάρχουν επίσης αρκετοί επισκέπτες από κρουαζιερόπλοια που καταφτάνουν στο λιμάνι της Καβάλας.
Πάρκαρε και πάλι το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη
Παρ’ ότι το 2022 το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη ξεκίνησε πάλι τη διαδρομή του, φέτος έχει «παρκάρει» λόγω αναγκαίων έργων υποδομής για την ασφάλεια των επισκεπτών. Ο κ. Καρτάλης προσθέτει ότι το τρενάκι προγραμματίζεται να ξαναλειτουργήσει το 2025.
Το τρενάκι, με αφετηρία το σπήλαιο Αλιστράτης, θα διανύει ενάμισι χιλιόμετρο μέσω προϊστορικών βραχογραφιών, οι οποίες καταγράφουν ανθρώπινες δραστηριότητες και ζώα μιας περασμένης εποχής, πριν από περίπου 2.500 χρόνια. Θα τερματίζει στο σπήλαιο της Αλιστράτης, περνώντας μέσα από τη μαγευτική διαδρομή του Φαράγγιου Αγγίτη, σε έναν παραπόταμο του Στρυμόνα. Οι επισκέπτες, εκτός από την ομορφιά του ποταμού, θα μπορούν να θαυμάσουν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας και, αν έχουν τύχη, να εκτυπώσουν αετούς, γεράκια, ερωδιούς και σταχτοτσικνιάδες.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε για χρήση ο Νίκος Καρτάλης
