Μπορεί το ενδιαφέρον ξένων Ευρωπαίων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση και εμπορία κρεάτων, όπως και στο λιανεμπόριο να καταγράφεται έντονο για τον ελληνικό μαύρο χοίρο, ωστόσο οι Έλληνες εκτροφείς του, στην πλειονότητά τους, δουλεύουν πρώτα για την επιβίωση και εδραίωσή τους “εντός των ελληνικών συνόρων”, όπως επισήμανε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος της Κοινωνίας Εκτροφείων Αυτόχθονος Χοίρου Ελλάδας “Κίρκη”, Κυριακή Σαραβά.
Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την επιβίωση των κτηνοτρόφων ελληνικού μαύρου χοίρου, που αποτελεί μια φυλή που ανήκει στις σπάνιες και απειλούμενες, η κ. Σαραβά σημείωσε ότι “προτού στραφούμε δυναμικά σε εξαγωγές, που φυσικά και μας ενδιαφέρουν, πρέπει πρώτα να φροντίσουμε τα του οίκου μας. Να βάλουμε μια σειρά και να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά μας”. Στο πλαίσιο αυτό, η ίδια παραδέχεται ότι “μετά από σκληρή δουλειά, κυρίως για να αλλάξουν νοοτροπίες, κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση και είμαστε πιο ενωμένοι από ποτέ, αν και ακόμη έχουμε δρόμο μπροστά μας”.
Υπογραμμίζοντας τις τεράστιες δυνατότητες, που έχει ο κλάδος του ελληνικού μαύρου χοίρου στη χώρα μας, επισήμανε ωστόσο ότι “το μαύρο γουρούνι του Δία, που έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και βρισκόταν εγκατεστημένο στη φάρμα του Οδυσσέα με χοιροβοσκό τον Εύμαιο, δεν έχει ακόμη αξιοποιήσει τη δυναμική του προς όφελος των κτηνοτρόφων του, αλλά και της εθνικής οικονομίας”.
Διευκρίνισε ότι η “η οικονομική κρίση, η πρακτική των μεσαζόντων, με πολλούς εξ αυτών να αισχροκερδούν εις βάρος μας, αλλά και των καταναλωτών, αλλά και άλλοι εξωγενείς παράγοντες που μας επιβαρύνουν με έξοδα και μας δυσκολεύουν στην επιβίωσή μας, είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε”. Ενδεικτικά, ανέφερε, “η τιμή κτηνοτρόφου στο σφαγείο είναι 5,5-6 ευρώ/κιλό και τα προϊόντα ελληνικού μαύρου χοίρου πωλούνται στην ελληνική αγορά έναντι 10-18 ευρώ/κιλό”.
Ο διπλασιασμός κόστους παραγωγής και τα προβλήματα
Από τον Ιούνιο του 2018, με τα μέτρα που εύλογα αναγκάστηκαν να λάβουν και οι εκτροφείς ελληνικού μαύρου χοίρου, προκειμένου να προφυλάξουν την περιουσία τους από τη μετάδοση της αφρικανικής πανώλης από άλλα, ελεύθερα ζώα, “έχει σχεδόν διπλασιαστεί σήμερα το κόστος παραγωγής ανά ζώο, το οποίο υπολογιζόταν στα 375 ευρώ/ζώο και σε ετήσια βάση” προσθέτει. Εξήγησε ότι οι εκτροφείς αναγκάστηκαν επιπλέον σε επενδύσεις για την εγκατάσταση διπλών και τριπλών ηλεκτροφόρων καλωδίων, προκειμένου να προστατέψουν τα ζώα τους. Επίσης, με τους εντατικούς ελέγχους που πλέον κάνουν, και καλώς μεν, το κόστος εκτροφής ανά ζώο αυξάνεται περαιτέρω. “Μάλιστα, μέσα σε όλο αυτό, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την αλλαγή συμπεριφοράς των ζώων μας, που πλέον είναι έγκλειστα και αυτό επηρεάζει την απόδοσή τους” σημείωσε.
Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Σαραβά εξήγησε ότι “ήδη, αρκετοί εκτροφείς ελληνικού μαύρου χοίρου, δεν άντεξαν το επιπλέον οικονομικό βάρος και έφυγαν από τον χώρο, ενώ οι εναπομείναντες παλεύουμε με νύχια και με δόντια για την επιβίωση, παραμονή και άνθισή μας στον κλάδο”. Βέβαια, όπως έσπευσε η ίδια να προσθέσει “ιδίως στη νησιωτική Ελλάδα, όπου ο μαύρος ελληνικός χοίρος δεν έχει ακόμη φτάσει, εκδηλώνεται ενδιαφέρον για την εκτροφή του, ιδίως από την Κρήτη”. Για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους παραγωγής, η κ. Σαραβά επισήμανε ότι ήδη από πέρυσι έχει ζητηθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η στήριξη των κτηνοτρόφων με το ποσό των 250 ευρώ/ζώο ετησίως και για όσο διαρκεί ο εγκλεισμός των ζώων. Ακόμη περιμένουμε κάποια απάντηση”.
Αναφερόμενη στον δίαυλο επικοινωνίας, “που επιτέλους άνοιξε με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως είπε χαρακτηριστικά, η κ.Σαραβά, σημείωσε ότι ένα από τα αιτήματα της “Κίρκης” είναι λάβει το πράσινο φως και με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Γενετικών Πόρων του ΥΠΑΑΤ να “μπορέσουμε να κάνουμε τον έλεγχο του DNA στο σφαγείο και να έχουμε πια τις αποδείξεις ότι εκτρέφουμε όλοι μας τον ελληνικό μαύρο χοίρο. Αυτό θα προσδώσει σημαντική προστιθέμενη αξία στο προϊόν μας”.
Υπενθύμισε πάντως, ότι η “Κίρκη”, μέσω του προαναφερόμενου προγράμματος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχει χρηματοδοτηθεί για την οργάνωση, έλεγχο και δημιουργία μητρώου για τον ελληνικό μαύρο χοίρο και επίσης, μέσω άλλου κονδυλίου, προωθείται η προβολή και διαφήμιση των προϊόντων των παραγωγών.
Στόχος της “Κίρκης”, όπως επισήμανε η ίδια είναι “να βγάλουμε τα δικά μας προϊόντα και να τα διαθέτουμε στην αγορά, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, χωρίς μεσάζοντες. Αν και ακόμη απέχουμε από τον στόχο μας, ωστόσο είμαστε σε καλό δρόμο. Την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς του 2019, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, εμείς οι εκτροφείς του ελληνικού μαύρου χοίρου συνεργαστήκαμε επί της ουσίας. Ο ένας ζητούσε την κάλυψη του άλλου, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι παραγγελίες με επιτυχία και αυτή η διαδικασία μάς γέμισε με αισιοδοξία. Η ισχύς εν τη ενώσει είναι το …ήμισυ του παντός και εάν εδραιώσουμε τη μεταξύ μας σχέση θα μπορέσουμε να καταφέρουμε σημαντικά πράγματα” υπογράμμισε.
Σήμερα στην Κοινωνία Εκτροφείων Αυτόχθονος Χοίρου Ελλάδας “Κίρκη” συμμετέχουν, σύμφωνα με την κ. Σαραβά, 27 μέλη από τα 43 πανελλαδικά, τα οποία και αντιπροσωπεύουν το 60%-70% της συνολικής ετήσιας παραγωγής κρέατος στην χώρα μας, που υπολογίζεται σε 50 τόνους. Κατά την ίδια, στην Ελλάδα σήμερα υπολογίζονται σε πάνω από 3.700 οι μητέρες ελληνικού μαύρου χοίρου, ενώ όπως σημείωσε οι μονάδες είναι εγκατεστημένες σε Στερεά Ελλάδα, Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία και Θράκη.
“Έδωσα αγώνα, αλλά έπεισα ότι αν και γυναίκα είμαι κτηνοτρόφος”
Με την φράση “έδωσα αγώνα, αλλά έπεισα τελικά την οικογένειά μου, κυρίως τον πατέρα μου, ότι αν και γυναίκα θέλω να είμαι κτηνοτρόφος στη ζωή μου”, η σαρανταδυάχρονη Κυριακή Σαραβά, απόφοιτη Ζωϊκής Παραγωγής Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής και του αντίστοιχου τμήματος ΤΕΙ, υπογράμμισε, “το να γυρίσω στο χωριό μου, ήταν απόφαση συνειδητή και σήμερα χαίρομαι που πάλεψα και δεν εγκατέλειψα τον αγώνα μου να είμαι κτηνοτρόφος”.
Πρόσθεσε δε ότι ο ογδοντάχρονος πατέρας της, Νίκος Σαραβάς, είναι περήφανος για εκείνη, που ζει δίπλα τους στο χωριό, αλλά και βλέποντας πόσο έχει αναπτυχθεί η φάρμα. Οπως εξήγησε, ο πατέρας της, υλοτόμος/δασεργάτης, έστησε το 1983 τη φάρμα της οικογένειας Σαραβά στο χωριό Στεφανινά, στον δήμο Βόλβης Θεσσαλονίκης, σε υψόμετρο 470 μέτρων. “Αρχικά ο πατέρας μου διέθετε 20 χοιρομητέρες και σήμερα η μονάδα αριθμεί 180 χοιρομητέρες – εκ των οποίων οι 170 είναι μαύροι χοίροι και οι 20 αγριόχοιροι”.
“Την περισσότερη ώρα στο εικοσιτετράωρό μου φορώ τις γαλότσες μου, με τις οποίες και αισθάνομαι πιο άνετα. Ωστόσο, όπως απέδειξα πολλές φορές όταν το επίτασσε η περίσταση, βάζω και τα τακούνια μου για να προωθήσω τα προϊόντα του μαύρου χοίρου, που αν και λιγότερο σήμερα ο περισσότερος κόσμος προμηθεύεται το κρέας των συγκεκριμένων ζώων κυρίως την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων, οπότε και πουλάμε το 70%-80% της ετήσιας παραγωγής μας”.
Η ιστορία
Ο ελληνικός μαύρος χοίρος έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Είναι ο χοίρος που γνωρίζουμε από την Οδύσσεια και τη φάρμα του Οδυσσέα με χοιροβοσκό τον Εύμαιο. Δεν είναι μόνο η ιστορία όμως που κάνει τον μαύρο χοίρο ξεχωριστό. Το κρέας του έχει ω3 και ω6 λιπαρά οξέα, από τα πιο υγιεινά ζωικά λίπη. Ακόμα, ο ελληνικός μαύρος χοίρος ζει σε περιοχές δύσβατες και για αυτό ακριβώς δεν έχει παχύ στρώμα λίπους όπως τα άλλα είδη χοίρων. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της φυλής είναι η ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες και η αντοχή του είδους στις ασθένειες. Με λίγα λόγια, ο μαύρος χοίρος μας δίνει ένα γευστικότατο χοιρινό κρέας χωρίς να είναι ένα συμβατικό χοιρινό κρέας.
Έλενα Αλεξιάδου
