Τα ξενικά δέντρα και θάμνοι που επιλέγονται για φύτευση στην Ελλάδα παρουσιάζουν εικόνα ελλιπή, με αποτέλεσμα το αστικό πράσινο να είναι υποβαθμισμένο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ποικιλία τους είναι περιορισμένη και η πλειονότητα αυτών στερείται της πλούσιας κόμης τους. Σημαντική πρόκληση αποτελούν τα εισβλητικά είδη, όπως το Amorpha fruticosa, που έχει κατακλύσει τα παραποτάμια δάση του Νέστου και του Έβρου, με επιπτώσεις στην ιθαγενή πανίδα και χλωρίδα.
Τα παραπάνω αποτελούν συλλογισμούς του ακαδημαϊκού συγγράμματος με τίτλο «Ξενικά δέντρα και θάμνοι στην Ελλάδα», του αναπληρωτή καθηγητή Δασικής Βοτανικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Στο σύγγραμμα αναφέρεται η σπανιότητα των ώριμων ατόμων ξενικών δέντρων που χρησιμοποιούνται ως αστικό πράσινο σε δημόσιους χώρους, σημειώνοντας ότι ακόμη και στον τομέα αυτό είναι δύσκολο έως αδύνατο να βρεθούν δέντρα με φυσική μορφή και πλήρη ανάπτυξη λόγω των κλαδεμάτων. Η σύγκριση με άλλα κράτη των Βαλκανίων και της Ευρώπης υποδεικνύει την προκλητική εικόνα των ελληνικών αστικών δένδρων.
Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αναπληρωτής καθηγητής αναφέρει ότι η επιλογή ξενικών ειδών οφείλεται σε συγκεκριμένες στοχεύσεις, όπως η δυνατότητα ταχύτερης ανάπτυξης σε σύγκριση με τα ιθαγενή, προσφέροντας γρήγορα αποτελέσματα, π.χ. για τη δημιουργία ενός σκιασμένου χώρου.
Ο αναπληρωτής καθηγητής επισημαίνει την τάση που παρατηρείται στη χρήση συγκεκριμένων ξενικών καλλωπιστικών και τονίζει τη σημασία της επιλογής με βάση τη γνώση και την καταλληλότητα τους στο ελληνικό περιβάλλον.
Κατά τον ίδιο, τα φυτώρια δεν προκαλούν νέα τάση αλλά ακολουθούν τις υπάρχουσες επιθυμίες, παρόλο που υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας μιας νέας αγοράς μέσω της εισαγωγής ιθαγενών ειδών.
Προβληματική κατάσταση με το αστικό πράσινο
Η υποβάθμιση των δέντρων στο αστικό περιβάλλον, ειδικά από τις δημοτικές υπηρεσίες, είναι ένα ζήτημα που χρήζει προσοχής. Η ανεπαρκής κόμη περιορίζει τη φυσική ανάπτυξή τους, αποδυναμώνει τη λειτουργικότητά τους και αναιρεί τα οφέλη που προσφέρει το αστικό πράσινο στους πολίτες, οι οποίοι βλέπουν τα δέντρα να μετατρέπονται σε απλούς κορμούς.
Πολυμορφία του ελληνικού οικοσυστήματος
Η Ελλάδα διαθέτει ένα σημαντικό ποσοστό φυτικών ειδών ξενικής προέλευσης. Πολλά από αυτά είναι εξαιρετικά κοινά και αποτελούν αποδεκτή εικόνα, ακόμα και σε αστικά περιβάλλοντα. Οι περισσότερες εισαγωγές των ξενικών ειδών έγιναν από τον άνθρωπο κατά λάθος ή εκούσια.
«Η μοναδική βιοκλιματική πολυμορφία στην Ελλάδα είναι αποδεδειγμένη, καθώς οι διαφορετικές κλιματικές συνθήκες επιτρέπουν την ανάπτυξη ποικιλίας φυτικών ειδών.», σημειώνεται στο σύγγραμμα.
Η ποικιλία των βιοτόπων που υπάρχουν σε λίγα χιλιόμετρα επιπλέον στηρίζει αυτή τη μοναδικότητα, παρέχοντας τις απαραίτητες συνθήκες για ποικιλία και ευδοκίμηση.
Επικίνδυνες οι παραποτάμιες καταστάσεις
Τα χωροκατακτητικά είδη απειλούν τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, ιδιαίτερα στις υγρές περιοχές. Το Amorpha fruticosa αναγνωρίζεται ως ο μεγαλύτερος εχθρός του οικοσυστήματος στην Ελλάδα και έχει επηρεάσει τη δομή των παραποτάμιων δασών, αποδυναμώνοντας τα ιθαγενή είδη.
Η είσοδός του στην ελληνική φύση έγινε σταδιακά από τα Βαλκάνια, προκαλώντας εκτεταμένες βλάβες στα παραποτάμια οικοσυστήματα. Η ταχεία ανάπτυξή του μειώνει τις δυνατότητες ανάπτυξης ιθαγενών ειδών, δημιουργώντας πυκνές μονές συστάδες που υποβαθμίζουν την ποικιλόμορφία.
Μετά τις υλοτομίες από τον Στρατό για την επανακατοίκηση του Εβρου έχουν παρατηρηθεί καταστροφικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα, καθώς οι υλοτομήσεις απομάκρυναν άλλα είδη που ήταν αντίπαλοι του εισβολέα.
Το ακαδημαϊκό σύγγραμμα του αναπληρωτή καθηγητή είναι διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://drive.google.com/file/d/1RbzQ_rEDBI_ss5nCnW31fxz-qB67BarQ/view.
