Στιγμές ευχάριστες αλλά και στιγμές συγκίνησης κι ευθύνης, όπως ταιριάζει με την έλευση στη ζωή ενός νέου ανθρώπου, ζουν οι μαίες του Κέντρου Υγείας Ξάνθης, που πραγματοποιούν κατ’ οίκον επισκέψεις σε γυναίκες που μόλις έχουν γεννήσει. Οι πέντε μαίες, μέσα από τη δουλειά τους, αποδεικνύουν καθημερινά ότι η προσφορά βοήθειας προς τον συνάνθρωπο, όταν αυτός την έχει ανάγκη, είναι η πιο σημαντική πράξη ανθρωπισμού και αλληλεγγύης.
Οι επισκέψεις κατ’ οίκον δεν είναι, μάλιστα, η μόνη δράση που υλοποιούν η Βασιλική Βελκοπούλου, η Κυριακή Γκαγκαβούζη, η Ευαγγελία Δούμενη, η Ναυσικά Δωροπούλου και η Μαρία Σιδηροπούλου, τις οποίες το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων συνάντησε ένα πρωινό, σε ώρα δουλειάς, στο παλιό κτίριο του ΙΚΑ, στο κέντρο της Ξάνθης, εκεί όπου σήμερα λειτουργεί το Κέντρο Υγείας ως μονάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Καθώς στην εποχή μας τίποτα δεν είναι αυτονόητο, οι πρωτοβουλίες που λαμβάνουν οι μαίες δεν περιορίζονται απλώς και μόνο στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τις εγκύους, ή τις κατ’ οίκον επισκέψεις. Προχωρούν ένα βήμα πιο πέρα, με τη διοργάνωση μαθημάτων ψυχοπροφύλαξης σε ετοιμόγεννες, με την ψυχολογική και συμβουλευτική υποστήριξη των λεχώνων, με την ενημέρωση των μαθητών (γυμνασίου και λυκείου) πάνω σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης που σχετίζονται όχι μόνο με την αναπαραγωγή, τις σεξουαλικές σχέσεις, τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, αλλά και με ζητήματα ανατομίας, αντισύλληψης, διαφορών των δυο φύλων, όπως και κανόνες υγιεινής.
«Κάνουμε απλώς το καθήκον μας»
«Κάνουμε απλώς τη δουλειά μας, το καθήκον μας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ευαγγελία Δουμένη, για να συμπληρώσει αμέσως μετά η Ναυσικά Δωροπούλου: «Αν σας δώσουμε το ΦΕΚ θα δείτε πόσα προβλέπονται για εμάς, τις μαίες που εργαζόμαστε στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Όλα όσα υλοποιούμε είναι αντικείμενα της δουλειάς μας και είναι παροχές που στόχο έχουν να βοηθήσουν τη γυναίκα που βρίσκεται σε μια πολύ σημαντική και κρίσιμη φάση της ζωή της. Αν τόσα χρόνια τώρα δεν γίνονταν αυτά, οφείλετε είτε στην έλλειψη προσωπικού, είτε στο ότι οι μαίες ασχολούνταν με πολλές άλλες διοικητικές εργασίες και όχι με το πραγματικό αντικείμενο της δουλειάς τους».
Όλα όσα έχουν γίνει, όπως λένε και οι δύο – με μία φωνή – δεν θα ήταν εφικτά, αν δεν υπήρχε η στήριξη και η ενθάρρυνση τόσο από τη διευθύντριά τους, Σοφία Παπαγεωργίου, όσο και γενικότερα από τη διοίκηση της 4η ΔΥΠΕ στην οποία υπάγονται.
«Δίνουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στις επισκέψεις στο σπίτι μετά την κύηση, εφόσον γεννηθεί το παιδί, γιατί πιστεύουμε ότι τότε έχουν μεγαλύτερη ανάγκη οι γυναίκες που είναι λεχώνες. Τότε χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη, κυρίως στο θέμα του θηλασμού και τη φροντίδα του νεογνού. Οι επισκέψεις μας γίνονται από δύο μαίες στις ώρες εργασίας της υπηρεσίας αλλά και απογεύματα εφόσον υπάρχει ανάγκη. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι λεχώνες αλλά και οι εγκυμονούσες επικοινωνούν μαζί μας και μας ρωτούν διάφορα που τις απασχολούν. Μέσα από τις συναντήσεις μας αναπτύσσεται μια όμορφη επικοινωνία, μια οικειότητα, που βοηθάει πολύ κυρίως τις γυναίκες που γίνονται για πρώτη φορά μητέρες».
Καθοριστικής σημασίας ο θηλασμός
Οι μαίες του Κέντρου Υγείας Ξάνθης δίνουν μεγάλη σημασία στο θέμα του θηλασμού, καθώς τον θεωρούν κορυφαία στιγμή για τη σωστή και ολοκληρωμένη ανάπτυξη του βρέφους. Βέβαια, πολλές νέες μητέρες αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες στον θηλασμό και αυτό εξαρτάται από το πόσο υποστηρικτικό είναι το οικογενειακό ή το ιατρόνοσηλευτικό περιβάλλον της κλινικής.
Οι μαίες είναι αυτές που θα δείξουν στις γυναίκες πώς να θηλάσουν σωστά, θα τους μιλήσουν για να πολλαπλά οφέλη του θηλασμού και ίσως το σημαντικότερο θα διασκεδάσουν φόβους και αμφιβολίες που υπάρχουν και πηγάζουν μέσα από στρεβλές παραδόσεις.
Την ημέρα της συνάντησής μας πραγματοποιούνται στο Κέντρο Υγείας Ξάνθης ένα από τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης στο οποίο συμμετείχαν πέντε κυρίες που βρίσκονταν στους τελευταίους μήνες της κύησής τους. Οι περισσότερες θα γίνονταν μητέρες για πρώτη φορά. Με χαρά αλλά και μικρή αμηχανία δέχθηκαν να τις παρακολουθήσουμε και να μοιραστούν μαζί μας την εμπειρία της προετοιμασίας για να μια εύκολη γέννα, έχοντας δίπλα τους οικεία πρόσωπα που θα παρέχουν την πρώτη φροντίδα προς τις ίδιες και το νεογέννητο.
«Τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης γίνονται από το 2015», εξηγεί, από την πλευρά της, η μαία Κυριακή Γκαγκαβούζη.«Ξεκίνησαν με δική μας πρωτοβουλία και είναι συνήθως πέντε δίωρα μαθήματα σε γκρουπ των πέντε ή έξι ατόμων. Στατιστικά, οι περισσότερες γεννήσεις είναι τον Σεπτέμβριο, αυτό σημαίνει ότι τα μαθήματα γίνονται ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι. Συμμετέχουν σε αυτά γυναίκες όλων των ηλικιών και μορφωτικών επιπέδων, που έχουν κοινά χαρακτηριστικά όσον αφορά τον χρόνο που θα γεννήσουν. Στα μαθήματα κάνουμε διάφορες ασκήσεις, αναπνοές, ψυχολογική υποστήριξη, ενημέρωση για διάφορα θέματα που απασχολούν τις εγκύους. Κάποιες φορές συμμετέχουν και οι σύζυγοι, η παρουσία των οποίων είναι πολύ υποστηριχτική», εξηγεί η κ. Γκαγκαβούζη.
Μαθήματα ψυχοπροφύλαξης
Τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης, αν και περιλαμβάνονται στα καθήκοντα των μαιών πρωτοβάθμιας φροντίδας, δεν είναι δεδομένα σε όλες τις μονάδες της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνει η Χριστίνα, μία από τις συμμετέχουσες, «είναι μια σημαντική βοήθεια προς την έγκυο γυναίκα, γιατί εκτός όλων των άλλων ανταλλάσουμε μεταξύ μας πληροφορίες και εμπειρίες».
Η Ελένη, η οποία συμμετέχει επίσης στα μαθήματα, περιμένει το δεύτερο παιδί της και τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης τη βοήθησαν να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ψυχραιμία τις νέες συνθήκες στη ζωή της. «Το πιο σημαντικό απ’ όλα», σημειώνει με έμφαση, «είναι πως αυτές οι γυναίκες, οι μαίες, βρίσκονται συνεχώς στο πλευρό μας, τις καλούμε οπότε έχουμε ανάγκη, αναπτύσσεται μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας».
Η Μπαχάρ, από τη μουσουλμανική κοινότητα της περιοχής, λέει ότι η συμμετοχή της σε αυτή τη διαδικασία τη βοήθησε να ξεπεράσει πολλές προκαταλήψεις και παραδόσεις που συνδέονται με τον ερχομό του παιδιού, επισημαίνοντας ότι έχει στον πλευρό της ως στήριγμα τον σύζυγό της.
Μέσα από τα μαθήματα αυτά, οι γυναίκες ενημερώνονται σωστά και ολοκληρωμένα, έχοντας ως βασική προτεραιότητα την προστασία της δικής τους υγείας καθώς κι αυτής του παιδιού τους. Το σημαντικότερο όμως είναι να χαρούν ευτυχισμένες αυτές τις μοναδικές στιγμές της μητρότητας.
Η εμπειρία της μητρότητας είναι μοναδική
Η δουλειά στο Κέντρο Υγείας Ξάνθης δε τελειώνει ποτέ. Οι μαίες εξυπηρετούν τους πολίτες από διάφορες διοικητικές θέσεις και καθημερινά έρχονται σε επαφή με πολλούς ανθρώπους. Η προσφορά τους προς όλους είναι δεδομένη, ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Όπως ένα περιστατικό με μια μητέρα που μόλις είχε γεννήσει. Ήταν το πρώτο της παιδί, έκλαιγε συνεχώς φοβούμενη μήπως δεν το ταΐζει σωστά, μήπως το αφήνει νηστικό και γενικά είχε αμφιβολίες ότι δεν κάνει το σωστό ως μητέρα.
Η Ναυσικά Δωροπούλου θυμάται την αγωνία με την οποία τους κάλεσε στο τηλέφωνο ο σύζυγος, ζητώντας να βοηθήσουν τη γυναίκα του, ενώ ακόμα αυτή ήταν στο νοσοκομείο. Οι μαίες μίλησαν αρετές φορές μαζί της τηλεφωνικά, καταφέρνοντας να την ηρεμήσουν μέσα από τη συμβουλευτική οδό που ακολούθησαν. Μάλιστα, αμέσως μόλις έλαβε εξιτήριο, την επισκέφθησαν σπίτι και η ιδιαίτερα φιλική σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα τους, η βοήθεια που της πρόσφεραν, ήταν καθοριστική για να υπάρξει στην πορεία μια ισορροπημένη και υγιής σχέση ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος.
Μέρα με τη μέρα, το έργο των μαιών του Κέντρου Υγείας Ξάνθης διαδίδεται περισσότερο από στόμα σε στόμα μέσω των εγκύων που έχουν ωφεληθεί. Μέσα από το κοινωνικά δίκτυα, τις αφίσες που υπάρχουν στις μαιευτικές και γυναικολογικές κλινικές, οι γυναίκες ενημερώνονται για τη δυνατότητα επικοινωνίας που έχουν με το ειδικευμένο προσωπικό των μαιών. Είναι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία, σίγουρα όχι μοναδική όσο το να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Αυτή την εμπειρία, λοιπόν, οι μαίες της Ξάνθης θέλουν να την κάνουν να είναι ακόμα ομορφότερη, χωρίς προβλήματα και στενοχώριες, ώστε απαλλαγμένες οι γυναίκες από άγχη και τυχόν προκαταλήψεις να ζήσουν το απόλυτο θαύμα της γέννησης του παιδιού τους και φυσικά της μητρότητας.
του ανταποκριτή μας Β. Λωλίδη
