Του Δημήτρη Πανοζάχου*
«Χαρτοβασίλειο», σφραγίδες και υπογραφές -συνήθως σε γραφεία διαφορετικών ορόφων και, κάποιες φορές, διαφορετικών κτιρίων- ουρές, εκνευρισμοί, χαμένος χρόνος. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, όποτε οι πολίτες αναγκάζονται να έρθουν σε άμεση επαφή με τις δημόσιες υπηρεσίες, βρίσκονται αντιμέτωποι με τη γραφειοκρατία που ζει και βασιλεύει.
Στην πατρίδα μας χρειάστηκαν τα μνημόνια για να τεθούν στη διάθεση των φορολογουμένων βασικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης πολιτών μέσω του διαδικτύου. Όμως, ακόμη και σήμερα, εκεί όπου το «σύστημα» δεν δουλεύει μέσω του διαδικτύου, οι δημόσιες υπηρεσίες συνεχίζουν να απαξιώνουν το κόστος του «χρόνου», είτε αυτό αφορά τα στελέχη τους, είτε τους συναλλασσόμενους μαζί τους.
Έτσι, όταν ο πολίτης προσέρχεται σε μια δημόσια υπηρεσία βρίσκεται αντιμέτωπος με την πολυνομία και τον τρόπο με τον οποίο τη διαχειρίζεται ο εκάστοτε δημόσιος υπάλληλος.
Αν το κράτος υιοθετούσε τις αρχές ότι: α) ο πολίτης είναι «ειλικρινής» στις συναλλαγές του με τη δημόσια διοίκηση και β) ο χρόνος είναι χρήμα, τότε:
– Κάθε φορά που ο πολίτης θα προσκόμιζε έγγραφα στη δημόσια διοίκηση δεν θα χρειάζονταν παραπάνω από μερικά λεπτά συναλλαγής, διότι ο δημόσιος λειτουργός θα ήταν υποχρεωμένος άμεσα να τα «αποδεχθεί».
– Η διοίκηση θα υποχρεωνόταν να θεσμοθετήσει δεσμευτικό χρόνο εντός του οποίου θα μπορούσε να απορρίψει οποιοδήποτε αίτημα κάθε πολίτη.
Η υιοθέτηση μια τέτοιας πολιτικής, στις περιπτώσεις που δεν έχει ενεργοποιηθεί ηλεκτρονική επικοινωνία του πολίτη με το κράτος, θα είχε ως αποτέλεσμα να περιοριστεί σε τεράστιο βαθμό η σπατάλη χρόνου και, συνεπώς χρήματος.
Πρακτικά, η συναλλαγή του πολίτη με τον δημόσιο λειτουργό θα διαρκούσε ελάχιστα λεπτά, καθώς θα περιοριζόταν μόνον στην παράδοση των εγγράφων. Έτσι, το κράτος θα αναγκαζόταν να καθιερώσει συγκεκριμένες μεθόδους ελέγχου, σε συγκεκριμένο χρόνο, γιατί κάθε υπέρβαση του χρόνου θα αποτελούσε αυτόματη δικαίωση του πολίτη. Ως αποτέλεσμα, θα αναπτυσσόταν πραγματικό σύστημα ελέγχου απόδοσης των δημοσίων λειτουργών, διότι θα μπορούσε να μετρηθεί απόλυτα (πόσους πολίτες εξυπηρέτησε ο υπάλληλος στο τμήμα της συναλλαγής ή πόσους ελέγχους πραγματοποίησε ο υπάλληλος στο τμήμα ελέγχου).
Τα κέρδη θα ήταν πολλαπλά: 1) Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος, μια και αυτό θα έκανε το πρώτο σημαντικό βήμα να αποδεχθεί το αυτονόητο: ότι οι πολίτες είναι ειλικρινείς μαζί του. 2) Σημαντική μείωση του λειτουργικού κόστους της κρατικής μηχανής.
Σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ, στην Ελλάδα, κατά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, η συνολική επιβάρυνση της οικονομίας στη διαδικασία απόδοση – είσπραξη φόρων ανερχόταν στο 2% του ΑΕΠ όταν σε άλλες χώρες ανέρχονταν στο 1%. Δηλαδή δαπανιόταν αθροιστικά από μεριάς των φορολογουμένων και του κράτους επιπλέον 1,9 δισ. ευρώ ετησίως άδικα! Ποσό τεράστιο, το οποίο αντί να σπαταλιέται σε αχρείαστη γραφειοκρατία θα μπορούσε να διοχετευτεί στην ανάπτυξη της οικονομίας.
*Ο Δημήτρης Πανοζάχος είναι MSc Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός Σύμβουλος
