Του Χρ. Γιανναρά*
Σε ποιες χρονικές συγκυρίες ή πλέγμα συνθηκών δέχθηκε ο πλανήτης μας (ο μόνος έμβιος μέσα στο αχανές σύμπαν) την επίθεση του κορωνοϊού; Και η αριθμητικά ασήμαντη ελλαδική κοινωνία με ποιες προϋποθέσεις «συναντήθηκε» μαζί του;
Στην Ελλάδα, χρόνια τώρα, βιώνουμε, με εκπλήσσουσα ανεμελιά, συμπτώματα ιστορικού τέλους. Σε κάθε μέρα που περνάει, κάτι πολύτιμο μοιάζει να έχει χαθεί οριστικά και αμετάκλητα. Εχουμε συνηθίσει να προσπερνάμε την απώλεια, τη λογαριάζουμε φυσιολογική – είναι «το γραφτό μας», «η μοίρα μας», το εποχικά αναπότρεπτο.
Ηδονικά ξιπασμένοι, λ.χ., με την πληκτρολόγηση, το τέλος της ιδιόχειρης γραφής. Ωσάν να μας κολακεύει η παραίτηση από την υπαρκτική μοναδικότητα, τον «γραφικό χαρακτήρα», όπως και από το ερώτημα για την αιτία και τον σκοπό. Στη θέση της ταυτότητας που τη βεβαιώνει η ετερότητα της «υπογραφής», υιοθετούμε τον «κωδικό πρόσβασης» (PIN), δηλαδή τη συμβατικότητα της αριθμητικής διαφοράς. Παθητικοί δέκτες του οτιδήποτε.
Με χαμένη την εκτίμηση της μοναδικότητας, η συλλογικότητα υποτάσσεται, «ανεπαισθήτως», μόνο σε λειτουργίες χρήσης, αποφεύγει τη διακινδύνευση των σχέσεων. Περιττεύει η μετοχή, η συνύπαρξη, η κοινωνία των αναγκών και της ζωής, με αποτέλεσμα εμφατικό η πολιτική να αλλοτριώνεται σε ηδονική εθελοδουλεία και ο φιλαθλητισμός σε ψυχοπάθεια.
Σε τέτοιες συνθήκες βίου σπάρθηκε αοράτως (χωρίς καν «ψεκασμό») η άμεση απειλή θανάτου, ο κορωνοϊός. Θάνατος χωρίς λογική φθοράς ή δυστυχήματος, θάνατος που μοιάζει να ξεπηδάει σαν τερατογένεση. Δύσπνοια ή και πνιγμός, βασανιστικό ξεψύχισμα μέσα σε ολόσωμη πλαστική σακούλα, ανάμεσα σε αναρίθμητα ασυνόδευτα φορεία ή μόνο με μάσκες ολόγυρα που αποκλείουν αποχαιρετιστήριο χαμόγελο.
Ολόκληρος ο πλανήτης, ο έμβιος και νοήμων, με ηπείρους αχανείς και ωκεάνιες θάλασσες, από πόλο σε πόλο (κόσμος μικρός και απειλητικά μέγας) όλος έρμαιο και φέουδο ιού αόρατου με γυμνό μάτι. Ο ιός ερημώνει μεγαλουπόλεις, ουρανοξύστες αχαλίνωτης υπεροψίας, ατελεύτητα και πολυπλόκαμα οδικά δίκτυα.
Νεκρώνει μυθικές σε μέγεθος εργοστασιακές τεχνουργίες, αδειάζει τους ουρανούς από τη σιδερένια ακρίδα, τα θηριώδη μηχανικά πετούμενα. Κλείνει και τις αγορές ο ιός, σφραγίζει το εμπόριο, σταματάει τη ροή του χρήματος, τις ανταλλακτικές σχέσεις που συντηρούν το ανθρώπινο είδος στον πλανήτη.
Πώς να αντιδράσουν, πώς να διαχειριστούν τέτοιον εφιάλτη οι ηγεσίες των ανθρώπινων κοινωνιών; Προβλέψεις δεν πρόλαβαν να λειτουργήσουν, ο αιφνιδιασμός επιτρέπει μόνο σπασμωδικά αντανακλαστικά. Ευτυχώς κάποια αντανακλαστικά σώζουν (ακόμα) απροσποίητη την ανθρώπινη ποιότητα – και στην εδώ, ελλαδική περίπτωση, αυτή η ποιότητα ξάφνιασε. Το απρόβλεπτο και αναπάντεχο θανατικό σκόρπισε και εξαφάνισε τα αηδιαστικά φρόκαλα που επιπλέουν στην παρακμιακή σηπεδόνα – ποιος να ακούσει πληροφόρηση και καθοδήγηση για την εφιαλτική συμφορά από τους επαγγελματίες της διαστροφής και της ψευτιάς: κανάλια, κόμματα, εμπόρους και φαμπρικαδόρους εντυπώσεων;
Σίγουρα, έχουμε μπροστά μας πολλές μεγάλες, ίσως και απρόβλεπτες οικονομικές δυσκολίες, που θα τις προσθέσει η πανδημία στην παθογένεια της κρατικής μας οικονομίας. Ομως τώρα έχουμε και την κοινή εμπειρική πιστοποίηση (ζωντανή εικόνα) ότι πίσω από τη δραματική ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού της χώρας, σώζεται ακόμα ανθρώπινη ποιότητα και αξιοπρέπεια στην ελληνική κοινωνία, ικανή να μεταγγίσει σιγουριά. Κάθε απόγευμα στις 6, η ημίωρη σφήνα ενημέρωσης για την πανδημία από τον ΕΟΔΥ, βεβαιώνει ψηλαφητά πως η Ελλάδα δεν τελειώνει στο θλιβερό μείγμα μικρόνοιας, απληστίας και αμοραλισμού των επαγγελματιών της εξουσίας.
Η αναπάντεχη έκπληξη που μας κόμισε, μαζί με τον τρόμο, ο κορωνοϊός, είναι η ξαφνική ανάδυση στο προσκήνιο της δημοσιότητας άλλης γλώσσας, άλλου ήθους, άλλης νοοτροπίας, άλλων αντανακλαστικών. Οχι άλλων «απόψεων», άλλων «προτάσεων», άλλης ρητορικής παπαρδέλας. Το δίδυμο Τσιόδρα – Χαρδαλιά, συμβολική έκφανση της κοινωνικής μας απελευθέρωσης από τη λοιμική της κομματοκρατίας, μιλάνε για να ενημερώσουν τίμια και ρεαλιστικά τον πολίτη, όχι για να κερδίσουν τις εντυπώσεις. Ο λόγος τους είναι κοινωνικό λειτούργημα, γι’ αυτό κυριολεκτεί και γι’ αυτό πείθει.
Διαφορά αβυσσαλέα, όχι μόνο σε σύγκριση με την εκφραστική της επαγγελματικής εξουσιολαγνείας, αλλά και σε σύγκριση με τις «ιδεολογικές» συντεχνίες που λυμαίνονται τα πανεπιστήμια, την εφιαλτική αγραμματοσύνη και κωμική αυτάρκεια της πλειονότητας των επισκόπων, την αυτονόητη αβελτηρία των επικεφαλής σε θεσμούς και λειτουργήματα. Η εικόνα αληθινών ηγητόρων σε στιγμές κινδύνου για ενδεχόμενο καθολικευμένου πανικού, θα συνοδεύει τουλάχιστον τη μνήμη μας. Μακάρι και την κρίση μας.
Πάγκοινη, ας ελπίσουμε η ευχή: Να αντιλήφθηκε την πρόκληση ο πρωθυπουργός. Και να ξαναφτιάξει εξ υπαρχής την κυβέρνησή του με μέτρο το υπόδειγμα των «αρχηγετών» του αντι-κορωναϊκού αγώνα. Με ανθρώπους που θα αρνηθούν έστω και την πιο παραμικρή παραχώρηση στις «εντυπώσεις». Να τολμήσει πανεκστρατεία για τη διακονία του συγκεκριμένου και χειροπιαστού. Για την προτεραιότητα της ποιότητας.
Θα κερδίσει μια θέση στην Ιστορία ευκλεή, όχι πρωθυπουργία μιας χρήσης.
*Ο Χρήστος Γιανναράς είναι φιλόσοφος και αρθρογράφος
Πηγή: yannaras.gr
