της Hope Jahren (*)
Πολλοί ρωτούν από πού πρέπει να ξεκινήσει κανείς τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Ε, λοιπόν, από τη συνειδητοποίηση ότι δεν είναι κάτι που έχει συμβεί και τελείωσε. Δεν είναι κάτι που έχουν δημιουργήσει οι βιομηχανίες ή οι κυβερνήσεις. Είναι κάτι που έχουμε δημιουργήσει εμείς. Είναι το άθροισμα όλων των ζωών μας σε μια εξίσωση. Γι’αυτό λέω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από αυτό, από το αν πραγματικά μας αρέσει ο τρόπος που ζούμε. Τα χρειάζομαι πραγματικά όλα αυτά; Μήπως κάνω υπερβολικές αγορές; Όπως είδαμε, οι μεγάλες συμφωνίες (Κιότο, Παρίσι) δεν λειτουργούν. Πρέπει λοιπόν να ξεκινήσουμε από τον εαυτό μας.
Πιστεύω ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να επιλέξει τα πράγματα που έχουν σημασία γι’αυτόν και να θέσει τα ανάλογα ερωτήματα. Είναι εύκολο, για παράδειγμα, να συγκρίνει κανείς τη σημερινή του ζωή με τη ζωή του όταν ήταν μικρός. Να δει αν στο σούπερ μάρκετ της γωνίας υπάρχουν τόσα τρόφιμα όσο παλιά ή περισσότερα.
Είναι σημαντικό επίσης να περιλάβουμε την κλιματική αλλαγή στην ιστορία που διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο. Χρειάζεται όμως προσοχή. Δεν πρέπει να τους μεταδώσουμε άγχος, γιατί οι άνθρωποι δεν συμπεριφέρονται καλά όταν φοβούνται. Πρέπει να πούμε στα παιδιά ότι η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής είναι η πρόκληση της γενιάς τους, όπως οι προηγούμενες γενιές είχαν άλλες μάχες να δώσουν. Πρέπει να τους δείξουμε ότι τους έχουμε εμπιστοσύνη και τους παρέχουμε τα εργαλεία που χρειάζονται. Πρέπει να επιμείνουμε ότι δεν είναι μόνοι και, πάνω απ’όλα, ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα.
Και για να αλλάξουν τα πράγματα, παίζουν ρόλο οι μικρές καθημερινές μας πράξεις. Αν αρχίσουμε να καταναλώνουμε κρέας μια φορά την εβδομάδα, οι κυβερνήσεις θα το προσέξουν. Οι εταιρείες αντιδρούν στη ζήτηση και δεν είναι εκείνες που θα σου πουν «μην καταναλώνεις περισσότερο» ή «μην πάρεις αυτή την πτήση», γιατί στην περίπτωση αυτή θα χάσουν χρήματα. Γι’αυτό πρέπει να αρχίσουμε εμείς, να αλλάξουμε συνήθειες και τρόπο ζωής, ώστε οι εταιρείες να ανταποκριθούν και να προσαρμοστούν.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να κάνουμε κάτι τέτοιο είναι ότι θέλουμε να κάνουμε όλοι το ίδιο, να ακολουθούμε τη μόδα. Όμως πιστεύω ότι ο καθένας μπορεί να διαλέξει από πού να αρχίσει. Για κάποιον που ζει σε μια μεγάλη πόλη είναι πιο εύκολο να σταματήσει να χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο, ενώ για κάποιον άλλον ίσως να είναι πιο εύκολο να κόψει το κρέας. Όλα εξαρτώνται από τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του καθενός.
Καταναλώνουμε όλο και περισσότερο. Επιμένω πάντα ότι η φτώχεια στον κόσμο δεν οφείλεται στο ότι είμαστε πάρα πολλοί ή στο ότι η Γη έχει όρια, αλλά στο ότι δεν μοιραζόμαστε τα αγαθά. Αν όλα όσα πετούσαμε τα φυλάγαμε, θα μπορούσαμε να θρέψουμε όλους τους κατοίκους του πλανήτη. Και αυτο πρέπει να το περάσουμε στη νέα γενιά, να της πούμε ότι πρόκειται για μια εξίσωση, όπως το δύο και δύο κάνει τέσσερα, και ότι με τον τρόπο αυτό μπορούμε να νικήσουμε.
Τον περασμένο Ιανουάριο με κάλεσαν να δώσω μια διάλεξη. Επειδή δεν μου αρέσει να μπαίνω στο αεροπλάνο, τους ζήτησα να το κάνουμε μέσω βίντεο και πήγε καλά. Οι οργανωτές με ρώτησαν όμως αν πράγματι πίστευα ότι η ψηφιακή αυτή μέθοδος θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη φυσική παρουσία και αν ο κόσμος θα μπορούσε μια μέρα να σταματήσει να μπαίνει στο αεροπλάνο για να λαμβάνει μέρος σε συνέδρια. Η covid-19 έδωσε την απάντηση. Και έδειξε ότι μπορούμε πολύ γρήγορα να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Ο άνθρωπος αντιδρά όταν δεν έχει εναλλακτική λύση.
(*) Η Χόουπ Τζάρεν είναι αμερικανίδα γεωβιολόγος
(Πηγή: συνέντευξη στην El País)
