Το Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας συμμετείχε τον περασμένο Οκτώβριο σε διεθνές συμπόσιο με θέμα την ποιότητα και την καινοτομία στην εκπαίδευση, την έρευνα και τη βιομηχανία, το οποίο φιλοξενήθηκε από το Πανεπιστήμιο της πόλης Πετροσάνι, σε μια περιοχή όπου τα υπόγεια ανθρακωρυχεία και η παραγωγή ηλεκτρισμού αποτελούσαν, και μάλλον αποτελούν ακόμα, την κύρια οικονομική δραστηριότητα.
Σκοπός της συμμετοχής του Τμήματός μας στο συγκεκριμένο συμπόσιο ήταν η παρουσίαση αποτελεσμάτων της έρευνας που διεξάγει, στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, σε δύο καθοριστικά για την ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας πεδία: την βελτίωση της λειτουργικής απόδοσης του εξοπλισμού και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος με την επιλογή κατάλληλων χρήσεων γης μετά το κλείσιμο ενός ορυχείου.
Λειτουργική απόδοση εξοπλισμού
Σε ό,τι αφορά το πρώτο πεδίο, είναι ξεκάθαρο ότι, ο εξοπλισμός των ορυχείων και λατομείων είναι υψηλού κόστους. Για να μπορέσει αυτή η μεγάλη επένδυση να δώσει υψηλές αποδόσεις θα απαιτηθεί βάθος χρόνου και υψηλοί βαθμοί απόδοσης κατά τη λειτουργία του εξοπλισμού, ειδικά όταν η εξόρυξη χρόνο με το χρόνο επεκτείνεται σε δύσκολα και φτωχά σε περιεκτικότητα χρήσιμων ορυκτών κοιτάσματα. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά ορυχεία επιλέγουν να λειτουργούν σε 24ωρη βάση προκειμένου να μεγιστοποιήσουν την χρήση του εγκατεστημένου εξοπλισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάλυση των αιτιών που μειώνουν τόσο τη διαθεσιμότητα, όσο και την απόδοση του εξοπλισμού είναι ζωτικής σημασίας.
Διαθεσιμότητα είναι η ο χρόνος παραγωγικής λειτουργίας ενός μηχανήματος προς τον ημερολογιακό χρόνο και μπορεί να μειωθεί εξαιτίας μιας σειράς αιτιών. Η ακινητοποίηση ενός μηχανήματος μπορεί να είναι προγραμματισμένη, για παράδειγμα, λόγω εργασιών συντήρησης, ή μη προγραμματισμένη, λόγω βλαβών, μετασκευών, μη επάνδρωσης, και άλλων παραγόντων. Η ενδελεχής στατιστική ανάλυση των παραπάνω αιτιών έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να συνεισφέρει στην καλύτερη αξιοποίηση των παραγωγικών μέσων που διαθέτει ένα ορυχείο, αυξάνοντας θεαματικά την συνολική παραγωγικότητα.
Αποκατάσταση περιβάλλοντος και νέες χρήσεις γης
Η διαχείριση του περιβάλλοντος και η αποκατάσταση των νέων εδαφών που διαμορφώνονται μετά το κλείσιμο ενός ορυχείου, ειδικά αν πρόκειται για υπαίθριο ορυχείο, είναι ζήτημα καθοριστικό για την εικόνα της εξορυκτικής βιομηχανίας. Η κύρια αιτία των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών στην προοπτική διάνοιξης νέων ορυχείων είναι η «κακή μαρτυρία» χιλιάδων ορυχείων και λατομείων σε όλο τον κόσμο, που εγκαταλείφθηκαν χωρίς καμία μέριμνα για το τι μέλλει γενέσθαι. Η συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση που διεξάγεται στο πλαίσιο της έρευνάς μας, έδειξε ότι 119 διαφορετικές χρήσεις γης έχουν ήδη εφαρμοστεί σε αποκατεστημένα ορυχεία, οι οποίες μπορούν να καταταχθούν σε 11 κύριες κατηγορίες, όπως περιοχές αστικής ανάπτυξης και βιομηχανικές περιοχές.
Από τα παραπάνω, είναι φανερό ότι πλέον υπάρχει η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία για την υλοποίηση έργων περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Ζητούμενο είναι να βρεθεί για κάθε περίπτωση το αποτελεσματικό πλαίσιο διακυβέρνησης που θα λαμβάνει υπόψη τις θέσεις όλων των ενδιαφερόμενων μερών και θα αξιοποιεί στο μέγιστο βαθμό τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους. Η στρατηγική ESG για το Περιβάλλον, την Κοινωνία και τη Διακυβέρνηση ίσως να δράσει ως καταλύτης για την επιτυχία αυτών των προσπαθειών.
Τα νέα ευρήματα των παραπάνω ερευνητικών προσπαθειών και πιθανότατα άλλων που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Τμήμα μας θα έχουμε ξανά τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε στο 9ο Βαλκανικό Συνέδριο Μεταλλευτικής (BalkanMine 2025) που θα διεξαχθεί στο Πανεπιστήμιο του Πετροσάνι, στις 9-10 Οκτωβρίου 2025. Η πλούσια θεματολογία αφορά, μεταξύ άλλων, την αειφόρο εξόρυξη και το περιβάλλον. Η υποβολή περιλήψεων είναι ανοιχτή μέχρι τις 15 Απριλίου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
