Η Μηλιά Μετσόβου είναι βλαχοχώρι, κτισμένο σε υψόμετρο 1.200 μέτρα στην Πίνδο. Συνήθως, βρίσκεται στην επικαιρότητα, λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών, του μακρύ χειμώνα και του μικρού καλοκαιριού.
Όμως, τα καλντερίμια του, τα πέτρινα σπίτια, οι εκκλησίες και οι άνθρωποι του, έχουν να «διηγηθούν» μικρές ιστορίες που αναδεικνύουν την κουλτούρα του τόπου.
Το παραδοσιακό χωριό, αν και βρίσκεται μέσα στα βουνά, είναι ακόμη ζωντανό, έχει καθημερινότητα, στα σοκάκια του ακούγονται παιδικές φωνές, έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Η Μηλιά απέχει 17 χιλιόμετρα από το Μέτσοβο.
Το φουγάρο που καπνίζει στο πέτρινο καφενείο, που έχει κλειστά πόρτα και παράθυρα, μας δείχνει το δρόμο μόλις φτάσαμε.
Μια μαντεμένια σόμπα στη μέση, παλιακά τραπέζια και καρέκλες, ένα τζουκ μποξ σε μία γωνία δίπλα στο παράθυρο, τσίπουρο με μεζεδάκια και χαμογελαστοί, ανοιχτόκαρδοι άνθρωποι μας καλωσορίζουν και μιλούν για τις ιστορίες της μικρής τους κοινωνίας.
Παλαιότερα, αλλά και σήμερα, το χωριό αναφέρεται ως Αμέρου. Είναι το όνομα της Μηλιάς στη βλάχικη γλώσσα και μάλιστα οι ντόπιοι στις συζητήσεις χρησιμοποιούν την ονομασία Αμέρου.
Οι κάτοικοι είναι πρόθυμοι να μας δώσουν όλες τις πληροφορίες για τη Μηλιά, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός.
Το χωριό των Ξυλογλυπτών
Από γενιά σε γενιά, η λαϊκή τέχνη της ξυλογλυπτικής συνεχίζεται και δίνει την ταυτότητα του χωριού. Οι Μηλιώτες διατηρούν περίπου 40 εργαστήρια και δημιουργούν υπέροχα ξυλόγλυπτα αντικείμενα που τροφοδοτούν την αγορά όλης της Ελλάδας.
«Φέραμε το ρεύμα και το νερό στο χωριό, μόνοι μας. Δουλέψαμε όλοι μαζί, με προσωπική εργασία.
Η ιστορική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, πολιούχου της Μηλιάς, φαίνεται να κτίστηκε πιθανόν πάνω σε άλλο παλαιότερο, στο τέλος του 17ου αιώνα και αρχές του 18ου.
Αναφέρεται ότι κατά την Γερμανική Κατοχή, οι ναζί φυλάκισαν τα γυναικόπαιδα μέσα στον Ναό για μία εβδομάδα.
Το λαογραφικό Μουσείο
Η επιγραφή «ΚΑΣΑ ΑΜΕΡΟΥ-Σπίτι Μηλιάς» δίπλα στην είσοδο, ενός απλού πέτρινου κτηρίου, μας δείχνει το Λαογραφικό Μουσείο.
Μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερου κάλλους, κοντά στη Μηλιά, αποκαλύπτεται ο τριπλός καταρράκτης στο ρέμα Μπουλουβάρος.
Όταν ο επισκέπτης φτάσει στη Μηλιά, ένα μικρό σπιτάκι από γυαλί, η αρκούδα που «ζει» μέσα σε αυτό είναι η μασκότ του χωριού.
Μετά το Μέτσοβο, στον παλιό δρόμο προς Καλαμπάκα που διασχίζει την Κατάρα, μια πινακίδα που γράφει ΜΗΛΙΑ 12 χιλιόμετρα μας οδηγεί στο όμορφο βλαχοχώρι της Πίνδου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
