Η αλήθεια για τον ανθρώπινο ψεύτη και την ιστορία του ψεύδους στην κοινωνία. Η ιστορία της ανθρωπότητας αρχίζει με ένα ψέμα, ή μάλλον με δύο, καθώς ο Όφις πλάνευσε την Εύα όχι μία, αλλά δύο φορές: την παρέσυρε να γευτεί το μήλο από το δέντρο της Γνώσεως και της υποσχέθηκε ότι αυτή και ο σύζυγός της θα γίνουν Θεοί — κάτι που φυσικά δεν συνέβη ποτέ. Ωστόσο, αυτό το ψέμα μας παρείχε τη γνώση του καλού και του κακού, αναδεικνύοντας τη διχογνωμία μας σχετικά με το ποιο από τα δύο προτιμούμε. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος απέκτησε το χάρισμα του λόγου, σύμφωνα με τον Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, το χρησιμοποίησε για να εκστομίσει ψέματα. Το ψέμα τον ανύψωσε πάνω από τα υπόλοιπα ζώα. Οι πρώτοι ψεύτες του κόσμου συνεργάστηκαν και ίδρυσαν τη φυλή των ψευδολόγων, γνωστή και ως ανθρωπότητα. Οι σοφοί ορίζουν τον άνθρωπο είτε ως ζώο που κατασκευάζει εργαλεία είτε ως ζώο που γελά. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, ωστόσο, θα ήταν εξίσου σωστό να λέγαμε πως είναι ένα ζώο που ψεύδεται.
Η Ιστορία, επομένως, είναι συχνά ένα σύνολο ψεμάτων που διαμορφώνουν οι ισχυροί για να ελέγχουν τους αδύναμους. Ακόμη και οι ισχυροί και οι αδύνατοι, ζουν και αναπνέουν χάρη στο ψέμα. Εάν εκφράζαμε χωρίς περιστροφές την αλήθεια ο ένας στον άλλο, η ανθρώπινη κοινωνία θα ήταν πολύ πιο βίαιη, καθώς όλοι θα ήμασταν λιγότερο ανεκτικοί. Ο Νίτσε υποστηρίζει πως το ψέμα είναι αναγκαίο στη ζωή, κάτι που είναι μέρος της τρομακτικής φύσης της ύπαρξης.
Οι πολιτικοί ψευδολόγοι βρίσκουν έρεισμα στον Πλάτωνα, ο οποίος στην Πολιτεία του προσφέρει στους άρχοντες το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το ψέμα για το καλό της πολιτείας. Ωστόσο, συχνά οι άρχοντες ψεύδονται για τα δικά τους συμφέροντα, κάτι που έχει επισημάνει πλήθος ιστορικών και φιλοσόφων. Η πολιτική, μάλιστα, ενέχει μια ακραία διάσταση, όπου η εξαπάτηση του αντιπάλου είναι θεμελιώδους σημασίας, από τον Δούρειο Ίππο έως τις σύγχρονες παραπληροφορήσεις.
Η τέχνη του ψέματος απαιτεί ταλέντο: όπως έχει σημειώσει ο Σάμιουελ Μπάτλερ, «κάθε ανόητος μπορεί να πει την αλήθεια, αλλά χρειάζεται μυαλό για να πει ένα καλό ψέμα». Ο Σοφοκλής έλεγε ότι το ψέμα δεν προλαβαίνει να γεράσει, αλλά άλλοι, όπως ο Μαρκ Τουαίν, υποστηρίζουν ότι η διαφορά μεταξύ μιας γάτας και ενός ψέματος είναι ότι η γάτα έχει μόνο εφτά ζωές.
Ο επίλογος που έγραψε ο Μπάυρον στο Δον Ζουάν, αποτυπώνει με εύστοχο τρόπο τη φύση του ψέματος: «Στο κάτω κάτω, τι είναι δα το ψέμα; Τι άλλο παρά η αλήθεια μασκαρεμένη».
Πηγή περιεχομένου: in.gr
