Η αναγέννηση ιστών είναι πλέον πραγματικότητα, χάρη στην ανάπτυξη νέων βιοϋλικών και τη συμβολή της ιστομηχανικής.
Έτσι με τη χρήση βιοαποικοδομήσιμων ικριωμάτων πάνω στα οποία τοποθετούνται βιοϋλικά μπορούν να αποκατασταθούν ελλείμματα ιστών, που έχουν προκληθεί λόγω αποκόλλησης ή λόγω καρκίνου ή τραυματισμού είτε ως αποτέλεσμα ορισμένων ασθενειών. Ένα παράδειγμα αποτελεί η αποκατάσταση προσώπου σε ανθρώπους οι οποίοι παραμορφώθηκαν μετά από τραυματισμό ή μετά από αφαίρεση καρκινικών όγκων. Το επόμενο βήμα θα είναι η αναγέννηση οργάνων, που θα λύσει το πρόβλημα της έλλειψης οργάνων, που χρειάζονται για τις μεταμοσχεύσεις. Προς το παρόν όμως αυτό δεν είναι εφικτό καθώς σε όργανα όπως το ήπαρ, τα νεφρά, το πάγκρεας κλπ, υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση αιμοφόρων αγγείων που καθιστά πάρα πολύ δύσκολη την ανάπλασή τους.
Για την αναγέννηση ιστών με τη χρήση βιοϋλικών μίλησε ο πρωτοπόρος της Μηχανικής Ιστών καθηγητής Εμβιομηχανικής, Χημικής και Βιομοριακής Μηχανικής στο Πανεπιστημίου Rice στο Τέξας των ΗΠΑ , Αντώνιος Μίκος, κατά την τελετή αναγόρευσής του ως επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος Οδοντιαρικής του ΑΠΘ. Ο κ. Μίκος θεωρείται από τους πρωτοπόρους της Μηχανικής Ιστών με τη χρήση βιοϋλικών και συμπεριλαμβάνεται στο 1% των επιστημόνων με τις περισσότερες αναφορές στο πεδίο του. Εχει κατοχυρώσει 25 πατέντες και επίκειται η κατοχύρωση άλλων πέντε, που αφορούν διάφορα βιοϋλικά τα οποία χρησιμοποιούνται για την αναγέννηση ιστών και συγκεκριμένα οστού και χόνδρου.
“ H έρευνά μου επικεντρώνεται στην ανάπτυξη καινούργιων βιοϋλικών, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να αντιμετωπιστούν μεγάλα προβλήματα υγείας και συγκεκριμένα για να μπορέσουμε να θεραπεύσουμε ελλείμματα ιστών μετά από αποκόλληση, λόγω καρκίνου ή μετά από τραύμα ή ως αποτέλεσμα ορισμένων ασθενειών. Ένα παράδειγμα είναι η αποκατάσταση προσώπου, με την οποία έχει ασχοληθεί πάρα πολύ το Εργαστήριό μας τα τελευταία 15 χρόνια. Αλλά ασχολούμαστε επίσης και με διάφορα άλλα ελλείμματα ιστών, π.χ. σε μακρά οστά και σε άλλα ανατομικά σημεία του σώματος” ανέφερε ο κ. Μίκος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο κ. Μίκος τόνισε ακόμη πως η έλλειψη οργάνων για μεταμοσχεύσεις αποτελεί ένα φλέγον θέμα και ανέφερε χαρακτηριστικά, επικαλούμενος εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ότι κάθε χρόνο στην Ευρώπη 130.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από νόσο του ήπατος. Κι ενώ η αναγέννηση ιστών είναι εφικτή με την χρήση βιοαποικοδομήσιμων ικριωμάτων, πάνω στα οποία τοποθετούνται τα βιοϋλικά, με τα οποία δημιουργείται νέος ιστός, η επίτευξη αναγέννησης οργάνων είναι σαφώς δυσκολότερη.
“ Η έλλειψη οργάνων για μεταμοσχεύσεις είναι σήμερα ένα από τα μεγάλα προβλήματα. Έχουμε αρκετές μεγάλες επιτυχίες στην αναγέννηση ιστών και ελπίζουμε ότι αυτές οι επιτυχίες θα μας βοηθήσουν στο επόμενο βήμα, το οποίο θα είναι η αναγέννηση ολόκληρων των οργάνων. Αυτό είναι και ένα από τα μεγάλα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει η ιστομηχανική αυτή τη στιγμή. Έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε οστά και χόνδρους. Αυτοί είναι οι δύο ιστοί στους οποίους έχουμε επικεντρώσει όλο μας τις δυνάμεις τα τελευταία 27 χρόνια. Αλλά έχουμε ασχοληθεί και με νευρολογικούς ιστούς, οφθαλμικούς ιστούς και, επίσης, σε συνδυασμό με τα οστά, με οδοντικούς ιστούς. Όσον αφορά τη δημιουργία οργάνων, αυτή τη στιγμή η αγγείωσή τους είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Ένας από τους λόγους για τον οποίο έχουμε επιτυχία στη δημιουργία χόνδρων είναι γιατί αυτοί οι ιστοί δεν έχουν αιμοφόρα αγγεία. Ένα όργανο όπως το ήπαρ ή το πάγκρεας έχει πολύ μεγάλη συγκέντρωση αιμοφόρων αγγείων και αυτό καθιστά την ανάπλασή τους πάρα πολύ δύσκολη. Αυτή τη στιγμή η αιμάτωση των οργάνων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει ο τομέας. Μόλις λυθεί αυτό το πρόβλημα θα μπορέσουν να αναγεννηθούν πάρα πολλά όργανα. Αυτή τη στιγμή έχουμε επιτυχίες στη δημιουργία μυών και οστών, γιατί η ανάγκη αιμάτωσης των κυττάρων που κάνουν τους ιστούς αυτούς δεν είναι τόσο σημαντική, όσο είναι στην περίπτωση του ήπατος ή στην περίπτωση των νεφρών ή του παγκρέατος” ανέφερε ο κ Μίκος.
Παράλληλα εξήγησε ότι τα ικριώματα που χρησιμοποιούνται για την αναγέννηση ιστών αποτελούν ουσιαστικά τον σκελετό πάνω στον οποίο τοποθετούνται τα βιοϋλικά με τα οποία θα γίνει η αναγέννηση ιστών. Τα ικριώματα αυτά είναι από βιοαποκοδομήσιμα υλικά, προκειμένου να μην αποβληθούν από τον οργανισμό.
“ Εκείνο το οποίο έχουμε μάθει όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι υλικά τα οποία δεν είναι αποικοδομήσιμα κάποια στιγμή θα αποβληθούν από τον οργανισμό. Οπότε ο στόχος μας είναι να έχουμε υλικά τα οποία θα βοηθήσουν να ξεκινήσει η ανάπλαση ενός ιστού, αλλά στη συνέχεια θα αποσυνδεθούν, θα αποσυντεθούν και θα απομακρυνθούν από τον οργανισμό χωρίς να αφήσουν τοξικά κατάλοιπα, έτσι ώστε ο καινούργιος ιστός που θα δημιουργηθεί να μην έχει τεχνητά υλικά” πρόσθεσε ο κ. Μίκος.
Αγγέλα Φωτοπούλου
