Τι είναι το ψέμα και πότε γίνεται επικίνδυνο – Γνώρισε το προφίλ του παθολογικού ψεύτη – Ο ψυχολόγος Γιώργος Πανταζόπουλος αναφέρει στο politic 4 λόγους που οι άνθρωποι λένε ψέματα
Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας μπορεί να έχουμε πει «κατά συνθήκην ψεύδη» για διάφορους λόγους, όμως για κάποιους ανθρώπους το ψέμα είναι η δεύτερη φύση τους, ένας τοξικός τρόπος ζωής.
Kάθε ψέμα έχει τους λόγους του και το καθένα έχει διαφορετική βαρύτητα. Πόσο κακό είναι το ψέμα για την υγεία μας και τι αντίκτυπο έχει στους συνανθρώπους μας; Γιατί λέμε ψέματα και τι κινδύνους εγκυμονεί αυτό για την πορεία και την ποιότητα της ζωής μας;
Και ποιος ορίζει την αλήθεια;
Σε αυτό το κείμενο αναφερόμαστε στο ψέμα σαν φαινόμενο και όχι στην «ιδιωτική λογική» η αλλιώς «υποκειμενική κρίση». Ο καθείς έχει το δικαίωμα να συλλέγει και να μεταφράζει την πληροφορία στο μυαλό του όπως ακριβώς επιθυμεί φτιάχνοντας τη δική του πραγματικότητα. Όμως, η μεταφορά ψευδών γεγονότων και η μετάδοση πληροφοριών που διατυπώνονται με ανακρίβειες και διαστρεβλωμένα στοιχεία είναι ένα ενοχλητικό φαινόμενο που μας αφορά όλους διότι οι περισσότεροι το συναντάμε καθημερινά στη ζωή μας. Όλοι μας ψάχνουμε την αλήθεια και ο στόχος μας είναι να έχουμε πρόσβαση στην έγκυρη πληροφορία.
Θυμηθείτε την τελευταία φορά πιάσατε κάποιον να σας λέει ψέματα! Οι αντιδράσεις μπορεί να ποικίλουν όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι τα συναισθήματα που προκαλεί το ψέμα σε αυτόν που το ακούει είναι στενάχωρα και άσχημα. Παρακάτω θα βρείτε τους λόγους που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το ψέμα αλλά και πως ο καθένας από εμάς μπορούμε να το διακρίνουμε με στόχο να αποφύγουμε τυχόν παρεξηγήσεις ακόμα και συναισθηματικά αδιέξοδα.
Ο ορισμός του ψέματος
Η συνειδητή απόκρυψη ή παραποίηση της αλήθειας χαρακτηρίζεται ψέμα. Το ψεύδος είναι το αντίθετο της αλήθειας. Η αλήθεια και το ψέμα χαρακτηρίζει την κρίση μας για τα πράγματα. Η δύο αυτές έννοιες θεωρήθηκαν αντίθετες και αντιφατικές και ανάμεσα στις δύο δεν μπορεί να νοηθεί μια τρίτη, μια ενδιάμεση έννοια. Κάτι είναι η αλήθεια η ψέμα. Τρίτη περίπτωση αποκλείεται! Η αντίθεση ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα χαρακτηρίστηκε απόλυτη. Όμως πολλές προτάσεις μπορεί να περιέχουν στοιχεία αλήθειας αλλά και ψεύδους ταυτόχρονα.
Για παράδειγμα η πρόταση «Ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε την Ασία» είναι ως ένα σημείο αληθής, αλλά και ψευδής, αφού ο Μ. Αλέξανδρος κατέκτησε ένα μέρος της Ασίας και όχι ολόκληρη την Ασία.
Η άποψη των ειδικών
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Γιώργο Πανταζόπουλο ο οποίος μίλησε στο politic.gr, «ο κυριότερος λόγος που οι άνθρωποι λένε ψέματα είναι λόγω της άρνησης! Αρνούνται να δουν την πραγματικότητα είτε τη δίκη τους είτε των άλλων. Αυτό έχει σαν συνέπεια να λένε ψέματα είτε στον εαυτό τους είτε στους άλλους γιατί δυσκολεύονται να αποδεχτούν την αλήθεια.
Άλλος λόγος που συνδέεται με το παραπάνω είναι η ανασφάλεια! Καθώς πολλοί είναι εκείνοι που δεν αποδέχονται τον εαυτό τους και αισθάνονται απόρριψη, ματαίωση από το περιβάλλον τους οπότε χρησιμοποιούν τα ψέματα ως μια προσωρινή ψευδαίσθηση χαράς και ευφορίας!»
«Το παθολογικό ψέμα είναι μια διαταραχή κατά την οποία το άτομο ψεύδεται και βιώνει ευχαρίστηση, ικανοποίηση ή/και ανακούφιση κατά τη διάρκεια της πράξης.
Λόγος που το ψέμα συναντάται συχνά στα ζευγάρια είναι «η αγάπη». Σε αυτές τι περιπτώσεις το άτομο λέει ψέματα γιατί νιώθει πως με αυτόν τον τρόπο προστατεύει τον/την σύντροφο. Επί της ουσίας είναι αποφυγή του προβλήματος κατά το οποίο έχω ένα πρόβλημα και επιλέγω να αποφύγω να το αντιμετωπίσω!»
Τι νοιώθει και πως σκέφτεται ο «ψεύτης»
Ένας πολύ συνηθισμένος λόγος που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το ψέμα είναι γιατί δεν θέλουν να απογοητεύσουν η να στεναχωρήσουν τους άλλους.
Με αυτή τη λογική ένα αθώο ψεματάκι είναι η καλύτερη λύση, μέχρι φυσικά να αποκαλυφθούν τα ψέματα τους και τότε είτε θα επιλέξουν να διαχειριστούν την κατάσταση με νέα ψέματα και να χειροτερέψουν την θέση τους, είτε να αναγκαστούν να πουν την αλήθεια πράγμα πολύ άβολο γι’ αυτούς.
Η μυθομανία είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας και ο μυθομανής ζει κυριολεκτικά μια ψεύτικη ζωή. Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που χρειάζεται ψυχολογική – ψυχοθεραπευτική και πολλές φορές φαρμακευτική υποστήριξη.
Ψέμα + Τιμωρία
Η αποφυγή της τιμωρίας είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι ψεύδονται. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα ψέματα είναι μεγάλα, καθώς αν αποκαλυφθούν το άτομο κινδυνεύει να χάσει τη δουλεία του, η να διαλυθεί η σχέση με τον/την σύντροφό του, η να αμαυρωθεί η φήμη του.
Το ψέμα απαιτεί «καλή μνήμη»
Τα ψέματα πέρα από κοινωνικά προβλήματα δημιουργούν και ψυχολογικό βάρος. Το άτομο που ψεύδεται προσπαθεί να θυμάται τι έχει πει στον καθένα ξεχωριστά, πράγμα που του δημιουργεί άγχος. Το χειρότερο απ’ όλα είναι πως ζει με την ελπίδα ότι δεν θα μαθευτεί ποτέ η αλήθεια. Τρομάζει στην ιδέα ότι θα χρειαστεί να μπει σε διαδικασία απολογισμού!
Ψέμα και προβλήματα υγείας
Το ψέμα είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας! Αν εντοπίσετε ότι χρησιμοποιείτε μικρά ψέματα, να έχετε στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι με τον καιρό τα αθώα ψεματάκια έχουν τη δυναμική να γιγαντωθούν και να γίνουν μεγάλα και καταστροφικά για εσάς αλλά και για τους γύρω σας.
Η καθημερινότητα σας μπορεί να γίνει ζωντανή κόλαση καθώς το στρες και το άγχος μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλή αρτηριακή πίεση και αϋπνία.
Όταν πέσουν οι μάσκες
Σκιαγραφώντας τη λογική και το προφίλ το ατόμου που ψεύδεται μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε αρκετά εγωκεντρικό και ύπουλο.
Όταν κάποιος χρησιμοποιεί το ψέμα για να προβάλει ή να εξασφαλίσει αυτό που τον εξυπηρετεί χειραγωγώντας συνειδήσεις ανθρώπων, αποδεικνύει περίτρανα πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το προσωπικό του όφελος και αδιαφορεί παντελώς για τα ψυχολογικά τραύματα που μπορεί να δημιουργηθούν στον άνθρωπο που τον εμπιστεύθηκε. Το πιο επικίνδυνο σημείο είναι όταν το ψέμα βγει στην επιφάνεια! Τότε το αίσθημα της προδομένης εμπιστοσύνης μπορεί να καταρρακώσει το «θύμα» και να του δημιουργήσει πρόβλημα στις ανθρώπινες σχέσεις στην μετέπειτα ζωή του.
Πότε το ψέμα αποτελεί παθολογική κατάσταση;
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μουστάκα Ελευθερία, το παθολογικό ψέμα αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και οι αιτίες ανάπτυξής του είναι πολλές. Ορισμένες από αυτές είναι η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία, η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στην οικογένεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ορισμένοι γενετικοί παράγοντες (26% περισσότερη λευκή ουσία στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου), οι μαθησιακές δυσκολίες, η νοητική υστέρηση, η υπερπροστατευτικότητα των γονέων, η ζήλια και η αντιπαλότητα μεταξύ αδελφών και συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές (διαταραχές προσωπικότητας και διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων).
Η συμπεριφορά του παθολογικού ψεύτη έχει σίγουρα κάποιο από τα παρακάτω στοιχεία:
- Ο παθολογικός ψεύτης θέλει συνεχώς να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής όλων. Για παράδειγμα, θέλει να νιώθει ότι είναι ανώτερος από τους υπόλοιπους ανθρώπους, ότι έχει επιτύχει μεγαλύτερα και σημαντικότερα επιτεύγματα στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή. Πολλές φορές στην προσπάθειά του αυτή χρησιμοποιεί υπερβολικές λεπτομέρειες στις ιστορίες του. Τα άτομα αυτά είναι συνήθως ανασφαλή και θεωρούν πως μόνο μέσα από τα ψέματα ο κόσμος θα τα προσέξει.
- Το παθολογικό ψέμα μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του ατόμου να κρύψει ορισμένες συνήθειές του, όπως είναι οι κρίσεις υπερφαγίας, η ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια, η κατάχρηση ουσιών ή/ και αλκοόλ. Τα ψυχοπαθολογικά αυτά προβλήματα χρήζουν θεραπευτικής αντιμετώπισης από ειδικό ψυχικής υγείας.
- Πώς αντιδρά όταν πιάνεται να λέει ψέματα; Το χειρότερο σενάριο για έναν παθολογικό ψεύτη είναι να κατηγορηθεί πως λέει ψέματα. Για το λόγο αυτό αντιδρά υπερβολικά και αρνητικά. Τις περισσότερες φορές θα επινοήσει ένα ακόμα μεγαλύτερο ψέμα για να καλύψει το προηγούμενο ή θα κατηγορήσει κάποιον άλλο. Θυμώνει και εξοργίζεται με το άτομο που τον έπιασε να λέει ψέματα. Κάποιες φορές το άτομο μπορεί να ξεσπάσει σε κλάματα, ιδιαίτερα εάν πιάστηκε να λέει ψέματα από ένα αγαπημένο του πρόσωπο.
- Αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητά του; Οι παθολογικοί ψεύτες δυσκολεύονται πολύ να διατηρήσουν σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις και δραστηριότητες, για αυτό το λόγο αλλάζουν συνεχώς δουλειές και δεν έχουν μόνιμες σχέσεις. Ενώ δημιουργούν πολύ εύκολα καινούριες φιλίες, δεν μπορούν να τις διατηρήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, πολύ συχνά τα άτομα αυτά αποξενώνονται από την οικογένειά τους λόγω της συμπεριφοράς τους αυτής.
Σε αυτές τις περιπτώσεις μόνο ένας ειδικός μπορεί να βοηθήσει αναγνωρίζοντας το πρόβλημα αλλά και διαπιστώνοντας εάν υπάρχουν και άλλα ψυχοπαθολογικά προβλήματα.
Εάν αντιληφθείτε ότι ένα οικείο σας πρόσωπο εμφανίζει ορισμένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι πολύ σημαντικό να του δώσετε την ευκαιρία να σας πει την αλήθεια πριν τον κατηγορήσετε ως ψεύτη.
Εάν δεν το κάνει και πει ένα ακόμα ψέμα, τότε πρέπει να του πείτε με όμορφο και ήρεμο τρόπο πως αυτό που λέει δεν ισχύει και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Χρειάζεται αρκετή υπομονή από μέρους σας μέχρι το άτομο να συνειδητοποιήσει πως κάθε φορά που θα ψεύδεται εσείς θα το αναγνωρίζετε. Εάν το άτομο συνεχίζει να ψεύδεται με τον ίδιο τρόπο είναι καλό να το κατευθύνετε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Ο ειδικός θα το βοηθήσει όχι μόνο να αναγνωρίσει το πρόβλημα αλλά και θα διαπιστώσει εάν υπάρχουν και άλλα ψυχοπαθολογικά προβλήματα, σύμφωνα με την κα Μουστάκα.
Θέλεις να ζεις με κλώνους του Πινόκιο;
Η αλήθεια και η καλή επικοινωνία είναι βασικό θεμέλιο για μια υγιή σχέση. Όταν οποιαδήποτε σχέση περνάει στάδια στα οποία δεν υπάρχει αυτό το πολύ σημαντικό σύνολο συστατικών τότε δε θα έρθουν και τα υπόλοιπα στάδια της με υγιή τρόπο. Αν παρατηρήσεις πως κάποιος «παίζει» με τη νοημοσύνη σου είτε στο εργασιακό περιβάλλον σου είτε σε μια σχέση πιο προσωπική, μπορείς να το συζητήσεις με ωραίο τρόπο και να του δώσεις να καταλάβει ότι αυτό που κάνει το αντιλαμβάνεσαι και σε ενοχλεί.
Κάποια ψέματα μπορούν να συγχωρεθούν άλλα όμως όχι! Σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν να μιλήσεις δείχνοντας ότι αντιλαμβάνεσαι την τακτική του άλλου απέναντι σου και αν δεις ότι δεν αλλάζει κάτι εκεί υπάρχει και το κουμπάκι της διαγραφής!
«Οι άνθρωποι είναι προικισμένοι από την φύση να κρίνουν την αλήθεια και συνήθως την αποκαλύπτουν. Και διά τούτο, όσοι ημπορούν ευστόχως ν’ αντιληφθούν την αλήθεια, είναι επίσης ικανοί ν’ αντιληφθούν και τις υπάρχουσες πιθανότητες» Αριστοτέλης.
Δείτε επίσης: Ρεπορτάζ politic: Θεσσαλονίκη – Δείτε ορισμένα από τα Φαρμακεία που μπορείτε να κάνετε rapid test
- Συγκέντρωση διαμαρτυρίας σήμερα από εκπαιδευτικούς στη Θεσσαλονίκη
- Δημοσιεύθηκε η τέταρτη Έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
- Ολυμπιακός: Η τριήμερη ανάπαυλα και η νοοτροπία νίκης
- Αρκάς: Μια δημιουργική Παράσταση για την Παρασκευή
- Με ανανεωμένο θεματολόγιο προσφέρει έμπνευση το TEDxUniversityofMacedonia 2024
Ακολουθήστε το politic.gr Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Politic.gr
