Εμφαση στη ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων δίνει η υφυπουργός Υγείας, αρμόδια και θέματα ψυχικής υγείας, Ζωή Ράπτη, θέτοντας σε άμεση προτεραιότητα την δημιουργία κέντρων δικτύου υπηρεσιών, έγκαιρης παρέμβασης στη ψύχωση.
Μέσα από τη δημιουργία ψηφιακού χάρτη, διαπιστώσαμε ότι οι δομές και υπηρεσίες που έλειπαν κυρίως ήταν αυτές για την πρόληψη, ειδικά για τα παιδιά και τους νέους μας, ανέφερε η κ. Ράπτη σε συνάντηση με δημοσιογράφους.
Σε φάση υλοποίησης βρίσκονται οι Μονάδες Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση, ένα καινοτόμο μοντέλο υποστήριξης των παιδιών στην κοινότητα. Θα αναπτυχθούν 10 τέτοιες μονάδες στην Ελλάδα που θα βρίσκονται σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα και Δωδεκάνησα και θα λειτουργούν με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, περίπου 3.000 Ελληνόπουλα βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο. Επίσης εντός πέντε ετών από το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, το 80% των ασθενών θα υποτροπιάσουν είτε λόγω της πλημμελούς συμμόρφωσης με τη θεραπεία είτε των υψηλών επιπέδων στρες, των δυσλειτουργικών σχέσεων που πάρα πολλές φορές υπάρχουν μέσα στην οικογένεια, αλλά και της χρήσης ουσιών.
Διεθνώς, έχει καταγραφεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι υπέστησαν την πιο σοβαρή ψυχική ζημία, κατά την διάρκεια της πανδημίας. Παρουσίασαν συναισθήματα ανασφάλειας, αίσθημα απώλειας και καθημερινό άγχος, που εκφράστηκαν με έλλειμμα προοπτικής και αισιοδοξίας.
Σύμφωνα με μελέτες του ΕΚΠΑ, οι συμπεριφορές διαδικτυακής εξάρτησης φτάνουν το 62,7% στον εφηβικό πληθυσμό, έναντι 40% προ καραντίνας, με περίπου 20% να εκδηλώνουν σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες. Τα αγόρια ασχολούνται κυρίως με gaming και εκδηλώνουν θυμό, βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται σε υπερβολική χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, με εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικού συναισθήματος έως και το 40% έναντι 20% προ covid-19.
Στα παιδιά αυτά παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση με διατροφικές παρεκτροπές, διαταραχές ύπνου, άγχος, κρίσεις πανικού, καταθλιπτικό συναίσθημα και απόσυρση. Παρατηρήθηκε, ακόμη, αύξηση των βίαιων συμπεριφορών.
Ολα τα παραπάνω ανέδειξαν την ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών στην κοινότητα, καθώς και την ανάγκη οργάνωσής τους με τρόπο που να περιλαμβάνει νέες υπηρεσίες, τις οποίες χρειάζεται η χώρα, ανέφερε η κ. Ράπτη. Προς αυτήν την κατεύθυνση, είπε, “αυξήσαμε τον προϋπολογισμό για την Ψυχική Υγεία κατά 62%, ενισχύσαμε το ΕΣΥ σε υγειονομικό προσωπικό, ενώ νομοθετήσαμε 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών ψυχικής υγείας”. Αναφέρθηκε επίσης στην δημιουργία νέων κλινών για παιδιά σε Πανεπιστημιακές κλινικές και κλινικές του ΕΣΥ. Συνολικά έχουν παραδοθεί 39 νέες κλίνες. Εδικότερα, “Αγ. Βαρβάρα, δωρεά Αγγελικούση 15 κλίνες, Τρίπολη 7 κλίνες, Αλεξανδρούπολη 11 κλίνες και Ασκληπιείο 6 κλίνες.
Αύξηση από 4,4% σε 14,8% περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας
Σημαντική είναι και η παρέμβαση για την ενδοοικογενειακή βία, η οποία αποτελεί σήμερα κοινωνική μάστιγα. Ο συγχρωτισμός στο σπίτι αύξησε, δυστυχώς, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης, ιδίως σε παιδιά και γυναίκες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κάνει αναφορές για την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας κατά 60% και πανευρωπαϊκά, με τα θύματα να είναι ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά.
Στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της καραντίνας καταγράφηκε αύξηση από 4,4% σε 14,8%, σύμφωνα με την 2η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας – για το έτος 2020. Στο σύνολο των θυμάτων που υπέστησαν ενδοοικογενειακή βία το 2020, το 73,5% ήταν γυναίκες, ενώ το 93% των περιπτώσεων οι δράστες ήταν άνδρες.
Το 78% των περιπτώσεων ήταν γυναίκες που κακοποιήθηκαν για πρώτη φορά και το 64% των θυμάτων ήταν γυναίκες που βρίσκονταν σε συντροφική σχέση με το δράστη τους είτε κατά την τέλεση του αδικήματος, είτε κατά το παρελθόν.
Το 2021, η χώρα μας άγγιξε τον ασύλληπτο αριθμό των 17 γυναικοκτονιών.
“Μέσα από τις δράσεις μας, προσπαθούμε να προλάβουμε περιστατικά βίας και να τα σταματήσουμε. Να βοηθήσουμε τις γυναίκες αυτές να βρουν δύναμη και φωνή για να τα καταγγείλουν σε ένα περιβάλλον που νιώθουν ότι τους παρέχει ασφάλεια και υποστήριξη για την αντιμετώπιση αυτού που βιώνουν”, ανέφερε η κ. Ράπτη.
Στη Γραμμή 10306 που λειτούργησε για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας πολλά αιτήματα αφορούν τις συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον και αναφορές περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Επιπλέον, λειτουργεί σε 24ωρη καθημερινή βάση και η πανελλαδική Γραμμή SOS 15900, προκειμένου οι γυναίκες να ζητούν βοήθεια, και οδηγίες αντίδρασης σε περιστατικά βίας, από ψυχολόγους και κοινωνιολόγους.
Η κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει ήδη 73 Ειδικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας.
Παράλληλα, λειτουργούν 43 συμβουλευτικά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα, όπου οι γυναίκες μπορούν να βρουν κοινωνική, ψυχολογική, νομική καθώς και εργασιακή υποστήριξη.
Στην περίπτωση που μια γυναίκα αποφασίσει να κάνει καταγγελία και να φύγει από το σπίτι, μπορεί να βρει στέγη σε έναν από τους 19 Ξενώνες Φιλοξενίας που λειτουργούν και γίνονται τα ασφαλή καταφύγιά τους. Παράλληλα, χάρη σε ειδικά προγράμματα του ΟΑΕΔ, οι κακοποιημένες γυναίκες μπορούν να βρουν ακόμα και εργασιακή στήριξη.
Για τα παιδιά θύματα ενδοοικογενειακής βίας, έχουν ενταχθεί ψυχολόγοι στα σχολεία, καθώς προσλήφθηκαν, επιμορφώθηκαν και τοποθετήθηκαν σε σχολεία της χώρας ήδη 1.100 ψυχολόγοι, με την υποστήριξη του ΕΣΠΑ (1 ανά 5 σχολεία).
Την ανάγκη πρόληψης υπηρετούν και τα ειδικά προγράμματα στα σχολεία για τις έμφυλες σχέσεις και το bullying.
Με τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, σχεδιάζονται επίσης, Κέντρα Ημέρας σε όλη την Επικράτεια για ενήλικες, Τρίτη ηλικία, παιδιά και εφήβους, εργαζόμενους και ανέργους, μετανάστες και πρόσφυγες, καθώς και στεγαστικές δομές βραχείας ή μακράς φιλοξενίας, όπως και εξειδικευμένες δομές για τον αυτισμό και την άνοια – alzheimer’s.
Επίσης σχεδιάζεται η δημιουργία κινητών μονάδων υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας, καθώς και προγράμματα για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, τόσο των παράνομων, όσο και των νόμιμων, όπως ο καπνός, το αλκοόλ, το διαδίκτυο και ο τζόγος.
