«Nερό της φωτιάς» – Ένα ύπουλο ψυχαγωγικό μέσο

Αλκοόλ: Ένας αθέατος χάκερ εγκεφάλου – Η άκρως επηρεασμένη «αμυγδαλή» και η ανεξέλεγκτη ανάγκη για άμεση ικανοποίηση και ευφορία – Αλκοόλ και κορονοϊός

Αλκοόλ και καραντίνα – «Μια πανδημία μέσα στην πανδημία»

Σύμφωνα με μία νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη, όσο περισσότερο χρόνο είναι υποχρεωμένοι οι άνθρωποι να μείνουν στο σπίτι τους λόγω της πανδημίας τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

«Η αύξηση της πώλησης προϊόντων αλκοόλης ήταν της τάξης του 85% σε σχέση με το 2019», αναφέρει ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος, υπεύθυνος του Τομέα Έρευνας του ΚΕΘΕΑ.

Το στρες της Covid-19 και των συνεπαγόμενων περιορισμών μπορεί να πυροδοτήσει μία στενότερη – ακόμη και επικίνδυνη – σχέση με το αλκοόλ. Κάθε εβδομάδα παράτασης ενός lockdown υπολογίστηκε ότι αυξάνει κατά 19% τον κίνδυνο υπερκατανάλωσης αλκοόλ, δηλαδή μέσα σε δύο ώρες να πιεί ένας άνδρας περισσότερα από πέντε ποτά και μία γυναίκα πάνω από τέσσερα. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για όσους έχουν κατάθλιψη ή ιστορικό αλκοολισμού.

Ουσιαστικά, το αλκοόλ είναι κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Άρα, δίνει τη ψευδαίσθηση της ηρεμίας. Βέβαια, η αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.

Τι ισχύει στο εξωτερικό – Ρεκόρ θανάτων κατέγραψε η Βρετανία μέσα στο 2020

Φονικός αποδεικνύεται ο συνδυασμός της καραντίνας με την κατανάλωση αλκοόλ. Στην Αγγλία και την Ουαλία, ο ετήσιος αριθμός θανάτων που συνδέονται με το αλκοόλ εκτοξεύθηκε το 2020, σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής, που διαπίστωσε μια πολύ μεγάλη αύξηση αυτού του αριθμού από την πρώτη καραντίνα τον Μάρτιο.

Το 2020, 7.423 άνθρωποι πέθαναν έπειτα από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ήτοι μια αύξηση περίπου 20% σε σύγκριση με τα δεδομένα της προηγούμενης χρονιάς, ανακοίνωσε το βρετανικό Γραφείο Στατιστικής. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό ετήσιων θανάτων που έχει καταγραφεί από τότε που ο οργανισμός αυτό τους καταμετρά, δηλαδή από το 2001.

Οι θάνατοι που κατέγραψε το Γραφείο συνδέονται, στην πλειονότητά τους, με μακροχρόνια προβλήματα εξάρτησης: το 80% οφειλόταν σε μια ηπατική νόσο που προκάλεσε το αλκοόλ, ενώ το 10% προκλήθηκε από συμπεριφορές ή επικίνδυνες ψυχικές καταστάσεις που συνδέονται με το αλκοόλ και το 6% σε δηλητηρίαση από αλκοόλ.

Ο ορισμός του αλκοολισμού

Τα άτομα που καταναλώνουν ανυπέρβλητες ποσότητες αλκοόλ δίχως έλεγχο, οδηγώντας τον εαυτό τους σε ποικίλα ψυχοσωματικά προβλήματα, ονομάζονται αλκοολικοί. Ο όρος «αλκοολισμός» εμφανίστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1840 και χρησιμοποιήθηκε για την περιγραφή της νόσου το 1972 από τον John Coakley Lettson και έχει ευρεία σημασία. Αλκοολισμός είναι η ανεπάρκεια ελέγχου κατανάλωσης αλκοόλ, παρά τις παρενέργειες που αυτό προκαλεί. Τι μπορεί να οδηγήσει κάποιον στην κατάχρηση αυτού του διάφανου δηλητηρίου;

«Το μονοπάτι της αμυγδαλής ευθύνεται για όλα»

Νευρολογική έρευνα έχει αποδείξει πως ο αλκοολισμός προκύπτει μετά από χρόνια διαταραχή μιας συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου, της αμυγδαλής. Η αμυγδαλή είναι ένας πυρήνας φαιάς ουσίας του εγκεφάλου, τόσο στο δεξί όσο και στο αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο, που περιβάλλεται από λευκή ουσία. Οι πυρήνες της αμυγδαλής αμφοτερόπλευρα αποτελούν λειτουργικά το κέντρο του άγχους του εγκεφάλου και ρυθμίζουν τις διάφορες μορφές άγχους ασχέτου αιτιολογίας και έντασης. Η ομαλή λειτουργία των αμυγδαλών επιτάσσει τον συντονισμό όλων των αντιδράσεων που ρυθμίζουν το άγχος σε σχέση με το περιβάλλον.

Μεταξύ αυτών, προέχουσα σχέση έχει το γνωσιακό άγχος. Το γνωσιακό άγχος σε υπερμεγέθη βαθμό αυξάνει έντονα το φόβο και σε πολλές φορές τον μετατρέπει σε πανικό. Η αδυναμία των λειτουργικών δυνατοτήτων της αμυγδαλής σε αυτές τις περιπτώσεις του άγχους οδηγεί σε μια αύξηση του πανικού και ορισμένες φορές σε ακραίο σημείο στην εμφάνιση κάποιας ψύχωσης και το άτομο κατά συνέπεια εκτός ελέγχου. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο γέννησης του αλκοολισμού στις σημερινές κοινωνικές καταστάσεις. Ήτοι η αδυναμία ελέγχου από το άτομο και κατ’ επέκταση από τον εγκέφαλο του σε συνδυασμό με τον υπέρμετρο ερεθισμό της αμυγδαλής που προκαλεί το γνωσιακό άγχος οδηγούν το άτομο σε λύσεις άμεσης ανακούφισης όπως την κατανάλωση αλκοόλ.

Καρκινογόνο

Επίσημα πλέον τα δύο συστατικά του αλκοόλ, η αιθανόλη και η ακεταλδεϋδη, ανήκουνε στην πρώτη ομάδα καρκινογόνων της διεθνούς υπηρεσίας για την έρευνα κατά του καρκίνου. Τα δύο συστατικά τοποθετούνται δίπλα στο πλουτώνιο, στη βενζίνη και στα παράγωγά της αλλά και σε άλλες ουσίες όπως ο αμίαντος.

Η επίδραση του αλκοόλ στον εγκέφαλο – Πως προκαλείται η μέθη

Το αλκοόλ επηρεάζει τη δραστηριότητα πολλών νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου. Η κύρια επίδρασή του είναι η έκκριση γ-αμινοβουτυρικού οξέως. Το γ-αμινοβουτυρικό, ή αλλιώς GABA, είναι ο κύριος ανασταλτικός νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου και η ενεργοποίηση του υποδοχέα του από το αλκοόλ προκαλεί το αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης που αισθανόμαστε όταν πίνουμε. Επίσης, το αλκοόλ αναστέλλει τους μετασυναπτικούς NMDA διεγερτικούς υποδοχείς του γλουταμινικού. Το γλουταμινικό οξύ δρα στον εγκέφαλο ως ο κύριος διεγερτικός νευροδιαβιβαστής, άρα η αναστολή του από το αλκοόλ ενισχύει τις ηρεμιστικές του ιδιότητες. Το αίσθημα ευφορίας, από την άλλη, οφείλεται στην έκκριση ντομαπίνης στο ηδονικό κέντρο του εγκεφάλου. Η ντοπαμίνη συνδέεται συνήθως με την εκδήλωση εθισμού σε ουσίες και συμπεριφορές.

SOS: Όταν εκκρίνονται υψηλά ποσά ντοπαμίνης εξαιτίας του αλκοόλ, αυξάνονται οι υποδοχείς της ντοπαμίνης και οι φυσιολογικές ποσότητές της στον εγκέφαλο δεν αρκούν πια για να ικανοποιηθεί το άτομο (μια κατάσταση που ονομάζεται ανοχή). Έτσι, το άτομο θα αρχίσει να αναζητά την ικανοποίηση μέσω περισσότερου αλκοόλ και άλλων ουσιών, όπως τα ναρκωτικά

Διαγνωστικά κριτήρια ICD-10 για εξάρτηση από το αλκοόλ

Εξάρτηση: Θεωρούνται απαραίτητα τουλάχιστον 3 από τα παρακάτω 6 κριτήρια:

• Δυνατή επιθυμία ή αίσθηση ανάγκης για κατανάλωση αλκοόλ.
• Εμφανής μείωση της ικανότητας για έλεγχο της κατανάλωσης αλκοόλ. Η μείωση αυτή της ικανότητας μπορεί να συνίσταται σε δυσκολία ελέγχου της έναρξης της κατανάλωσης, δυσκολία στην διακοπή της ή δυσκολία στο να ελεγχθεί το επίπεδο κατανάλωσης.
• Σύνδρομο στερήσεως ή κατανάλωση αλκοόλ ώστε να αποφευχθεί (ή να μειωθεί) η συμπτωματολογία του συνδρόμου στερήσεως. Στην δεύτερη περίπτωση, το άτομο γνωρίζει την αποτελεσματικότητα αυτής της συμπεριφοράς.
• Παρουσία ανοχής. (Ο αλκοολικός αναζητά ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
• Προοδευτική αδιαφορία για άλλα ενδιαφέροντα, διασκέδαση και άλλες συμπεριφορές προς όφελος της χρήσης αλκοόλ.

• Επιμονή στην κατανάλωση αλκοόλ παρ’ όλη την εμφανή παρουσία αρνητικών συνεπειών.

Τα συναισθήματα που γεννά το αλκοόλ

Η κατάσταση της μέθης, ελαφράς ή έντονης, γίνεται μία φυγή από την προσωπική και κοινωνική πραγματικότητα και μια προσπάθεια διόρθωσης της. Συχνά βιώνεται ένα μεγάλο παράπονο από τη ζωή και ένα συναίσθημα απόρριψης. Σε αντίθεση με τους χρήστες ναρκωτικών, ο χρήστης αλκοόλ θέλει να είναι μέσα στη ζωή αλλά δεν τα καταφέρνει. Ο εξαρτημένος από το οινόπνευμα, δεν μπορεί να πάρει απόσταση από τα εκάστοτε προβλήματα του, που τον θλίβουν, τον αγχώνουν και καταφεύγει στο ποτό. Ακόμα και σε στεγνή περίοδο το άτομο αυτό έχει προβλήματα ανάπτυξης σταθερών διαπροσωπικών σχέσεων. Η αναζήτηση αλκοόλ ναρκώνει αυτό το πρόβλημα.

Κοινωνικοοικονομικές συνέπειες

Oι κοινωνικοοικονομικές συνέπειες του αλκοολισμού αφορούν σε όλους, ασχέτως φύλου, ηλικίας και αιτιών που τους οδήγησαν στην κατάχρηση αλκοόλ.

• Προσωπική εμφάνιση. Όταν το αλκοόλ έχει γίνει έμμονη ιδέα το άτομο θεωρεί ανούσια και περιττή την περιποίηση και σταδιακά χάνει την αισθητική του αποκτώντας κακή υγιεινή, όπως μυρωδιά ή/και λεκέδες από ιδρώτα και εμετό, λερωμένα ρούχα.
• Προσωπική λειτουργικότητα. Ο αλκοολισμός μειώνει τη λειτουργικότητα του ατόμου σε μεγάλο βαθμό σε όλους τους τομείς της ζωής του. Αυτό σημαίνει ότι δυσκολεύεται να κάνει ακόμα και τα βασικά.
• Επαγγελματικός τομέας: Ο αλκοολισμός οδηγεί σε μεγάλο βαθμό στην ανεργία, καθώς αυτά τα άτομα δεν είναι λειτουργικά στο 100% τους. Η κατάχρηση αλκοόλ και ο εθισμός τους τους καθιστά ασυνεπείς και ανεύθυνους, ενώ η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά τους δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις τους με συναδέλφους και πελάτες, με αποτέλεσμα να μειώνεται η απόδοσή τους στη δουλειά και να απολύονται.
• Οικονομικός τομέας: Όπως όλοι οι άνθρωποι με εθισμό, έτσι και οι αλκοολικοί ξοδεύουν όλα τους τα χρήματα για να αγοράσουν ποτά, με αποτέλεσμα να αγνοούν τα βασικά έξοδα, όπως τα τρόφιμα, και να μένουν πίσω στο νοίκι και τους λογαριασμούς. Ίσως ακόμα και να βρεθούν σε θέση να χρωστάνε χρήματα σε συγγενείς και φίλους που τους δάνεισαν λεφτά για να καλύψουν τα απαραίτητα, τα οποία, όμως, μετατράπηκαν σε αλκοόλ.
• Διαπροσωπικές σχέσεις. Φαίνεται λογικό, λοιπόν, το ότι όσοι έχουν πρόβλημα με το αλκοόλ καταλήγουν να μένουν μόνοι τους, έχοντας χιλιόμετρα απόσταση με αλλοτινούς καλούς τους φίλους ή ακόμα και την οικογένειά τους. Το αλκοόλ προκαλεί βίαιες τάσεις στον πάσχοντα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση εκρήξεων θυμού ή/και ενδοοικογενειακής βίας και την ακόλουθη φυγή του/της συζύγου και των παιδιών, εφόσον υπάρχουν.
• Κατάθλιψη. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω δημιουργεί αίσθημα ανικανότητας ενώ τις περισσότερες φορές το άτομο κυριαρχείται από τύψεις. Η απόρριψη που βιώνει ένας αλκοολικός επιδεινώνει την ψυχολογική του κατάσταση.

Στερητικό σύνδρομο

Τα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου εμφανίζονται ως εξής:

• 12-24 ώρες μετά από το τελευταίο ποτό ενδέχεται να υπάρξουν κάθε είδους παραισθήσεις
• 24-48 ώρες: ίσως υπάρξουν κρίσεις πανικού
• 3 μέρες – 1 εβδομάδα: Τα συμπτώματα, στα οποία περιλαμβάνονται τρεμούμενα άκρα, πονοκέφαλοι, έντονη εφίδρωση, μυϊκοί πόνοι σε όλο το σώμα, ναυτία, εμετοί και αϋπνίες, επιδεινώνονται. Μάλιστα, ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 5% έρχεται αντιμέτωπο με το λεγόμενο Delirium tremens (DTs). Αυτό περιλαμβάνει έντονες παραισθήσεις, αυξημένους καρδιακούς παλμούς και αρτηριακή πίεση, πυρετό και επιθετικότητα. Τα DTs σκοτώνουν 1 στους 20 ανθρώπους, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Harvard.
• 1 βδομάδα και περισσότερο: Τα συμπτώματα υποχωρούν και σταδιακά εξαφανίζονται. Το άτομο δύναται να ξεκινήσει μια νέα ζωή υγιέστερο από πρότερα.

Τρόποι αντιμετώπισης

Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η αποδοχή της ύπαρξης προβλήματος από τον ίδιο τον πάσχοντα. Η πλειοψηφία των ατόμων που επιβαρύνονται από τη νόσο αυτή αρνούνται να την καταπολεμήσουν. Σε καμία περίπτωση δε συστήνεται για έναν αλκοολικό να ξεκινήσει την αποτοξίνωση χωρίς ιατρική βοήθεια. Οι ειδικοί οφείλουν να καταγράψουν το προφίλ του ασθενούς και να χορηγήσουν τα κατάλληλα φάρμακα προς τον περιορισμό των προαναφερθέντων συμπτωμάτων.

Απαραίτητη προϋπόθεση η σχέση του θεράποντος ιατρού και του ασθενή να είναι αληθινή και εποικοδομητική. Ο ιατρός έχει το χρέος να ενημερώνει τον πάσχοντα περί της θεραπευτικής διαδικασίας, να θέτει εφικτούς στόχους και, πάνω απ’ όλα, να του παρέχει μακροχρόνια ψυχολογική υποστήριξη. Από την άλλη, ο θεράπων είναι αναγκαίο να επιθυμεί ο ίδιος την θεραπεία και να ακολουθεί πιστά τις ιατρικές συμβουλές.

Κέντρα αποτοξίνωσης και γραμμές υποστήριξης

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κέντρα αποτοξίνωσης, στα οποία μπορεί να πάει κάποιος και να δεχθεί βοήθεια για το πρόβλημά του με το αλκοόλ, καθώς και τηλέφωνα τα οποία μπορεί να καλέσει και να συνομιλήσει με κάποιον ειδικό. Ακολουθεί μια λίστα με ονόματα και ιστοσελίδες τέτοιου είδους κέντρων, καθώς και τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης.

Ανώνυμοι Αλκοολικοί – 210 5220416 & 6986183484

Ανώνυμοι Αλκοολικοί – Ομάδα Αυτοθεραπευόμενων Συγγενών Αλκοολικών – 210 3304177 & 6948430140 (Αθήνα)

Βοήθεια σε Παιδιά Αλκοολικών – 2105239161

Επιστροφή – Σύλλογος Στήριξης Εξαρτημένων Ατόμων από το Αλκοόλ – 2810 31888 (Ηράκλειο) και

Κλαμπ Οικογενειών με Προβλήματα από Αλκοόλ (ΚΟΠΑ) – 694734 9344 (Κρήτη)

Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) – 210 9241993-6 & 1145 (Αθήνα)

Όασις – 2310 508598 & 6944318118 (Θεσσαλονίκη)

Πνοή στη ζωή – 2392025456 & 6974520527 (Θεσσαλονίκη)

Συμβουλευτικές Υπηρεσίες για ‘Άτομα με προβλήματα Εθισμού – 2310 326579 (Θεσσαλονίκη)

Δείτε επίσης: Κορονοϊός – Ανησυχητική η επιδημιολογική εικόνα στη Βόρεια Ελλάδα

• Η στρατηγική σημασία της ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ σύμφωνα με τον Γ. Γεραπετρίτη
• Νέος προπονητής της Σάλτσμπουργκ ο Τόμας Λετς
• Τσιόδρας: Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων οφείλουν να αποδείξουν την επιθυμία τους για ένταξη στην ΕΕ
• Πληθωρισμός στην Ελλάδα: Στο 3% τον Νοέμβριο με ανοδικές τάσεις σε υπηρεσίες και τρόφιμα
• Η επείγουσα ανάγκη για την ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη

Ακολουθήστε το politic.gr Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Politic.gr