Η Βόρεια Μακεδονία είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα χώρας που άλλαξε την επίσημη ονομασία της, αλλά όχι το μοναδικό. Μόλις πέρσι μετονομάστηκε η Σουαζιλάνδη ενώ παρόμοιες σκέψεις γίνονται και στο Καζακστάν.
Όταν το 1542 ο ισπανός εξερευνητής Ρουί Λόπεθ ντε Βιλαλόμπος ανακάλυπτε ορισμένα νέα νησιά στον Ειρηνικό Ωκεανό, τα ονόμασε προς τιμήν του μετέπειτα βασιλιά Φιλίππου του Β’ της Ισπανίας Las Islas Filipinas, ελληνιστί Φιλιππίνες. Ο εξερευνητής πέθανε λίγους μήνες αργότερα στη φυλακή από τροπικό πυρετό. Η παρακαταθήκη που άφησε όμως κράτησε σχεδόν μισή χιλιετία. Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι, για πόσο ακόμη;
Ο σημερινός πρόεδρος των Φιλιππινών Ροντρίγκο Ντουτέρτε -γνωστός κυρίως για τον ανελέητο και αιματηρό πόλεμο κατά των ναρκωτικών με χιλιάδες νεκρούς- προτίθεται να αλλάξει τώρα την ονομασία της χώρας. Η πρότασή του: Maharlika (Μαχαρλίκα). «Πνευματικός πατέρας» της ιδέας ήταν ο πρώην δικτάτορας Φερντινάντ Μάρκος ο οποίος εκδιώχθηκε από την εξουσία μετά από λαϊκή επανάσταση το 1986. Είχε φέρει μάλιστα και σχετικό νομοσχέδιο για τη μετονομασία της χώρας.
«Δεν αλλάζουμε καλύτερον τον πρόεδρο;»
Η λέξη Maharlika προέρχεται από τη γλώσσα των γηγενών, Ταγκάλογκ. Μαχαρλίκα ονομαζόταν πριν αιώνες -αρκετά πριν καταφθάσουν οι αποικιοκράτες- μια ιδιαίτερη ομάδα πολεμιστών. Η λέξη προσδιόριζε τους άνδρες με πλούτο, γνώσεις και επιδεξιότητα. Το «Μαχαρλίκα» μπορεί όμως να μεταφραστεί και ως ‘αριστοκρατία’. Ο Νουτέρτε προτιμά τη μετάφραση ‘ειρήνη’ ή ‘χαλαρότητα’. «Ο Μάρκος είχε δίκιο, ας το αλλάξουμε», προτείνει ο νυν πρόεδρος. Για να γίνει αυτό όμως απαιτείται αλλαγή του συντάγματος.
Στις Φιλιππίνες οι απόψεις διίστανται. Ο γερουσιαστής Πάνφιλο Λάκσον, ο οποίος έχει ισχυρό ρεύμα, στηρίζει την πρόταση του προέδρου. «Το όνομα Φιλιππίνες θυμίζει πάντα τα 300 χρόνια αποικιοκρατίας. Το Μαχαρλίκα αντίθετα, ακούγεται πιο δικό μας. Θα ήμουν περήφανος αν ήμουν Μαχαρλικανός». Φυσικά και δεν συμμερίζονται όλοι αυτές τις απόψεις. Το ζήτημα προκαλεί ποικίλες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πολλούς Φιλιππινέζους να αναρωτιούνται εάν δεν έχει η χώρα μεγαλύτερα προβλήματα από το όνομά της; Ο γνωστός μπλόγκερ Φράνσις Μπαράν αντιπροτείνει «να αλλάξουμε καλύτερα τον πρόεδρό μας».
Όσο ασυνήθιστη κι αν ακούγεται η πρόταση, υπάρχουν πολλά παραδείγματα αλλαγής ονομασίας μιας χώρας, με πιο πρόσφατο βέβαια αυτό της Βόρειας Μακεδονίας. Επίσης, μόλις πέρσι η μικρή χώρα της νοτίου Αφρικής Σουαζιλάνδη μετονομάστηκε σε Εσουατίνι, για την ακρίβεια σε eSwatini (με μικρό έψιλον).
Άλλο παράδειγμα του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος είναι το Ιράν. Μέχρι το 1935 η επικρατούσα ονομασία παγκοσμίως ήταν Περσία. Η Ταϊλάνδη ονομαζόταν παλαιότερα και μέχρι το 1949 Σιάμ, η Ναμίμπια έφερε το όνομα Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική (ως αποικία της Γερμανικής Αυτοκρατορίας) ενώ η Μιανμάρ λεγόταν Βιρμανία ή Μπούρμα.
Από Καζακστάν σε Καζάκ Έλι;
Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και μετά την ανεξαρτητοποίησή τους πολλές πρώην αποικίες άλλαξαν τα ονόματά τους. Έτσι η Κεϋλάνη μετονομάστηκε σε Σρι Λάνκα, η Ροδεσία σε Ζιμπάμπουε, η Ολλανδική Ινδία σε Ινδονησία, η Βρετανική Ονδούρα σε Μπελίζ.
Και σήμερα όμως υπάρχουν χώρες όπου γίνονται σκέψεις για αλλαγή του ονόματος. Στο Καζακστάν αρκετοί θα ήθελαν να μετονομαστεί η χώρα. Κυρίως για λόγους ίματζ θέλουν να απαλλαγούν από την κατάληξη –stan διότι, όπως και στην περίπτωση του Αφγανιστάν, συνδέεται συχνά με πόλεμο και τρομοκρατία. Πολλοί θέλουν να αλλάξει το όνομα και λόγω της κινηματογραφικής επιτυχίας Borat που δεν θεωρήθηκε εν τέλει η καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα. Οι υποστηρικτές της μετονομασίας αντιπροτείνουν το Kasach Eli που σημαίνει ‘χώρα των Καζάκων’.
Στην άλλη πλευρά του πλανήτη βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια μετονομασίας της Νέας Ζηλανδίας σε Αοτεαρόα. Έτσι ονομάζουν τη χώρα οι Μάορι, ο ιθαγενής πληθυσμός της Νέας Ζηλανδίας. Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου συγκεντρώνονται υπογραφές για τη διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ήδη σήμερα τα διαβατήρια, τα πιστοποιητικά γεννήσεως αλλά και τα χαρτονομίσματα αναγράφουν τόσο Νέα Ζηλανδία όσο και Αοτεαρόα.
Πηγή: DW
