Δύο παιχνίδια γνωστικής ενδυνάμωσης ηλικιωμένων αναπτύχθηκαν από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση SciFy, σε συνεργασία με την Alzheimer Athens, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Pharaon». Τα παιχνίδια αυτά στοχεύουν στην πρόληψη της άνοιας, καθώς και στη χωρίς εξέλιξη της νόσου στα αρχικά στάδια.
Το πρώτο παιχνίδι, με τίτλο «Cross Numbers», καλεί τους χρήστες να βρουν ακολουθίες ψηφίων σε έναν πίνακα, προσφέροντας τρία διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας. Το παιχνίδι αυτό βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ανίχνευσης και στη βελτίωση της μνήμης, αφού οι παίκτες καλούνται να αναζητήσουν πολλές ακολουθίες ταυτόχρονα. Το δεύτερο παιχνίδι, «Alphabetical Order», έχει ως στόχο την ταξινόμηση λέξεων στην σωστή αλφαβητική σειρά, με ανερχόμενες βαθμίδες δυσκολίας. Και στα δύο παιχνίδια, ένας άβαταρ παρέχει αναλυτικές οδηγίες προσαρμοσμένες σε κάθε επίπεδο δυσκολίας.
Όπως επισημαίνει ο ερευνητής και μέλος της SciFy, Άρης Κοσμόπουλος, τα παιχνίδια είναι διαθέσιμα στα ελληνικά, αλλά έχουν σχεδιαστεί ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν εύκολα και σε άλλες γλώσσες.
Τα παιχνίδια έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τις προτάσεις της Alzheimer Athens για να απευθύνονται κυρίως σε ηλικιωμένους ως μέτρο πρόληψης της νόσου, αλλά και σε άτομα που είναι σε πρώιμο στάδιο της άνοιας. Η Alzheimer Athens, πέρα από την υποστήριξη των ατόμων με άνοια, διοργανώνει δημιουργικές δραστηριότητες για άτομα άνω των 65 ετών, με σκοπό τη νοητική και σωματική ενδυνάμωσή τους. Αυτή την περίοδο 120 ωφελούμενοι συμμετέχουν στις δράσεις πρόληψης και δοκιμάζουν την αποτελεσματικότητα των παιχνιδιών.
Αν και δεν έχουν ακόμα εξαχθεί συμπεράσματα από την πιλοτική μελέτη, η νευροψυχολόγος Νικολέττα Γερονικόλα επισημαίνει ότι «οποιαδήποτε νοητική άσκηση μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη ή στην επιβράδυνση της άνοιας». Συμπληρώνει ότι «ο ηλικιωμένος δραστηριοποιείται δημιουργικά και προάγει την αυτοεκτίμησή του», και αναφέρει ότι άλλες μορφές νοητικής άσκησης μπορούν να είναι το πλέξιμο, τα Sudoku, και τα σταυρόλεξα, τα οποία συνεισφέρουν στην πρόληψη.
Κατά την πιλοτική μελέτη, οι επαγγελματίες υγείας εξετάζουν κατά πόσο οι ηλικιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια ψηφιακή πλατφόρμα. Η εμπειρία κατά τη διάρκεια του lockdown για την Covid-19 αποδείχθηκε πολύ θετική, κατά την άποψη της κ. Γερονικόλα. «Τότε προσφέραμε όλες τις υπηρεσίες μας διαδικτυακά. Η ανταπόκριση υπήρξε εκπληκτική. Η προσφορά των Κέντρων Ημέρας είναι κρίσιμη για την κοινωνικοποίηση των ηλικιωμένων. Οι ψηφιακές ασκήσεις είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για όσους μένουν σπίτι ή για τους συμμετέχοντες στα Κέντρα που επιστρέφουν στα σπίτια τους, ενισχύοντας επίσης και τους κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών όπου δεν υπάρχουν Κέντρα Ημέρας».
Η αξία της τεχνολογίας σε αυτόν τον τομέα είναι ότι οι υπηρεσίες για ηλικιωμένους μπορούν πλέον να φθάσουν και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας. Είναι σημαντικό, για παράδειγμα, μια κάτοικος στο Διδυμότειχο να μπορεί να κάνει νοητικές ασκήσεις και να αποκτά πρόσβαση σε ένα ψηφιακό Κέντρο Ημέρας. Επιπλέον, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να κάνουν τεστ από μακριά σε κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών ή να εκπαιδεύσουν τους εργαζομένους σε δημοτικά ιατρεία, όπως νοσηλευτές ή κοινωνικούς λειτουργούς, ώστε να παρέχουν συνδιδέσεις για ηλικιωμένους.
Η συνεργασία της SciFy με την Alzheimer Athens δεν είναι νέα, όπως φανερώνει και το έργο «διΆνοια», μια εφαρμογή κινητού που ψηφιοποιεί νοητικές ασκήσεις για άτομα με άνοια στα πρώτα στάδια. Η SciFy πρόσφατα ανέπτυξε επίσης ένα άλλο ηλεκτρονικό παιχνίδι για την ενίσχυση και ψυχαγωγία παιδιών με εγκεφαλική παράλυση, τους «Ταξιδιώτες».
Τα δυο παιχνίδια γνωστικής ενδυνάμωσης ηλικιωμένων έχουν ενταχθεί στη ψηφιακή πλατφόρμα «Eligence», που έχει αναπτυχθεί από την ιταλική εταιρία «Gruppo Maggioli». Στην πλατφόρμα, που δημιουργήθηκε πριν από ενάμισι χρόνο στην Ελλάδα και αναμένεται να επεκταθεί και σε άλλες χώρες, περιλαμβάνονται περισσότερα από 40 παιχνίδια που έχουν αναπτυχθεί από ειδικούς νευροψυχολόγους, με σκοπό την υποστήριξη επαγγελματιών υγείας σε ενώσεις Αλτσχάιμερ και δήμους, προκειμένου να εξασκήσουν τους ωφελούμενούς τους σε επτά γνωστικές δεξιότητες (μνήμη, προσοχή, λογική σκέψη, προσανατολισμός, γλωσσική έκφραση, εκτελεστικές λειτουργίες και δεξιότητες κατασκευής).
«Στόχος μας είναι να αναδείξουμε την αξία της νοητικής άσκησης για την ενεργό γήρανση, ώστε η πλατφόρμα αυτή να προσφέρει εξατομικευμένη εκγύμναση στον καθένα», τονίζει ο Στέλιος Παντελόπουλος, επικεφαλής του υποκαταστήματος της Gruppo Maggioli στην Ελλάδα.
