Καθώς ο παγκόσμιος αγώνας κατά του AIDS διανύει την τέταρτη δεκαετία του, οι ερευνητές συνεχίζουν να αναζητούν νέες προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια οριστική θεραπεία.
Η επιστημονική κοινότητα επικεντρώνεται τόσο στην ανάπτυξη εμβολίου όσο και στη δημιουργία θεραπειών για όσους ζουν με τον ιό.
Η μελέτη μιας σπάνιας ομάδας οροθετικών ατόμων- γνωστών και ως «elite controllers»– τα οποία έχουν μη ανιχνεύσιμα επίπεδα του ιού στο αίμα τους χωρίς να ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή, θα μπορούσε να «ξεκλειδώσει» νέες θεραπείες για την αντιμετώπιση της νόσου. Αυτά τα άτομα- τα οποία αποτελούν μόλις το 0,5% των ασθενών με HIV– έχουν την αξιοσημείωτη ικανότητα να διατηρούν μη ανιχνεύσιμα ιικά φορτία χωρίς να λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία (ART). Σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν με τον ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα αυτών των ατόμων μπορεί να τον καταστείλει σε σημείο που να μην είναι πλέον ανιχνεύσιμος στο αίμα τους, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο μετάδοσης.
Ο Thumbi Ndung’u, κορυφαίος ερευνητής στον τομέα και διευθυντής του Africa Health Research Institute, μελετά αυτές τις περιπτώσεις, προκειμένου να εντοπίσει γενετικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν αυτό το εύρημα.
«Φαίνεται ότι αυτά τα άτομα έχουν ένα ανώτερο αντιικό ανοσοποιητικό σύστημα που μπορεί να κρατήσει τον ιό υπό έλεγχο», δήλωσε ο Thumbi Ndung’u, διευθυντής βασικής και μεταφραστικής επιστήμης στο Africa Health Research Institute και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της KwaZulu-Natal στη Νότια Αφρική.
Ωστόσο, ο ερευνητής τόνισε ότι «η τακτική παρακολούθηση είναι απαραίτητη επειδή το ιικό φορτίο μπορεί να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, οπότε συνιστάται ανεπιφύλακτα να ξεκινήσουν τη θεραπεία ART για να αποτρέψουν τον ιό να γίνει ξανά ανιχνεύσιμος» πρόσθεσε.
Η εστίαση των ερευνητών σε αυτή την ομάδα, ιδιαίτερα στη Νότια Αφρική, όπου ζει σημαντικό μέρος αυτών των ατόμων, θα μπορούσε να αποκαλύψει νέες θεραπευτικές στρατηγικές ή γενετικές θεραπείες.
Μπορεί να θεραπευθεί ο ιός HIV;
Καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν να διερευνούν τις δυνατότητες των γενετικών θεραπειών και των ανοσοθεραπειών, υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι μια θεραπεία για τον HIV μπορεί μια μέρα να είναι εφικτή. Μέχρι σήμερα, μόνο επτά άνθρωποι παγκοσμίως έχουν θεραπευτεί από τον ιό HIV. Αυτά τα άτομα υποβλήθηκαν σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών ως μέρος αντικαρκινικής θεραπείας και ο μεταμοσχευμένος μυελός προήλθε από δότες που δεν είχαν τον υποδοχέα HIV, μια πρωτεΐνη που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισέλθει στα κύτταρα. Ενώ αυτές οι περιπτώσεις προσφέρουν ελπίδα, οι μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών είναι ριζικές, δαπανηρές και γεμάτες κινδύνους – καθιστώντας τις μη πρακτικές ως μια ευρέως διαδεδομένη θεραπεία για τον HIV.
Ορισμένες στρατηγικές που περιλαμβάνουν συνδυασμό πρώιμης θεραπείας και ανοσοθεραπείας δείχνουν επίσης υποσχόμενες και θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περαιτέρω για τον μακροπρόθεσμο έλεγχο του HIV χωρίς αντιρετροϊκή θεραπεία.
Η δυσκολία εξάλειψης του HIV πηγάζει από την ικανότητά του να ενσωματώνεται στο DNA ενός ατόμου, καθιστώντας τον ιδιαίτερα ανθεκτικό στη θεραπεία. Σε αντίθεση με πολλές άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η ηπατίτιδα C ή το κοινό κρυολόγημα, τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να καθαρίσει από μόνο του, η τάση του HIV να μεταλλάσσεται γρήγορα περιπλέκει την ανάπτυξη ενός εμβολίου.
Τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις στις τεχνολογίες γονιδιακής επεξεργασίας, όπως το CRISPR, έχουν γεννήσει νέες ελπίδες. Τον περασμένο Μάρτιο, ερευνητέςαπό το Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ στην Ολλανδία, ανακοίνωσαν πως εξάλειψαν τον ιό χρησιμοποιώντας την τεχνολογία CRISPR. Ωστόσο, αυτές οι τεχνικές είναι ακόμη σε αρχικό στάδιο και απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους.
Πώς η έρευνα για τον HIV φέρνει επανάσταση στη σύγχρονη ιατρική
Ενώ η αναζήτηση για μια οριστική θεραπεία συνεχίζεται, η έρευνα για τον HIV είχε ήδη βαθιές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της ιατρικής. Η ταχεία ανάπτυξη των εμβολίων κατά του COVID-19, για παράδειγμα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις βάσεις που τέθηκαν από δεκαετίες έρευνας για τον HIV.
«Η έρευνα για τον HIV άνοιξε πραγματικά τον δρόμο για τις προόδους που έγιναν με τον COVID, θέτοντας τις πλατφόρμες για την ανάπτυξη εμβολίων, τους μηχανισμούς για ταχεία διάγνωση, την κατανόηση της παθογένεσης του ιού» δήλωσε στο Harvard Gazette ο Μπρους Γουόκερ, Καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και διευθυντής του Ινστιτούτου Μαζικής Γενικής Μάζας του Ραγκόν, του MIT και του Χάρβαρντ.
Οι γνώσεις που αποκτήθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια έχουν μεταμορφώσει την ιατρική επιστήμη με τρόπους που εκτείνονται πολύ πέρα από την έρευνα του ιού HIV. Η έρευνα για τον HIV εξόπλισε επίσης τους επιστήμονες με τα εργαλεία και την τεχνογνωσία για τη μελέτη ιογενών δομών και την παρακολούθηση της συμπεριφοράς των ιών μέσα στους ξενιστές τους. Αυτή η έρευνα οδήγησε επίσης στην ανάπτυξη ζωικών μοντέλων που επιτρέπουν στους ερευνητές να μελετήσουν πώς ανταποκρίνεται ο ανθρώπινος οργανισμός σε εμβόλια και θεραπείες και έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη υποδομή που απαιτείται για τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών.
ΠΗΓΗ: The Conversation, Harvard Gazette, Scidev
