Το Χριστόψωμο, ένα σύμβολο της ελληνικής παράδοσης και της οικογενειακής ενότητας, παραμένει ένας ζωντανός κρίκος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν .
Κάθε χρόνο, παρασκευάζεται με περισσή αγάπη και σεβασμό την παραμονή των Χριστουγέννων, σηματοδοτώντας την έναρξη του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού . Αυτό το γιορτινό έθιμο είναι ένας «καμβάς» από μνήμες οικογενειακών και φιλικών στιγμών με άφθονα συναισθήματα.
«Η διαδικασία παρασκευής του Χριστόψωμου είναι μία ολόκληρη ιεροτελεστία» υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Νεκταρία Κοκκινάκη, πιστοποιημένη γευσιγνώστρια ελαιόλαδου και πρέσβειρα της μεσογειακής διατροφής από το ευρωπαϊκό δίκτυο Mediterranean Diet Network (MD.net).
«Χρειάζεται προσοχή, ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Το στρογγυλό του σχήμα έχει πλούσιο στολισμό, με κάθε λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμιά» όπως ονομάζονται. Απαραίτητο στοιχείο είναι ο σταυρός στην πάνω πλευρά με λουρίδες απ’ τη ζύμη», συμπληρώνει και εξηγεί ότι μπορεί να γίνει και με τον παραδοσιακό τρόπο με προζύμι ή να προστεθούν μυρωδικά που θα του χαρίσουν μια μοναδική γλυκιά γεύση.
Την ώρα της παρασκευής, χρησιμοποιώντας τα καλύτερα υλικά, η νοικοκυρά λέει:
«Είκοσι πέντε του Δεκέμβρη Χριστός γεννάται, η ώρα εκείνη και ετούτη ίδια λογάται. Για τη χάρη της Παναγίας και για το καλό του σπιτιού».
Σύμφωνα με την παράδοση, στο κέντρο της ζύμης μπαίνει ένα άσπαστο καρύδι, ενώ στην υπόλοιπη επιφάνεια οι νοικοκυρές δημιουργούν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς και πουλιά.
«Την ημέρα των Χριστουγέννων, το ψωμί κόβεται, σταυρώνεται και μοιράζεται με αγάπη σε όλη την οικογένεια και σε όσους είναι παρόντες στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι» αναφέρει η κ. Κοκκινάκη.
«Για μένα οι παραδοσιακές συνταγές είναι οι ρίζες ενός τόπου, κομμάτι του πολιτισμού και θα πρέπει να διασώζονται και να μεταλαμπαδεύονται στις επόμενες γενιές. Μέσα σε μια παραδοσιακή συνταγή θα δεις την ευρηματικότητα της παλιάς νοικοκυράς που, με απλά και φτωχικά υλικά, κατάφερνε να δημιουργήσει υπέροχα πιάτα για την οικογένεια της. Αυτές οι συνταγές είναι ένας αληθινός θησαυρός που αξίζει να βρίσκονται στο τραπέζι περισσότερο από ποτέ» τονίζει με έμφαση.
Αν και της αρέσει να πειραματίζεται με τις συνταγές που «ξετρυπώνει» από τα τετράδιά της, επιδιώκει να ξυπνά μνήμες και να βοηθά ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να ανακαλύπτουν το μεράκι της παραδοσιακής μαγειρικής.
Επίσης, όπως δηλώνει, παρακολουθεί εντατικά σεμινάρια γευσιγνωσίας ελαιόλαδου πάνω σε Κρητικές ποικιλίες ώστε να τις συνδυάζει αρμονικά με τα πιάτα της.
Η παραδοσιακή μαγείρισσα, όπως θέλει να την αποκαλούν, μεγάλωσε στις κουζίνες των γιαγιάδων της. Είναι η πρώτη μαγείρισσα στην Ελλάδα που έλαβε το σήμα Μεσογειακής Διατροφής, ενθαρρύνοντας επιχειρήσεις γαστρονομίας και τουρισμού να υιοθετήσουν το διεθνές σήμα με στόχο να καταστήσει τη μεσογειακή διατροφή πυλώνα του γαστρονομικού τουρισμού.
Στο Καβούσι Λασιθίου, στην περιοχή με την αρχαιότερη ελιά στην Ευρώπη, έχει δημιουργήσει έναν φιλόξενο υπαίθριο χώρο όπου μοιράζεται τις γνώσεις και τις μνήμες της από την Κρητική Κουζίνα, κάνοντας μαθήματα παραδοσιακής και μεσογειακής κουζίνας, καθώς και γευσιγνωσίες ελαιόλαδου και κρασιού. Σημειώνεται ότι ο χώρος της έχει αναγνωριστεί και βραβευτεί το 2022 και το 2023 από το ΣΕΔΗΚ για τις ελαιοτουριστικές του δράσεις.
Αναλυτικά η συνταγή του Χριστόψωμου:
Για αρωματισμένο νερό
100 ml αρωματισμένο νερό
50 γραμμάρια σκληρό αλεύρι
16 γραμμάρια ξηρή μαγιά
400 ml αρωματισμένο νερό
10 ml ανθόνερο ή ροδόνερο
700 γραμμάρια σκληρό αλεύρι
Σε μια κατσαρόλα βάζουμε όλα τα υλικά για το αρωματισμένο νερό και βράζουμε σε μέτρια θερμοκρασία για 5 λεπτά. Σουρώνουμε και είναι έτοιμο να το χρησιμοποιήσουμε.
Φτιάχνουμε το προζύμι, σε ένα μπολ ρίχνουμε το αρωματισμένο νερό σε θερμοκρασία ανεκτή στο χέρι μας. Ρίχνουμε τη ζάχαρη, το αλεύρι και τη μαγιά και ανακατεύουμε. Σκεπάζουμε με μεμβράνη και αφήνουμε να φουσκώσει για 20 λεπτά.
Σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε 400 ml αρωματισμένο νερό και προσθέτουμε το φουσκωμένο προζύμι. Ρίχνουμε το ελαιόλαδο, το ανθόνερο, τη μαστίχα θρυμματισμένη με ζάχαρη, το αλάτι και ανακατεύουμε.
Κοσκινίζουμε το αλεύρι και προσθέτουμε σταδιακά ζυμώνοντας πολύ καλά. Κλείνουμε με μεμβράνη και αφήνουμε να ξεκουραστεί για 30 λεπτά.
Αφού έχει περάσει ο χρόνος βγάζουμε τη ζύμη στο μπάγκο εργασίας και ζυμώνουμε λίγο.
Κόβουμε περίπου 100 γραμμάρια από τη ζύμη και κρατάμε στην άκρη για τα σχέδια.
Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα στρογγυλό ταψί και τοποθετούμε στη μέση τη ζύμη. Πιέζουμε με τα χέρια μας ώστε να ανοίξει.
Με τη ζύμη που έχουμε κρατήσει πλάθουμε κορδόνια και δημιουργούμε πλεξούδες για το σταυρό. Αλείφουμε με ελάχιστο νερό τα σημεία που θα ακουμπήσουν οι πλεξούδες.
Στη μέση του σταυρού τοποθετούμε ένα ολόκληρο καρύδι. Στα τέταρτα που δημιουργούνται μπορούμε να προσθέσουμε σχέδια όπως πουλιά ή λουλούδια.
Σκεπάζουμε με πετσέτα και αφήνουμε το χριστόψωμο να φουσκώσει σε ζεστό σημείο για 1 ώρα.
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 βαθμούς για 1 ώρα. Στο τελευταίο μισάωρο σκεπάζουμε με αντικολλητικό χαρτί.
Όταν είναι έτοιμο, βγάζουμε από τον φούρνο, ζεσταίνουμε το κονιάκ με το νερό και το μέλι και αλείφουμε την επιφάνεια.
Βγάζουμε από το φούρνο, αφήνουμε να κρυώσει εντελώς και ξεφορμάρουμε.
Καλή επιτυχία και Καλά Χριστούγεννα!
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
