Μέχρι σήμερα, ο ‘Ανθρωπος δεν έχει επισκεφτεί με κανένα μέσο τον εσωτερικό πυρήνα της Γης, αν και στο συλλογικό υποσυνείδητο έχουμε τη σκέψη πως αυτή η σφαίρα μέσα στην… σφαίρα δεν έχει κρυμμένα μυστικά. Κι όμως, η Γη, η «Χλωμή Μπλε Κουκκίδα» πάνω στην οποία ζούμε και αναπνέουμε τώρα αποκαλύπτει και κάτι νέο στους επιστήμονες. Με βάση όσα γνωρίζουμε, ο εσωτερικός πυρήνας είναι μία στέρεη σφαίρα ακτίνας κάπου 1.220 χιλιομέτρων που αποτελείται κυρίως από σίδηρο και νικέλιο. Αυτός βρίσκεται στο κέντρο του πλανήτη μας και είναι περιτριγυρισμένος από τον υγρό εξωτερικό πυρήνα. Ούτως ή άλλως, κανείς μας δεν μπορεί να ταξιδέψει προς τα εκεί.
Με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 5.000 έως 6.000 °C και πιέσεις που φτάνουν τα 3,5 εκατομμύρια ατμόσφαιρες, ο εσωτερικός πυρήνας αποτελεί ένα από τα πιο ακραία περιβάλλοντα που μπορούμε να δούμε. Η πρόσφατη ανακάλυψη λοιπόν της συμπεριφοράς του εσωτερικού πυρήνα, όπως αποτυπώνεται σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature Geosciences, φέρνει στο φως νέες πτυχές της δυναμικής του, με σημαντικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να είναι ορατές ακόμα και σε ανθρώπινη χρονική κλίμακα, εξήγησε ο αναπληρωτής καθηγητής Ορυκτολογίας-Πετρολογίας στο τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Μπαζιώτης.
Η έρευνα που έγινε υπό την καθοδήγηση του John Vidale από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, ανέδειξε κρίσιμα στοιχεία σχετικά με τη φυσική κατάσταση και τη σύνθεση του εσωτερικού πυρήνα. Σύμφωνα με τον κ. Μπαζιώτη, τα αποτελέσματα της έρευνας είναι σημαντικό να αξιολογηθούν από όλες τις εμπλεκόμενες επιστημονικές κατευθύνσεις, καθώς οι σεισμικές καταγραφές που πραγματοποιήθηκαν αποκάλυψαν αλλαγές τόσο στην ταχύτητα περιστροφής όσο και στο σχήμα του εσωτερικού πυρήνα. Οι ερευνητές προτείνουν ότι αυτές οι αλλαγές οφείλονται πιθανότατα στην αλληλεπίδραση του εσωτερικού πυρήνα με τον εξωτερικό υγρό πυρήνα ή σε ανωμαλίες πυκνότητας του κατώτερου μανδύα, αν και η ακριβής αιτία παραμένει υπό διερεύνηση.
Από γεωλογική σκοπιά, η ανακάλυψη αυτή είναι κρίσιμη για τη κατανόηση της εξέλιξης του εσωτερικού της Γης. Ο εσωτερικός πυρήνας διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη δημιουργία και διατήρηση του μαγνητικού πεδίου της Γης. Η ιξώδης παραμόρφωση, δηλαδή η ικανότητά του να αλλάζει σχήμα υπό την επίδραση εξωτερικών δυνάμεων, συνδέεται με τη δυναμική του γεωδυναμό, της διαδικασίας που παράγει το μαγνητικό πεδίο μέσω της μεταγωγής θερμότητας του υγρού σιδήρου στον εξωτερικό πυρήνα.
Για τον κλάδο της πετρολογίας, η έρευνα αυτή εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σύνθεση του εσωτερικού πυρήνα. Η παραμόρφωση υποδηλώνει ότι ο πυρήνας δεν είναι απλώς μια στατική στερεή μάζα, αλλά ένα δυναμικό σύστημα υπό συνεχή αλλαγή. Αυτή η αλληλεπίδραση φαίνεται να διαταράσσει την επιφάνειά του, προκαλώντας τοπικές ανωμαλίες που θα μπορούσαν να συνδεθούν με τη μεταφορά θερμότητας και υλικού.
Η σημασία της ιξώδους παραμόρφωσης εκτείνεται πέρα από τον ίδιο τον πυρήνα, καθώς έμμεσα επηρεάζει την επιφάνεια της Γης μέσω της επίδρασής της στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αλλαγές στο σχήμα του πυρήνα ενδέχεται να επηρεάζουν τη σταθερότητα του γεωδυναμό, με πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες και για τις κλιματικές συνθήκες του πλανήτη μας. Οι παρατηρήσεις που έγιναν στη μελέτη δεν περιορίζονται μόνο σε γεωλογικό χρόνο, αλλά εκτυλίσσονται σε κλίμακα ανθρώπινου χρόνου.
Οι αλλαγές στο ρυθμό περιστροφής και το σχήμα του εσωτερικού πυρήνα παρουσιάζουν ετήσια μεταβλητότητα. Ωστόσο, η άμεση σύνδεση με παρατηρήσιμα επιφανειακά φαινόμενα, όπως οι σεισμοί, απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Η ανακάλυψη της ιξώδους παραμόρφωσης του εσωτερικού πυρήνα φωτίζει τη δυναμική φύση του βαθύτερου εσωτερικού της Γης, και όπως επισημαίνει ο κ. Μπαζιώτης, η συγκεκριμένη μελέτη έχει ακόμα χαμηλό βαθμό διακριτικής ικανότητας, απαιτώντας περαιτέρω αναλύσεις και πειράματα.»
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
