Ένα καινοτόμο εργαλείο για την πρόβλεψη της εξέλιξης του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, καθώς και του κινδύνου ρήξης – η οποία μπορεί να αποβεί θανατηφόρα – αναπτύσσουν Έλληνες επιστήμονες στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου SAFE-AORTA. Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, δηλαδή η μόνιμη και εντοπισμένη διάτασή της που υπερβαίνει το 50% της φυσιολογικής της διαμέτρου, αποτελεί μια σιωπηλή απειλή, με σοβαρότερη επιπλοκή τη ρήξη. Το ποσοστό θνητότητας σε περίπτωση ρήξης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής ξεπερνά το 80%, ενώ η ρήξη αποτελεί τη 13η συχνότερη αιτία θανάτου και την 3η συχνότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου στον δυτικό κόσμο, μετά το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Βασικός στόχος του έργου SAFE-AORTA είναι η ανάπτυξη ενός Συστήματος Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων, για την ακριβή πρόβλεψη της μορφολογικής εξέλιξης και της πιθανότητας ρήξης του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσεται εφαρμογή του SAFE-AORTA, στην οποία ο αγγειοχειρουργός δημιουργεί φάκελο ασθενούς που περιλαμβάνει τα αποτελέσματα απεικονιστικών εξετάσεων, αιματολογικών εξετάσεων και ιατρικού ιστορικού. Ο αγγειοχειρουργός ενημερώνεται για τα αποτελέσματα της ανάλυσης του Συστήματος Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων μέσω της εφαρμογής SAFE-AORTA, λαμβάνοντας μεταξύ άλλων και τρισδιάστατη αναπαράσταση της προβλεπόμενης εξέλιξης του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, καθώς και των περιοχών του ανευρυσματικού τοιχώματος όπου είναι πιθανόν να σημειωθεί ρήξη.
«Πρόκειται για ένα έργο που εντάσσεται στις εμβληματικές δράσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας. Ουσιαστικά, το έργο αποτελεί μια πλατφόρμα που λειτουργεί ως εργαλείο υποστήριξης λήψης αποφάσεων για τον αγγειοχειρουργό, αναφορικά με το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής», αναφέρει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ιατρικής Τεχνολογίας και Ψηφιακής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο είναι ένας από τους εταίρους του έργου.
«Ένας από τους στόχους του έργου είναι να προσφέρουμε στον αγγειοχειρουργό ένα ψηφιακό δίδυμο, δηλαδή μια υπολογιστική αναπαράσταση της πραγματικής κατάστασης της αορτής του ασθενούς», σημειώνει ο ίδιος. Το ψηφιακό δίδυμο έχει όλα τα χαρακτηριστικά της αορτής και σε αυτό το ψηφιακό περιβάλλον γίνονται προσομοιώσεις για να δει ο αγγειοχειρουργός τι θα συμβεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
«Να τονίσω ότι πρόκειται για τη συγκεκριμένη αορτή του συγκεκριμένου ασθενούς και όχι γενικώς για ένα αντίγραφο αορτής. Το εργαλείο αυτό είναι χρήσιμο για τον αγγειοχειρουργό και την ομάδα του κατά την προετοιμασία του χειρουργείου, καθώς τους επιτρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι πρόκειται να αντιμετωπίσουν. Το έργο στοχεύει, αξιοποιώντας αυτή την ψηφιακή αναπαράσταση, να βοηθήσει τον αγγειοχειρουργό να αποφασίσει αν απαιτείται χειρουργική επέμβαση ή όχι. Η εμπειρία έχει δείξει ότι συχνά διενεργούνται επεμβάσεις χωρίς πραγματική ανάγκη, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η απουσία επέμβασης έχει οδηγήσει σε ρήξη της αορτής, με εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες», εξηγεί ο ίδιος.
Στο πλαίσιο του έργου, έχει ήδη δημιουργηθεί το ψηφιακό δίδυμο, το οποίο παρουσιάζεται στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο της Hellenic Bioinformatics, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.
Τα κοινωνικά οφέλη του έργου αναμένονται σημαντικά, καθώς θα δίνεται η δυνατότητα εκτίμησης του εξατομικευμένου κινδύνου εμφάνισης μακροπρόθεσμων επιπλοκών υγείας, με αντίστοιχη προσαρμογή του πρωτοκόλλου παρακολούθησης. Έτσι, θα αποφεύγονται περιττές, δαπανηρές και ενδεχομένως επικίνδυνες εξετάσεις, οι οποίες θα περιορίζονται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, βελτιώνοντας σημαντικά την αποδοτικότητα σε σχέση με το κόστος παρακολούθησης. Παράλληλα, θα μειωθούν οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές και θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών.
Το έργο ξεκίνησε το 2024 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2026. Τα αποτελέσματα θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα-πλατφόρμα του έργου safe-aorta.gr και θα είναι διαθέσιμα δωρεάν για όλες τις επιχειρήσεις.
Το έργο χρηματοδοτείται με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και υλοποιείται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με τη συνεργασία των εξής εταίρων: το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Συμμετέχουν επίσης η Αγγειοχειρουργική Κλινική του νοσοκομείου Αττικόν στην Αθήνα, η αντίστοιχη κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και η Μονάδα Ιατρικής Τεχνολογίας και Ευφυών Πληροφοριακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
