Δίπλα στον Τραμπ, ο Έλον Μασκ – Νοτιοαφρικανός στην καταγωγή – παρακολουθούσε σιωπηλός από τον καναπέ.
Η πολυσυζητημένη συνάντηση ανάμεσα στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο απασχόλησε τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Το ερώτημα που προέκυψε είναι αν επρόκειτο για ένα μεμονωμένο περιστατικό ή για ένδειξη ενός ευρύτερου, νέου τρόπου συμπεριφοράς στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή. Όπως αποδείχθηκε περίτρανα στην πιο πρόσφατη δημόσια εμφάνιση του Αμερικανού προέδρου, μάλλον ισχύει το δεύτερο: αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Ουκρανό ηγέτη, ο Τραμπ προσπάθησε να ταπεινώσει μπροστά στις κάμερες και τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, σε μια συνάντηση γεμάτη αμήχανα στιγμιότυπα και προφανή ένταση.
Ας δούμε όμως το χρονικό των γεγονότων. Οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Πρετόρια ήταν ήδη τεταμένες εδώ και αρκετό καιρό. Ο Κύριλ Ραμαφόσα είχε στο παρελθόν επικρίνει δημόσια τις θέσεις του Τραμπ, ενώ ο τελευταίος είχε κατηγορήσει τη νοτιοαφρικανική κυβέρνηση για «γενοκτονία» κατά των Λευκών της χώρας, με αφορμή έναν αμφιλεγόμενο νόμο που επιτρέπει στο κράτος να απαλλοτριώνει γη και ιδιοκτησίες χωρίς οικονομική αποζημίωση των κατόχων. Σε συνέχεια αυτής της ρητορικής, οι ΗΠΑ άνοιξαν τις πύλες τους σε ομάδα Λευκών Νοτιοαφρικανών που ισχυρίστηκαν πως είναι θύματα «διώξεων» και ζήτησαν καθεστώς προσφύγων.
Ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος, όπως γράφουν τοπικά ΜΜΕ είχε προετοιμαστεί αρκετά για την επίσκεψή του, όπως και ολόκληρη η αποστολή, καθώς είχε ως στόχο αφενός να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον και αφετέρου να συζητήσει εμπορικές συμφωνίες οι οποίες θα βοηθούν την νοτιοαφρικανική οικονομία η οποία δεν περνά και τις καλύτερες ημέρες της.
Ο Κύριλ Ραμαφόσα, όμως, λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο. Σε μια συνάντηση που θύμιζε περισσότερο πολιτικό θέατρο παρά διπλωματική σύσκεψη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε να υποδεχθεί τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, με έναν τρόπο που συνδύαζε πρόκληση, επίδειξη ισχύος και εσωτερική πολιτική στόχευση.
Η συνάντηση περιλάμβανε μια «σκηνοθετημένη» προβολή βίντεο, αποκόμματα εφημερίδων και αναφορές σε μια αμφιλεγόμενη θεωρία ότι στη Νότια Αφρική βρίσκεται σε εξέλιξη «γενοκτονία των λευκών αγροτών».
Αφορμή για το επεισόδιο στάθηκε μια ερώτηση δημοσιογράφου προς τον Τραμπ για το τι θα τον έπειθε πως οι καταγγελίες περί «white genocide» είναι ψευδείς. Ο Ραμαφόζα απάντησε ήρεμα: «Να ακούσετε τις φωνές των Νοτιοαφρικανών».
«Έχουμε λάβει τεράστιες καταγγελίες για την Αφρική, αλλά και για άλλες χώρες, από τους πολίτες», δήλωσε ο Τραμπ. «Λένε ότι συμβαίνουν πολλά κακά πράγματα στην Αφρική, και αυτό είναι που θα συζητήσουμε σήμερα», είπε.
President Donald Trump raised concerns about alleged white genocide in South Africa during a meeting with President Cyril Ramaphosa at the White House.
— 7NEWS Australia (@7NewsAustralia) May 22, 2025
Trump asked White House staff to play videos allegedly pertaining to the genocide.
When asked how Trump intends to resolve… pic.twitter.com/qBpIkcuDn9
Όμως ο Τραμπ είχε ετοιμάσει κάτι διαφορετικό. Ζήτησε από έναν βοηθό να «χαμηλώσουν τα φώτα» και να προβληθεί «κάτι» στην τηλεόραση.
Πάνω στην ώρα, όπως από σκηνή ριάλιτι, εμφανίστηκαν σε γιγαντοοθόνη αποσπάσματα με Νοτιοαφρικανούς πολιτικούς να τραγουδούν το αντικαθεστωτικό τραγούδι «Shoot the Boer» – και ο Τραμπ επιδόθηκε σε μια ανοιχτή καταγγελία περί δίωξης των λευκών.
Extraordinary moment as Trump plays videos to back up his ‘genocide’ claims in meting with Ramaphosa pic.twitter.com/jIEsDt6kjp
— Danny Kemp (@dannyctkemp) May 21, 2025
Ένα βίντεο με δυνατή μουσική άρχισε να παίζει, με σκηνές από ανθρώπους που καλούσαν σε βία εναντίον λευκών αγροτών στη Νότια Αφρική.
Σε ένα από τα βίντεο φαίνονταν λευκοί σταυροί τοποθετημένοι κατά μήκος ενός αγροτικού δρόμου που εκτεινόταν μέχρι το βάθος του ορίζοντα, οι οποίοι, σύμφωνα με τον κ. Τραμπ, ήταν μέρος ενός χώρου ταφής δολοφονημένων λευκών αγροτών. Στην πραγματικότητα, οι σταυροί είχαν τοποθετηθεί από ακτιβιστές που διαμαρτύρονταν για τις δολοφονίες αγροτών γενικότερα.
Δίπλα στον Τραμπ, ο Έλον Μασκ – Νοτιοαφρικανός στην καταγωγή – παρακολουθούσε σιωπηλός από τον καναπέ.
Στο τέλος, με τον έκπληκτο πρόεδρο της Νότιας Αφρικής να παρακολουθεί, ο κ. Τραμπ άρχισε να ξεφυλλίζει μια στοίβα χαρτιών, που φαινόταν να δείχνουν λευκά θύματα βίας στη Νότια Αφρική: «Θάνατος, θάνατος, θάνατος», είπε. Όταν ρωτήθηκε πού ακριβώς βρίσκονται αυτά τα στοιχεία, απάντησε απλώς: «Στη Νότια Αφρική».
Ωστόσο, όπως αναφέρει το BBC, ο Τραμπ φάνηκε να αγνοεί πως τα πρόσωπα που εμφανίζονταν στα πλάνα και ζητούσαν δολοφονίες λευκών δεν είναι μέλη της κυβέρνησης της Νότιας Αφρικής και δεν έχουν εξουσία να δημεύσουν γη. Αν και ο Ραμαφόζα έχει υπογράψει νόμο για απαλλοτριώσεις χωρίς αποζημίωση, η εφαρμογή του έχει παγώσει. Ο ίδιος παρέμεινε ψύχραιμος και αποστασιοποιήθηκε από τη ρητορική των πολιτικών που προβάλλονταν στο βίντεο, ωστόσο η αμηχανία στα πρόσωπα όλης της αποστολής ήταν εμφανής.
Παρ’ όλα αυτά, είχε έρθει προετοιμασμένος. Μαζί του έφερε δύο διάσημους λευκούς Νοτιοαφρικανούς γκόλφερ – τον Έρνι Έλς και τον Ρετιέφ Γκούσεν – καθώς και τον υπουργό Γεωργίας της χώρας, ο οποίος προέρχεται από κόμμα της αντιπολίτευσης που μετέχει στη νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Ήταν μια ασυνήθιστη αλλά έξυπνη «ασπίδα», καθώς οι φιλοφρονήσεις του Τραμπ προς τους γκόλφερ υπερκάλυψαν τις πιέσεις του προς τον Ραμαφόζα.
Ο κ. Ραμαφόζα είπε ότι τα βίντεο δεν έδειχναν την πλήρη εικόνα της χώρας του. «Στη Νότια Αφρική έχουμε μια πολυκομματική δημοκρατία που επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφράζουν την άποψή τους», είπε στον Τραμπ. «Η πολιτική της κυβέρνησής μας είναι εντελώς αντίθετη με αυτά που έλεγε». Αναγνώρισε δε ότι η χώρα του αντιμετωπίζει πρόβλημα εγκληματικότητας. Ωστόσο προσπάθησε να εξηγήσει ότι το πρόβλημα είναι ευρέως διαδεδομένο και δεν αφορά συγκεκριμένα τους λευκούς Νοτιοαφρικανούς. «Ο Νέλσον Μαντέλα μας δίδαξε ότι όποτε υπάρχουν προβλήματα, οι άνθρωποι πρέπει να κάθονται γύρω από ένα τραπέζι και να τα συζητούν», δήλωσε ο κ. Ραμαπόσα.
Δείτε βίντεο, καρέ καρέ το επεισόδιο όπως το κατέγραψε δημοσιογράφος των New York Times:
Η στιγμή που ο Ραμαφόζα απάντησε με νόημα: «Αν υπήρχε γενοκτονία λευκών αγροτών, μπορώ να σας εγγυηθώ ότι αυτοί οι τρεις κύριοι δεν θα ήταν εδώ» φάνηκε να εκτονώνει κάπως την ένταση.
Παρά την αποτυχία του να «παρασύρει» τον Ραμαφόζα σε αντιπαράθεση, ο Τραμπ πέτυχε αυτό που πραγματικά τον ενδιέφερε: ένα τηλεοπτικό επεισόδιο που τροφοδοτεί το αφήγημα του MAGA κινήματος. Οι αναφορές σε αντιλευκό ρατσισμό και σε μειονότητες είναι κεντρικές στο ρεπερτόριό του.
Η διπλωματία, με όρους δημόσιου θεάματος, έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της νέας εποχής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Και αν ξένοι ηγέτες όπως ο Ραμαφόζα έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται, ο Τραμπ ενδέχεται να αλλάξει τακτική για να συνεχίσει να αιφνιδιάζει.
«Δεν έχω αεροπλάνο να σας δώσω»
«Είστε εταίρος της Νότιας Αφρικής και εγείρετε κάποιες ανησυχίες. Είμαι πρόθυμος να σας μιλήσω για αυτές τις ανησυχίες», είπε ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος προσθέτοντας όμως και μία νέα νότα στη συζήτηση. «Λυπάμαι που δεν έχω ένα αεροπλάνο να σας δώσω», σχολίασε σαρκαστικά ο Ραμαφόσα, αναφερόμενος στο δώρο του Κατάρ στις ΗΠΑ.
«Μακάρι να είχατε», απάντησε ο κ. Τραμπ. «Θα το δεχόμουν. Αν η χώρα σας πρόσφερε ένα αεροπλάνο στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, θα το δεχόμουν».
South African President Ramaphosa to Trump: I am sorry, I don't have a plane to give you. pic.twitter.com/j3he6DEIFF
— Geo View (@theGeoView) May 21, 2025
