Η διεθνής κοινότητα κρατάει την ανάσα της καθώς οι εξελίξεις της σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχουν φέρει στο προσκήνιο το χειρότερο σενάριο, τον αποκλεισμό των στενών του Ορμούζ από το Ιράν. Περίπου το 20-25% του παγκόσμιου πετρελαίου διακινείται μέσω Ορμούζ, καθιστώντας το κρίσιμο σημείο για τις ενεργειακές ροές. Οποιαδήποτε σοβαρή διατάραξη εκεί θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία και την ενεργειακή ασφάλεια. Κατά μέσο όρο, πάνω από 3.000 δεξαμενόπλοια διαπλέουν τα Στενά του Ορμούζ κάθε μήνα, με την πλειοψηφία αυτών να είναι ελληνόκτητα. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Lloyd’s List Intelligence / Seasearcher, το πρώτο τρίμηνο του 2025 περί τα 1.201 ελληνόκτητα πλοία πέρασαν τα Στενά του Ορμούζ.
Συνολικά 271 πλοία βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην ευρύτερη περιοχή της «επικίνδυνης ζώνης». Από αυτά, 199 πλοία βρίσκονται στον Περσικό Κόλπο και 72 στο Στενό του Ορμούζ, δηλαδή στο πιο ευαίσθητο και δυνητικά επικίνδυνο τμήμα της περιοχής. Σημειώνεται ότι 50 από τα 271 πλοία είναι ελληνόκτητα, γεγονός που επηρεάζει άμεσα το νομικό καθεστώς και τις υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους σε περίπτωση ενός πιθανού επεισοδίου. Ο επικεφαλής ασφαλείας της BIMCO, Jakob Larsen, δήλωσε ότι μια πλήρης σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν με εμπλοκή των ΗΠΑ θα είχε πιθανότατα ως αποτέλεσμα το κλείσιμο των στενών. Προς το παρόν όμως τα στενά παραμένουν ανοικτά και επιδιώκουμε να μείνουν έτσι.
Η εμπορική κυκλοφορία συνεχίζεται τόσο προς τα ανατολικά όσο και προς τα δυτικά, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ξαφνικά πολύ γρήγορα. Ο McGarry, διευθυντής της εταιρείας Control Risks, δήλωσε ότι η εταιρεία του εκτίμησε τον κίνδυνο πλήρους κλεισίματος ως απίθανο, προσθέτοντας ότι αν το Ιράν το τολμούσε, θα πυροδοτούσε μια ανεπιθύμητη αντίδραση από τα αραβικά κράτη του Κόλπου. Η διακοπή των ροών από τα Στενά του Ορμούζ, από όπου διέρχονται περίπου 17-20 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και προϊόντων την ημέρα, θα προκαλούσε παγκόσμια αναστάτωση, εκτόξευση τιμών και ασφυξία σε ασιατικές κυρίως οικονομίες. Ένα τέτοιο σενάριο, όσο ακραίο και αν φαίνεται, δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως, ειδικά σε περίπτωση που το Ιράν αισθανθεί υπαρξιακή απειλή.
Σε επίπεδο ναυτιλιακής αγοράς, καταγράφονται αλλαγές συμπεριφοράς από ναυτιλιακές εταιρείες και ναυλωτές. Ήδη αρκετοί πλοιοκτήτες δηλώνουν ότι θα είναι πιο επιφυλακτικοί στη φόρτωση φορτίων από τη Μέση Ανατολή, ενώ οι ναυλομεσίτες προβλέπουν αύξηση των ναύλων στην περιοχή. Ήδη, μετά τις 13/6, οι ναύλοι VLCC από τον Περσικό προς την Ασία αυξήθηκαν ~25% σε $12.85/τόνο από $10.28. Η ημερήσια τιμή για ένα VLCC που ναυλώνεται από τον Κόλπο της Κίνας έχει αυξηθεί από 20.000 $ την περασμένη Πέμπτη σε πάνω από 50.000 $.
Η αγορά πετρελαίου έχει καταγράψει σημαντική μεταβλητότητα μετά από τη στρατιωτική σύρραξη, με δυστυχώς εκατέρωθεν επιθέσεις σε άμαχο πληθυσμό. Οι παραγωγοί της Μέσης Ανατολής μεταφέρουν περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας παραγωγής μέσω των Στενών, και οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω εάν το Ιράν επιχειρήσει να τα μπλοκάρει. Η Clarksons Research καταγράφει αυξημένη κινητικότητα για δεξαμενόπλοια VLCC που δρομολογούνται προς ασφαλέστερες περιοχές φόρτωσης, ιδίως στη Δυτική Αφρική και τον Κόλπο του Μεξικού.
Ο τομέας των εμπορευματοκιβωτίων φαίνεται να μην επηρεάζεται προς ώρας, καθώς πλοία μεταφοράς κοντέινερ έχουν επιλέξει ρότες γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, με αποτέλεσμα αυξημένους χρόνους παράδοσης. Ωστόσο, αν κλείσει το στενό, θα πληγεί και η τοπική αγορά των εμπορευματοκιβωτίων, καθώς περίπου 20-30 container ships περνούν καθημερινά από τον Στενό του Ορμούζ σε κανονικές συνθήκες.
Οι εξελίξεις αναμένονται να επηρεάσουν και την ναυτεξασφαλιστική αγορά, καθώς τα πλοία που πλέουν στις θερμές ζώνες θα υποστούν την κατά περίπτωση 60% επιβάρυνση κατά «κινδύνων πολέμου», γεγονός που θα επιβαρύνει τα κόστη μεταφοράς. Το πλήρες κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ παραμένει ένα ακραίο σενάριο για αρκετούς προφανείς λόγους, ενώ μια απόπειρα κλεισίματος θα προκαλούσε μια δυναμική απάντηση από τις ΗΠΑ και τα αραβικά κράτη του Κόλπου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
