Κανένας ηγέτης της Ευρώπης δεν έχει κληθεί στις συνομιλίες της Παρασκευής στην Αλάσκα, όπως επίσης απουσιάζει και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Οι ευρωπαϊκές χώρες – με εξαίρεση την Ουγγαρία – στέλνουν ένα κοινό μήνυμα προς τον Ντόναλντ Τραμπ, ενόψει της συνάντησής του την Παρασκευή με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα: τα συμφέροντα της Ουκρανίας πρέπει να διαφυλαχθούν και η ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με το Politico, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ουσιαστικά παρακάμψει την Ευρώπη στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, ενώ τον τελευταίο μήνα υπέστησαν βαριά ήττα οι Βρυξέλλες στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μαζί του. Παρ’ όλα αυτά, η συνεργασία και η οικονομική ισχύς της ΕΕ – αλλά και του Ηνωμένου Βασιλείου – παραμένουν καθοριστικής σημασίας για την υπεράσπιση των αμερικανικών συμφερόντων στην Ουκρανία.
Κανένας ηγέτης της Ευρώπης δεν έχει κληθεί στις συνομιλίες της Παρασκευής στην Αλάσκα, όπως επίσης απουσιάζει και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ωστόσο, η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Τραμπ την Τετάρτη με Ευρωπαίους ηγέτες, συνοδευόμενη από την υπόσχεσή του ότι θα επιχειρήσει να ανακτήσει μέρος των χαμένων εδαφών για την Ουκρανία, καταδεικνύει ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να ασκεί κάποια επιρροή.
Σήμερα, οι ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν μακράν τον μεγαλύτερο πάροχο οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ενώ διακρατούν «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ – κρίσιμο κεφάλαιο για κάθε μελλοντική και μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία. Αυτοί οι δύο παράγοντες δυσκολεύουν τον Τραμπ να αγνοήσει την ευρωπαϊκή πλευρά.
Σε κοινή δήλωση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη το πρωί, οι ηγέτες 26 από τις 27 χώρες της ΕΕ -εκτός της Ουγγαρίας- δήλωσαν ότι «χαιρετίζουν τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας». Ωστόσο, προσθέτουν: «Η πορεία προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία».
Και αποκαλυπτικά, οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν: «Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάξουν με τη βία».
«Άνευ όρων κατάπαυση του πυρός»
Ανακοινώνοντας την αυριανή τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι τα θέματα συζήτησης θα περιλαμβάνουν «επιλογές για την άσκηση πίεσης στη Ρωσία, πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες, εδαφικές διεκδικήσεις και εγγυήσεις».
Η επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Κάγια Κάλας, μετά από έκτακτη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών τη Δευτέρα, δήλωσε ότι δεν πρέπει να συζητηθούν παραχωρήσεις πριν η Ρωσία συμφωνήσει σε πλήρη κατάπαυση του πυρός.
«Η αλληλουχία των βημάτων είναι σημαντική» ανέφερε σε ανακοίνωσή της. «Πρώτον, μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός με ένα ισχυρό σύστημα παρακολούθησης και ακλόνητες εγγυήσεις ασφαλείας». Αυτό το κλίμα μεταδόθηκε και στη δήλωση των ηγετών της ΕΕ την Τρίτη.
Η Κάλας υποσχέθηκε επίσης να εργαστεί πάνω σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων, ενώ δεσμεύτηκε να συνεχίσει να υποστηρίζει οικονομικά το Κίεβο καθώς και να προχωρήσει στην προσπάθειά του να ενταχθεί στην ΕΕ.
Πριν από λίγες ημέρες, οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προειδοποίησαν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να σέβεται την «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας – δηλαδή να μην αναγκάζει το Κίεβο να παραχωρήσει γη – καθώς και τις εγγυήσεις ασφαλείας.
Αν και το Κίεβο δεν έχει συζητήσει δημόσια το ενδεχόμενο να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία, ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ δήλωσε ότι μια τελική ειρηνευτική συμφωνία πιθανότατα θα περιλαμβάνει «ανταλλαγές γης» – σημείο που επανέλαβε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και, αργότερα τη Δευτέρα, ο ίδιος ο Τραμπ.
Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι προβλέπεται η παραχώρηση εδαφών από την Ουκρανία στη Ρωσία, είπε ότι ελπίζει πως ορισμένα εδάφη θα πάρουν την αντίθετη κατεύθυνση. «Η Ρωσία έχει καταλάβει ένα μεγάλο μέρος της Ουκρανίας», είπε. «Έχουν καταλάβει κάποια πολύ σημαντική περιοχή. Θα προσπαθήσουμε να πάρουμε πίσω μέρος αυτής της περιοχής για την Ουκρανία».
Ενώ ο Τραμπ αρνήθηκε να μιλήσει για εγγυήσεις ασφαλείας, η στάση του απέναντι στην Ουκρανία έχει σταδιακά πλησιάσει την ευρωπαϊκή μετά από μήνες άκαρπων επαφών με το Κρεμλίνο, σημειώνει το Politico.
Δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία
Η αυτοπεποίθηση με την οποία η ΕΕ διεκδικεί επιρροή αντανακλά την πραγματικότητα: ότι πλέον η Ευρώπη προσφέρει πολύ μεγαλύτερη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία από ό,τι οι ΗΠΑ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κιέλου, αν και η Ουάσινγκτον συνεχίζει να παρέχει κρίσιμη υποστήριξη πληροφοριών και υλικοτεχνικής υποστήριξης.
Η ευρωπαϊκή βοήθεια και τα όπλα ήταν κρίσιμα για την επιβίωση της Ουκρανίας από τότε που η αμερικανική υποστήριξη περιορίστηκε ελέω της έλευσης Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μια κατάρρευση της Ουκρανίας θα είχε απρόβλεπτες επιπτώσεις για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Έξτρα πλεονέκτημα της ΕΕ: περίπου 200 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στην κατοχή της Euroclear, εταιρεία εκκαθαρίσεων με έδρα το Βέλγιο.
Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται σημαντικό κομμάτι οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, με την Ουκρανία να απαιτεί να χρησιμοποιηθούν κυρίως για την πληρωμή της ανοικοδόμησής της.
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, έχει επανειλημμένα απαιτήσει από τη Ρωσία να επιστρέψει αιχμαλώτους πολέμου, καθώς και χιλιάδες παιδιά που απήχθησαν από την Ουκρανία, στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, απαιτήσεις που έχουν κερδίσει την υποστήριξη της Ευρώπης.
