Η Ουκρανία βρίσκεται ξανά στο φως ενός επικίνδυνου διπλωματικού παζλ, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να καλείται να διαχειριστεί ένα ιδιαίτερα κρίσιμο σταυροδρόμι, σύμφωνα με το Politico.
Οι Ευρωπαίοι μπορεί να «χαιρετίζουν» την «καλή πρόοδο» μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη, όμως στην πράξη εξακολουθούν να είναι αδύναμοι ή επιφυλακτικοί στο να προσφέρουν στην Ουκρανία την καθοριστική στήριξη που απαιτείται – ακόμη και μέσω ενός δανείου που θα προερχόταν από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, επισημαίνει στην ανάλυσή του το Μέσο.
Ευρωπαϊκή αισιοδοξία και ρωσική αντίδραση
Όπως αναφέρει το Politico, αποτέλεσε αναμφίβολα «πρόοδος» το γεγονός ότι στις συζητήσεις της Κυριακής κλήθηκαν να συμμετάσχουν υψηλόβαθμοι σύμβουλοι από την ΕΕ και τη Βρετανία, μετά το κύμα δυσαρέσκειας που είχαν προκαλέσει τα 28 σημεία του αρχικού αμερικανικού πλαισίου, το οποίο θεωρήθηκε υπερβολικά φιλορωσικό.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έκανε λόγο για «στέρεη βάση» και «ισχυρή ευρωπαϊκή παρουσία» στη Γενεύη. Παρ’ όλα αυτά, η θετική εικόνα δεν κράτησε πολύ: το βράδυ της Δευτέρας η Μόσχα απέρριψε το αναθεωρημένο κείμενο που είχε συνδιαμορφωθεί με την Ουκρανία και τους συμμάχους της.
Η εξέλιξη αυτή –αν και σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμη– επαναφέρει στο προσκήνιο τον κίνδυνο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να πιέσει τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να επανέλθει στο αρχικό σχέδιο. Ένα σχέδιο που, όπως ανησυχούν στις Βρυξέλλες, θα οδηγούσε το Κίεβο να εκχωρήσει εδάφη, να εγκαταλείψει οποιαδήποτε φιλοδοξία ένταξης στο ΝΑΤΟ και να περιορίσει δραστικά τις στρατιωτικές του δυνάμεις, σύμφωνα με το άρθρο.
Το επώδυνο δίλημμα για την Ουκρανία
Εάν η Ουάσιγκτον υιοθετήσει ξανά το αρχικό σχέδιο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα βρεθεί μπροστά σε μια σκληρή, ίσως και ταπεινωτική επιλογή: να δεχθεί μια συμφωνία προϊόν συμβιβασμού Τραμπ-Πούτιν ή να ρισκάρει το μέλλον της Ουκρανίας ποντάροντας στην ευρωπαϊκή υποστήριξη, σημειώνει το Politico.
Μια υποστήριξη που, όπως δείχνουν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, παραμένει αποσπασματική: χωρίς ευρωπαϊκά στρατεύματα, χωρίς τις απαιτούμενες ποσότητες όπλων και χωρίς ακόμη συμφωνία για αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Η ευρωπαϊκή αδυναμία υπό το βλέμμα των Ρεπουμπλικανών
Για αρκετούς Ρεπουμπλικανούς στις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι επικριτές της «ειρηνευτικής πρότασης» Τραμπ για την Ουκρανία απλώς αυταπατώνται.
«Ποια είναι η εναλλακτική;» διερωτήθηκε ο Γκρεγκ Σουένσον, επικεφαλής των Republicans Overseas στη Βρετανία. Όπως σημείωσε, η Ευρώπη «μιλάει όμορφα για δημοκρατία και υπεράσπιση της Ουκρανίας», αλλά δεν αποδέχεται το πραγματικό κόστος: την άμεση εμπλοκή στον πόλεμο.
Οι Ευρωπαίοι αντιτείνουν ότι έχουν ήδη διαθέσει τεράστια χρηματοδότηση και οπλικά συστήματα στην Ουκρανία και έχουν υποστεί οικονομική ζημιά λόγω της απεξάρτησης από τη Ρωσία. Ωστόσο, ακόμη και έτσι, η υποστήριξή τους στο Κίεβο παραμένει ανεπαρκής για να καλύψει το κενό της αποστασιοποιημένης πλέον Ουάσιγκτον.
Το φιάσκο των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων
Πριν από έναν μήνα οι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίστηκαν βέβαιοι ότι θα ξεμπλοκάρουν το σχέδιο αξιοποίησης έως και 140 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας τα επόμενα δύο χρόνια.
Η υπεραισιόδοξη πρόβλεψη κατέρρευσε γρήγορα. Απρόσμενες αντιρρήσεις του Βελγίου πάγωσαν το σχέδιο και οι ενδοευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις έχουν βαλτώσει.
Παρά την πίεση της Ουάσιγκτον, δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία. Μάλιστα, διπλωμάτες φοβούνται ότι η ιδέα ενδέχεται να τιναχθεί στον αέρα εάν το τελικό ειρηνευτικό πλαίσιο περιλαμβάνει αναφορές στη χρήση των περιουσιακών στοιχείων – κάτι που θα μπορούσε αργότερα να απαιτήσει την επιστροφή τους στη Ρωσία μέσω του Euroclear, με τους Ευρωπαίους φορολογουμένους να καλούνται να καλύψουν το κενό.
Η Ευρώπη δεν θέλει να πολεμήσει
Το πιο ευαίσθητο ζήτημα είναι βεβαίως η στρατιωτική εμπλοκή. Πέρυσι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία. Φέτος η ρητορική έχει αλλάξει εντελώς.
Η πρόσφατη έκκληση του νέου αρχηγού των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγού Φαμπιάν Μαντόν, να προετοιμαστούν οι πολίτες για πιθανή σύγκρουση με τη Ρωσία προκάλεσε πολιτικό σεισμό στο Παρίσι. Ο Μακρόν έσπευσε να υποβαθμίσει τις δηλώσεις του στρατηγού.
Στη Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών Γιοχάν Βάντεφουλ υπενθύμισε ότι το Βερολίνο έχει ήδη αναλάβει «ειδικό βάρος» ενισχύοντας την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ με μόνιμη ταξιαρχία στη Λιθουανία – αλλά κανείς δεν μιλάει για στρατεύματα εντός Ουκρανίας.
Η Δύση φοβάται τις απώλειες, φοβάται την κλιμάκωση και, όπως σημειώνουν Αμερικανοί συντηρητικοί σχολιαστές, ίσως τελικά φοβάται να αναλάβει το κόστος μιας πραγματικής σύγκρουσης με τη Μόσχα.
Το οδυνηρό συμπέρασμα
«Τουλάχιστον ο Τραμπ είναι ειλικρινής», σχολιάζει ο Σουένσον. Η Δύση θα μπορούσε να νικήσει τη Ρωσία, υποστηρίζει, αλλά με τίμημα «πολλούς νεκρούς».
Το συμπέρασμα αυτό, σκληρό και ρεαλιστικό, αποτυπώνει καθαρά το δίλημμα που έχει μπροστά του ο Ζελένσκι: είτε να αποδεχθεί έναν οδυνηρό συμβιβασμό, είτε να συνεχίσει τη μάχη, στηριζόμενος σε μια Ευρώπη που ενδεχομένως δεν είναι ούτε έτοιμη ούτε διατεθειμένη να πράξει όσα απαιτούνται ώστε η Ουκρανία να φτάσει στη νίκη.
