Έτσι όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση γεωπολιτικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι ένας ακόμη χαμένος σε αυτόν τον πόλεμο είναι η Ε.Ε.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος φοιτητής Νομικής Α.Π.Θ.
Σε λίγο καιρό κλείνουμε τέσσερα χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας σε ουκρανικά εδάφη. Ο πόλεμος μοιάζει να οδεύει προς το τέλος του. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Donald Trump, παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ειρήνη στην περιοχή, ένα σχέδιο 28 σημείων. Τα βασικά σημεία του σχεδίου αναφέρονται στο τέλος του άρθρου. Αν εν τέλει συμφωνήσουν στα σημεία που προτείνει ο Αμερικανός Πρόεδρος, πρώτα η Ρωσία και μετέπειτα η Ουκρανία, θα μιλάμε για την λήξη του πολέμου που φέρνει τη Ρωσία σε ευνοϊκότερη θέση (κερδίζει εδάφη, γίνονται άρσεις των οικονομικών κυρώσεων και η Ουκρανία περιορίζεται σημαντικά).
Ο μεγάλος χαμένος του πολέμου πέρα από την Ουκρανία
Έτσι όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση γεωπολιτικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι ένας ακόμη χαμένος σε αυτόν τον πόλεμο είναι η Ε.Ε., η οποία στήριξε οικονομικά αλλά και στρατιωτικά την Ουκρανία και προσπάθησε να επιβάλει ένα καθεστώς απομόνωσης στη Ρωσία. Μην ξεχνάμε και τη δήλωση που είχε κάνει ο Έλληνας Πρωθυπουργός σε συνέντευξή του στο Bloomberg το 2022, όταν είπε ότι «we are at war with Russia». Παρόμοια δήλωση το 2022 έκανε και η Ντόρα Μπακογιάννη σε συνέντευξή της στον ΑΝΤ1 («Καλημέρα Ελλάδα»). Η δήλωσή της αυτή προκάλεσε την αντίδραση της ρωσικής πρεσβείας, η οποία με ανάρτηση στο Twitter επισήμανε πως δεν ισχύει:
«Η Ρωσία δεν έχει κηρύξει πόλεμο στην Ελλάδα».
Μήπως τελικά βρεθήκαμε στη λάθος πλευρά της ιστορίας; Η Ε.Ε. ακολούθησε μια πολιτική στήριξης της Ουκρανίας, όπως ακριβώς και οι Η.Π.Α. υπό την ηγεσία του J. Biden. Με την εκλογή του Trump, οι Η.Π.Α. άλλαξαν πολιτική ως προς τη Ρωσία.
Η Ρωσία σίγουρα δεν έμεινε ανεπηρέαστη από αυτόν τον πόλεμο, όμως δεν αποκλείστηκε ποτέ οικονομικά, όπως ήθελε να παρουσιάσει η Ε.Ε. Συγκεκριμένα, τα γεγονότα συνέβαλαν στην εδραίωση της BRICS, η οποία είναι μια ένωση χωρών που δημιουργήθηκε για να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ μεγάλων αναδυόμενων οικονομιών και να αποτελέσει αντίβαρο στην κυριαρχία της Δύσης στην παγκόσμια πολιτική και οικονομία. Το όνομά της προέρχεται από τα αρχικά των πρώτων χωρών που τη δημιούργησαν: Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική.
Σκοπός της BRICS είναι να προωθήσει την οικονομική συνεργασία, να δημιουργήσει εναλλακτικούς θεσμούς απέναντι σε οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, να ενισχύσει την πολυπολικότητα στον κόσμο και να αναπτύξει κοινές πολιτικές σε τομείς όπως η ενέργεια, το εμπόριο, η τεχνολογία και η ασφάλεια. Στο πλαίσιο αυτό, έχει δημιουργηθεί η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία χρηματοδοτεί έργα υποδομής στα κράτη-μέλη, καθώς και μηχανισμοί συνεργασίας για συναλλαγές σε εθνικά νομίσματα, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από το δολάριο.
Τα τελευταία χρόνια, η ένωση έχει επεκταθεί και περιλαμβάνει πλέον νέες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν, η Αίγυπτος και η Αιθιοπία, γεγονός που οδήγησε στη χρήση του όρου BRICS+. Σήμερα, τα κράτη της BRICS αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και πάνω από το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ διαθέτουν σημαντικούς ενεργειακούς και φυσικούς πόρους.
Η σημασία της BRICS έγκειται στο ότι αμφισβητεί την κυριαρχία των ΗΠΑ και της Ευρώπης στη διεθνή σκηνή, ενισχύει χώρες που δεν ευθυγραμμίζονται με τη Δύση και συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός πιο πολυκεντρικού κόσμου, όπου η ισχύς δεν συγκεντρώνεται σε ένα μόνο μπλοκ χωρών. Έτσι, δημιουργείται το ερώτημα: πόσο απομονωμένη ήταν τελικά η Ρωσία; Πόσο βοήθησε αυτή η πολιτική τον απλό κόσμο (με την ακρίβεια κ.λπ.); Και, εν τέλει, ποιος έχασε πραγματικά τον πόλεμο;
Ακολουθεί η πρόταση του Τραμπ, όπως τη δημοσιεύει το AP:
1. Η ανεξαρτησία της Ουκρανίας θα επιβεβαιωθεί.
2. Θα συναφθεί συνολική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης. Ολες οι ασάφειες των τελευταίων 30 ετών θα θεωρηθούν διευθετημένες.
3. Αναμένεται ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει σε γειτονικές χώρες και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
4. Θα διεξαχθεί διάλογος μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, για την επίλυση όλων των ζητημάτων ασφαλείας και τη δημιουργία συνθηκών αποκλιμάκωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η παγκόσμια ασφάλεια και να αυξηθούν οι ευκαιρίες για συνεργασία και μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
5. Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας.
6. Το μέγεθος των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων θα περιοριστεί σε 600.000 άτομα.
7. Η Ουκρανία συμφωνεί να κατοχυρώσει στο σύνταγμά της ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ συμφωνεί να συμπεριλάβει στο καταστατικό του διάταξη ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει δεκτή στο μέλλον.
8. Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία.
9. Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύσουν στην Πολωνία.
10. Η εγγύηση των ΗΠΑ:
— Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την εγγύηση·
— Εάν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία, θα χάσει την εγγύηση·
— Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, εκτός από μια αποφασιστική συντονισμένη στρατιωτική απάντηση, θα επαναφερθούν όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις, η αναγνώριση της νέας περιοχής και όλα τα άλλα οφέλη αυτής της συμφωνίας θα ανακληθούν·
— Εάν η Ουκρανία εκτοξεύσει πύραυλο στη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη χωρίς αιτία, η εγγύηση ασφαλείας θα θεωρηθεί άκυρη.
11. Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην Ε.Ε. και θα λάβει βραχυπρόθεσμη προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όσο εξετάζεται το ζήτημα αυτό.
12. Ενα ισχυρό παγκόσμιο πακέτο μέτρων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, θα περιλαμβάνει, ενδεικτικά:
— Τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάπτυξης της Ουκρανίας για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας, των κέντρων δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης.
— Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την από κοινού ανοικοδόμηση, ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και λειτουργία της υποδομής φυσικού αερίου της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
— Κοινές προσπάθειες για την αποκατάσταση των πληγεισών από τον πόλεμο περιοχών για την αποκατάσταση, την ανοικοδόμηση και τον εκσυγχρονισμό πόλεων και κατοικημένων περιοχών.
— Ανάπτυξη υποδομών.
— Εξόρυξη ορυκτών και φυσικών πόρων.
— Η Παγκόσμια Τράπεζα θα αναπτύξει ειδικό πακέτο χρηματοδότησης για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών.
13. Η Ρωσία θα επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία:
— Η άρση των κυρώσεων θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί σταδιακά και κατά περίπτωση.
— Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνάψουν μακροπρόθεσμη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας για αμοιβαία ανάπτυξη στους τομείς της ενέργειας, των φυσικών πόρων, των υποδομών, της τεχνητής νοημοσύνης, των κέντρων δεδομένων, των έργων εξόρυξης σπάνιων γαιών στην Αρκτική και άλλων αμοιβαία επωφελών εταιρικών ευκαιριών.
— Η Ρωσία θα κληθεί να ενταχθεί στην G8.
14. Τα δεσμευμένα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν ως εξής:
— 100 δισ. δολάρια σε δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα επενδυθούν σε προσπάθειες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την ανοικοδόμηση και τις επενδύσεις στην Ουκρανία.
— Οι ΗΠΑ θα λάβουν το 50% των κερδών από αυτήν την επιχείρηση. Η Ευρώπη θα προσθέσει 100 δισ. δολάρια για να αυξήσει το ποσό των επενδύσεων που διατίθενται για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Τα δεσμευμένα ευρωπαϊκά κεφάλαια θα «ξεπαγώσουν». Το υπόλοιπο των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων θα επενδυθεί σε ξεχωριστό επενδυτικό όχημα ΗΠΑ-Ρωσίας που θα υλοποιεί κοινά έργα σε συγκεκριμένους τομείς. Αυτό το ταμείο θα στοχεύει στην ενίσχυση των σχέσεων και στην αύξηση των κοινών συμφερόντων, ώστε να δημιουργηθεί ένα ισχυρό κίνητρο για τη μη επιστροφή στη σύγκρουση.
15. Θα συσταθεί κοινή αμερικανο-ρωσική ομάδα εργασίας για θέματα ασφάλειας, για την προώθηση και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με όλες τις διατάξεις της παρούσας συμφωνίας.
16. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει νομικά την πολιτική της μη επίθεσης έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
17. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία θα συμφωνήσουν να παρατείνουν την ισχύ των συνθηκών για τη μη διάδοση και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης START I.
18. Η Ουκρανία συμφωνεί να είναι μη πυρηνικό κράτος σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων.
19. Ο Πυρηνικός Σταθμός Ζαπορίζια θα τεθεί σε λειτουργία υπό την επίβλεψη του ΔΟΑΕ και η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα κατανέμεται ισότιμα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας — 50/50.
20. Και οι δύο χώρες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εφαρμόσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία και την κοινωνία με στόχο την προώθηση της κατανόησης και της ανοχής διαφορετικών πολιτισμών και την εξάλειψη του ρατσισμού και των προκαταλήψεων:
— Η Ουκρανία θα υιοθετήσει τους κανόνες της Ε.Ε. για τη θρησκευτική ανοχή και την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων.
— Και οι δύο χώρες θα συμφωνήσουν να καταργήσουν όλα τα μεροληπτικά μέτρα και να εγγυηθούν τα δικαιώματα των ουκρανικών και ρωσικών μέσων ενημέρωσης και της εκπαίδευσης.
— Ολη η ναζιστική ιδεολογία και οι δραστηριότητες πρέπει να απορριφθούν και να απαγορευτούν.
21. Εδάφη:
— Η Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν ως de facto ρωσικά, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
— Το εδαφικό καθεστώς σε Χερσώνα και η Ζαπορίζια θα «παγώσει» κατά μήκος της γραμμής επαφής, πράγμα που σημαίνει de facto αναγνώριση κατά μήκος της γραμμής επαφής.
— Η Ρωσία θα παραιτηθεί από άλλα εδάφη εκτός των πέντε περιοχών.
— Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσυρθούν από το τμήμα της περιφέρειας Ντονέτσκ που ελέγχουν επί του παρόντος και αυτή η ζώνη αποχώρησης θα θεωρείται ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ασφαλείας, διεθνώς αναγνωρισμένη ως έδαφος που ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα εισέλθουν σε αυτήν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.
22. Αφού συμφωνήσουν σε μελλοντικές εδαφικές ρυθμίσεις, τόσο η Ρωσική Ομοσπονδία όσο και η Ουκρανία δεσμεύονται να μην αλλάξουν αυτές τις ρυθμίσεις με τη βία. Οποιεσδήποτε εγγυήσεις ασφαλείας δεν θα ισχύουν σε περίπτωση παραβίασης αυτής της δέσμευσης.
23. Η Ρωσία δεν θα εμποδίσει την Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τον ποταμό Δνείπερο για εμπορικές δραστηριότητες και θα επιτευχθούν συμφωνίες για την ελεύθερη μεταφορά σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
24. Θα συσταθεί ανθρωπιστική επιτροπή για την επίλυση των εκκρεμών ζητημάτων:
— Ολοι οι εναπομείναντες κρατούμενοι και οι σοροί θα ανταλλάσσονται με βάση την αρχή «όλοι για όλους».
— Ολοι οι άμαχοι κρατούμενοι και όμηροι θα επιστρέφονται, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών.
— Θα εφαρμοστεί πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών.
— Θα ληφθούν μέτρα για την ανακούφιση των δεινών των θυμάτων της σύγκρουσης.
25. Η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές σε 100 ημέρες.
26. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε αυτή τη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις πράξεις τους κατά τη διάρκεια του πολέμου και θα συμφωνήσουν να μην υποβάλουν καμία αξίωση ούτε να εξετάσουν καταγγελία στο μέλλον.
27. Η παρούσα συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική. Την εφαρμογή της θα παρακολουθεί και θα εγγυάται το Συμβούλιο Ειρήνης, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τζ. Τραμπ. Θα επιβάλλονται κυρώσεις για παραβιάσεις.
28. Μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν με αυτό το μνημόνιο, η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ από τη στιγμή που και οι δύο πλευρές υποχωρήσουν στα συμφωνηθέντα σημεία για να ξεκινήσουν την εφαρμογή της συμφωνίας.
