Πόσο βοήθησε την ιστοριογραφία η δισεκατονταετηρίδα από την Ελληνική Επανάσταση; Τι πρέπει να ξεχάσουμε από αυτά που μάθαμε για το 1821 και τι να εντάξουμε ως νέα γνώση; Πώς αντιμετώπισε την εξέγερση η Υψηλή Πύλη; Τι σήμαινε για έναν καθολικό στις Κυκλάδες η πορεία προς το εθνικό κράτος;
Ο Ηλίας Κολοβός, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ, και ο Δημήτρης Κουσουρής, εντεταλμένος ερευνητής στο ίδιο Ινστιτούτο, απαντούν στις ερωτήσεις του ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή την έκδοση του συλλογικού τόμου Κατανοώντας την Ελληνική Επανάσταση (1821-1832): Νέες προσεγγίσεις στην Κοινωνική, Πολιτική και Πολιτιστική Ιστορία των εκδόσεων Brill.
Η αναζωογόνηση του ερευνητικού ενδιαφέροντος μετά από δεκαετίες υποχώρησης και υποχρηματοδότησης του πεδίου οδήγησε στην αξιοποίηση τεράστιου σώματος πηγών που δεν έχει ακόμα μελετηθεί συστηματικά από τους ιστορικούς. Όσον αφορά τα οφέλη για τις γνώσεις μας γύρω από το 1821 που έχουν προκύψει από την επιστημονική έρευνα, τα σημαντικότερα ίσως να αφορούν τις ερμηνείες και το πλαίσιο κατανόησης. Σήμερα, αντιλαμβανόμαστε την Ελληνική Επανάσταση ως ένα από τα μείζονα γεγονότα που σημάδεψαν την πάλη ανάμεσα στις δυνάμεις της επανάστασης και της αντεπανάστασης.
Εξάλλου, όπως επιβεβαιώνουν και οι ίδιοι, έχουμε να μάθουμε πολλά ακόμα για την Ελληνική Επανάσταση…
Ακολουθεί η συνέντευξη των Ηλία Κολοβού και Δημήτρη Κουσουρή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ερ.: Πώς προέκυψε ο συλλογικός τόμος; Θα εκδοθεί και στα ελληνικά;
Απ.: Ο συλλογικός αυτός τόμος προέκυψε από ένα ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδότησε εν μέρει το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Το αρχικό σχέδιο ήταν να εκδοθεί από τις εκδόσεις του ΕΑΠ, αλλά για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους δεν πραγματοποιήθηκε. Αναζητήσαμε έναν διεθνή ακαδημαϊκό εκδότη και έτσι το βιβλίο εμφανίστηκε στις εκδόσεις Brill. Σκοπός του τόμου είναι να κάνει προσβάσιμη την έρευνα που παράγεται στην Ελλάδα στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα. Μια ελληνική έκδοση αυτή τη στιγμή δεν κρίνεται αναγκαία, αλλά παραμένουμε ανοιχτοί στην προοπτική.
Ερ.: Θέλετε να κάνετε κάποιο σχόλιο για την αφιέρωση του τόμου στον καθηγητή Βασίλη Καρδάση;
Απ.: Ο Βασίλης Καρδάσης είναι ένας ξεχωριστός Έλληνας ιστορικός, με σπουδαία συνεισφορά στην οικονομική ιστορία. Του αφιερώνουμε το βιβλίο γιατί του οφείλουμε την ιστοριογραφική κινητοποίησή μας στη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης.
Ερ.: Πόσο βοήθησε η επέτειος των 200 χρόνων στην ιστοριογραφία;
Απ.: Η δημόσια συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση οδήγησε σε αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος και στην ανανέωση θεματικών και ερωτημάτων. Η δισεκατονταετηρίδα συνοδεύτηκε από σημαντικές μελέτες που φωτίζουν τη διεθνή διάσταση του 1821.
Ερ.: Τι θεωρείτε πιο σημαντικό από τη νεότερη έρευνα για την Ελληνική Επανάσταση;
Απ.: Ίσως τα σημαντικότερα οφέλη να αφορούν τις ερμηνείες και το πλαίσιο κατανόησης. Η επιστημονική έρευνα έχει απομακρυνθεί από λογικές τρισχιλιετούς συνέχειας του ελληνικού έθνους, εξετάζοντάς την ως μια ταυτόχρονη ιστορία διαμόρφωσης της εθνικής κοινότητας και συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους.
Ερ.: Πώς αντιμετώπισε η Υψηλή Πύλη την εξέγερση;
Απ.: Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ πληροφορήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα για την εξέγερση. Οι πηγές αναφέρουν ότι η Πελοπόννησος όλη υπόκωφα εσείετο πολύ πριν την 25η Μαρτίου. Το γεγονός προκάλεσε την οργή του σουλτάνου, που διέταξε αρχικά τη σφαγή όλων των Ελλήνων.
Ερ.: Τι σήμαινε για έναν καθολικό στις Κυκλάδες η πορεία προς το εθνικό κράτος;
Απ.: Οι Καθολικοί των Κυκλάδων είχαν μια διακριτή θρησκευτική, αλλά εν μέρει και εθνοτική ταυτότητα. Η Σύρος, εξαιρούμενη από την πρώτη διοικητική διαίρεση του 1822, μετατράπηκε σε εμπορικό κόμβο.
Ερ.: Πιστεύετε ότι έχουμε να μάθουμε πολλά ακόμα για την Ελληνική Επανάσταση;
Απ.: Ασφαλώς! Το πλήθος των διαθέσιμων πηγών είναι τέτοιο που διαμορφώνει πολλαπλά ερευνητικά ζητούμενα για όσους επιθυμούν να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν αυτό το πολυδιάστατο γεγονός.
Φωτογραφίες credit Μ. Ρήγου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
