Αναλύση της ρομαντικής λογοτεχνίας στον ελληνικό 19ο αιώνα με τον Αλέξη Πολίτη. Στις αρχές του 1831, ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής δημοσιεύει το αφηγηματικό ποίημα με τίτλο Δήμος κι Ελένη, γραμμένο στην καθαρή δημοτική γλώσσα — μια τολμηρή κίνηση για την εποχή, στον απόηχο της Επανάστασης. Στην αφήγηση, ένας πασάς αρπάζει την Ελένη και την κρατά στο χαρέμι του, αλλά ο κλέφτης Δήμος την απελευθερώνει νικώντας τον αντίζηλο. Η επιρροή του Μπάιρον και του ρομαντισμού είναι προφανής σε κάθε στίχο του ποιήματος: Να μια φωνή σαν εκατόν· Αλλάχ, Αλλάχ φωνάζει· οι πεδιάδες άλογα και Τούρκους πλημμυρίζουν…
Η αναζήτηση του Ραγκαβή δεν είναι μοναδική, όπως επισημαίνει στη μελέτη του Η ρομαντική λογοτεχνία στο εθνικό κράτος 1830 – 1880 ο Αλέξης Πολίτης, που απεβίωσε την περασμένη Παρασκευή (11/4). Ένα κεντρικό χαρακτηριστικό της πρώτης πεντηκονταετίας είναι ο διαρκής θαυμασμός των Ελλήνων για ό,τι προερχόταν από την Ευρώπη, με την επιθυμία να σταθούν ισότιμοι με τους Ευρωπαίους ρομαντικούς. Η λογοτεχνία αρχίζει να στραφεί προς τις ελληνικές αρετές, αναδεικνύοντας την καταγγελία για την κατάπτωση των ευρωπαϊκών αξιών, και παράλληλα, το γλωσσικό ζήτημα γίνεται κυρίαρχο θέμα στη λογοτεχνική παραγωγή.
Ο Πολίτης, με μια μεθοδική προσέγγιση, καταθέτει μια λογοτεχνική ιστορία που όχι μόνο καταγράφει τους κύριους σταθμούς της περιόδου αλλά και διερευνά τη λογοτεχνία όπως τη θεωρούσαν οι αναγνώστες του εθνικού κράτους στα πρώτα 50 χρόνια της ύπαρξής του. Αν και το μυθιστόρημα εξελίσσεται μέσα από πειραματισμούς, οι ποιητές παραμένουν κυρίαρχοι στην προτίμηση του κοινού, ενώ οι μεταφρασμένες λογοτεχνίες αποκτούν όλο και πιο σταθερή θέση από το 1845.
Στην ανάλυση του Πολίτη, σημειώνεται ότι οι Έλληνες λογοτέχνες αρχίζουν να επανασυνδέονται με τη γλώσσα τους, ενώ οι επιρροές από το Βυζάντιο γίνονται πιο έντονες από τη δεκαετία του 1850 και μετά. Παράλληλα, η μεγάλη ιδέα εισάγεται για πρώτη φορά στην ελληνική λογοτεχνία, σημειώνοντας την εξέλιξη του ελληνικού εθνικού φρονήματος μέσα από τους γραπτούς λόγους και τις ποιητικές εκφράσεις.
Η αποτίμηση των 50 αυτών ετών στη λογοτεχνία θα κλείσει με τη διαπίστωση ότι η ελληνική γλώσσα, εν μέσω πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών, είναι και θα παραμείνει το βασικό εργαλείο της εθνικής ταυτότητας.
Πηγή περιεχομένου: in.gr
