Της Αγγελικής Μπούμπουκα
Υπάρχει μια “ Μονόπολη” όπου αντί για σπίτια και ξενοδοχεία οι παίκτες συσσωρεύουν ιστορικά μνημεία, και όπου ακόμη και οι τράπεζες χρεοκοπούν αν το φέρουν έτσι τα πράγματα. Στο ίδιο μέρος, οι τράπουλες έχουν βυζαντινούς αυτοκράτορες αντί για βαλέδες, ντάμες και ρηγάδες, ενώ η μπιρίμπα έχει σύμβολα ιστορικών περιόδων της Αττικής, αντί για κούπες, σπαθιά κλπ. Είναι ο “ Σκαντζόχοιρος”, που “ παίζει την ιστορία στα δάχτυλα”.
Ο “ Σκαντζόχοιρος” είναι μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΕΠ) αλλά και ένας χώρος στο Μοναστηράκι, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την ελληνική ιστορία και τα παιχνίδια που μπορεί κανείς να εμπνευστεί και να παίξει σε σχέση με αυτά.
Η ιδέα για τη δημιουργία του ξεπήδησε πριν από λίγα χρόνια, όταν η Ντόρα Οικονομίδου είδε τη φιγούρα ενός σκαντζόχοιρου στη συλλογή κυκλαδικών αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Θέλησε να αγοράσει ένα αντίγραφο, δώρο για τον ανιψιό της αλλά διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε, κι έτσι σκέφτηκε “ Γιατί να μην το φτιάξω;”
Τον σκαντζόχοιρο δεν τον έφτιαξε, αλλά τελικά συν-δημιούργησε μια σειρά από αυθεντικά επιτραπέζια παιχνίδια, την πρώτη από πολλές που σχεδιάζει η ΚΟΙΝΣΕΠ που βαφτίστηκε από την κυκλαδική φιγούρα. “ Η αρχική ιδέα ήταν να φτιάχνουμε αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων. Μετά είπαμε, γιατί να μην φτιάχνουμε παιχνίδια; Και μετά είπαμε, γιατί μόνο αρχαία και όχι για όλες τις ιστορικές εποχές;”, θυμάται η Ντ. Οικονομίδου.
Η ομάδα είχε ήδη τις βασικές ειδικότητες που απαιτούσε το εγχείρημα: μια ιστορικό αρχαιολόγο, μια ιστορικό των επιστημών, σχεδιαστές, κομπιουτεράδες και ανθρώπους που ασχολούνται με παιδιά και με πωλήσεις. Στην πορεία προστέθηκαν κι άλλοι, κυρίως εικονογράφοι, καθώς δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση και στην ποιοτική απεικόνιση ιστορικών αναπαραστάσεων. Όλα τα παιχνίδια είναι κατασκευασμένα στην Ελλάδα, εκτός από κάποια πιόνια για τα οποία δεν υπήρχε εγχώριος κατασκευαστής.
Στην Κωνσταντινόpoly η ιστορία συναντά την τύχη
Η πρώτη σειρά παιχνιδιών, που μόλις κυκλοφόρησε, είναι επικεντρωμένη στην αρχαία, βυζαντινή και οθωμανική ιστορία. Κυρίαρχη θέση κατέχει το επιτραπέζιο ΚωνσταντινόPoly, σκοπός του οποίου είναι να χτίσεις τα περισσότερα μνημεία της Κωνσταντινούπολης, αγοράζοντας οικόπεδα με βυζαντινά και οθωμανικά νομίσματα.
Παίζοντας, μαθαίνεις πότε χτίστηκε κάθε μνημείο, από ποια ιστορική περίοδο είναι κάθε στοιχείο του και τι είναι σήμερα. Π.χ. Στην Αγ. Σοφιά πρέπει να χτίσεις μια βυζαντινή εκκλησία, να την κάνεις τζαμί και μετά μουσείο, φέρνοντας τα ζάρια, αγοράζοντας και πουλώντας. Ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τα μνημεία στο παιχνίδι: Αν το ζάρι σε φέρει στον Σεισμό του 1509, ό,τι είχες χτίσει μέχρι τότε γκρεμίζεται. Αν σε φέρει στα εγκαίνια του Όριαν Εξπρές, ό,τι είχες μέχρι το 1889 αναβαθμίζεται η αξία του.
Στην Κωνσταντινόpoly ακόμα και η αυτοκρατορία (η τράπεζά της) μπορεί να πτωχεύσει. Και τότε ο παίκτης πρέπει να αυτοσχεδιάσει προκειμένου να επιβιώσει, όπως στην κανονική ζωή. Αν έχει μείνει με δυο μισοχτισμένα οθωμανικά μνημεία, πρέπει να πουλήσει το ένα, αρκεί να φτάσει στο παζάρι. Στο παζάρι μπορεί επίσης να ανταλλάξει νομίσματα, ανάλογα με αυτά που απαιτούνται για να χτίσει βυζαντινά ή οθωμανικά μνημεία.
“ Αττική μπιρίμπα”, προάγγελος της κρητικής, της μακεδονικής κ.ο.κ.
Ένα άλλο παιχνίδι, η “ Αττική μπιρίμπα”, παίζεται όπως η κλασική, αλλά αντί για κούπες, σπαθιά κλπ, τα φύλλα της απεικονίζουν ιστορικά στοιχεία της Αττικής από συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους (αρχαιότητα, βυζαντινή-οθωμανική περίοδος, νεότερη Ελλάδα) και ο παίκτης πρέπει να φτιαξει αντίστοιχες σειρές ή τις κατηγορίες του εικονιζόμενου αντικειμένου (πολιτική, λατρεία, πολιτισμός, υποδομές, γεγονότα, πρόσωπα). Στα σχέδια του “ Σκαντζόχοιρου” είναι η δημιουργία κι άλλων εκδοχών της μπιρίμπας, που θα αφορούν άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως η Κρήτη, η Μακεδονία κ.α.
Οι επόμενες σειρές παιχνιδιών που σκέφτεται η ομάδα, αφορά τις σημαντικές ιστορικές επετείους που συμπληρώνονται την αμέσως επόμενη τετραετία: Την επέτειο της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας και της Μάχης των Θερμοπυλών, τα 500 χρόνια από την ενθρόνιση του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή και τα 200 χρόνια από τη δολοφονία του Αλή Πασά, τα 50 χρόνια του Πολυτεχνείου κ.α.
Στον κατάλογο των παιχνιδιών υπάρχουν επίσης κάρτες μνήμης και ζωγραφικής (για παιδιά από 4 ετών), μπλοκ και φύλλα ζωγραφικής με θέμα ιστορικά μνημεία, καθώς και μια διασκευή του αγγλικού παραδοσιακού παιχνιδιού “ Happy families”, οι “ 7 οικογένειες” της αρχαίας Ελλάδας. Όλα τα παιχνίδια απευθύνονται σε διεθνές κοινό, καθώς οι κάρτες και οι οδηγίες είναι, εκτός από τα ελληνικά, και στα αγγλικά και γαλλικά.
Όραμα των δημιουργών του “ Σκαντζόχοιρου” είναι τα κάνουν τα παιχνίδια τους προσιτά σε όσο το δυνατόν πιο ευρύ κοινό. Στα άμεσα σχέδιά τους είναι επίσης να τα κάνουν διαθέσιμα σε παιδιά και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που δεν θα μπορούσαν να τα αποκτήσουν. Ο καθένας, πάντως, μπορεί να παίξει με αυτά στο πρώτο κατάστημα του “ Σκαντζόχοιρου” στο Μοναστηράκι (Καρόρη 5).
