Την εκπόνηση εθνικών σχεδίων δράσης, ώστε η χρηματοοικονομική εκπαίδευση των πολιτών να μπει ψηλά στην ατζέντα των κυβερνήσεων, προκειμένου τα διδάγματα των πρόσφατων -εγχώριων και διεθνών- οικονομικών κρίσεων να αξιοποιηθούν προς όφελος των κοινωνιών προτείνει ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου.
Στην παρέμβαση που έκανε στο 6ο Διεθνές Forum του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Ρωσίας -εκ των κορυφαίων ακαδημαϊκών, οικονομικών, επιχειρηματικών και κοινωνικών γεγονότων του φθινοπώρου στη Ρωσία, φέτος με κεντρικό προσκεκλημένο τον νομπελίστα οικονομολόγο Τζόζεφ Στίγκλιτζ- ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρθηκε στην αυξημένη σημασία του οικονομικού γραμματισμού των κοινωνιών τονίζοντας ότι «ο συντονισμός των προσπαθειών που καταβάλλουν (σ.σ. σε κάθε χώρα) τα υπουργεία Οικονομικών, Οικονομίας, οι Κεντρικές Τράπεζες και άλλοι οργανισμοί είναι εξαιρετικά σημαντικός, προκειμένου να δημιουργηθούν αποτελεσματικά εθνικά συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης».
«Ο ρόλος που καλούνται να επιτελέσουν οι κυβερνητικές αρχές στην προώθηση του χρηματοοικονομικού γραμματισμού και στη διασφάλιση της προστασίας των μικροεπενδυτών είναι καθοριστικής σημασίας και θα πρέπει να προχωρήσει σε στενή συνεργασία με άλλους ενδιαφερόμενους -ιδίως τον ιδιωτικό τομέα και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα», εξήγησε ο πρύτανης του Αριστοτελείου, σκιαγραφώντας το περίγραμμα μιας παγκόσμιας μεθοδολογίας, μέσω της οποίας θα αξιολογούνται διαρκώς το επίπεδο της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, όσο και η αποτελεσματικότητα των προσπαθειών που καταβάλλονται για την προώθησή της.
Επικαλούμενος πρόσφατες έρευνες ο πρύτανης του ΑΠΘ τόνισε ότι το επίπεδο του οικονομικού γραμματισμού παραμένει σήμερα χαμηλό στις περισσότερες χώρες -συμπεριλαμβανομένων των αναπτυγμένων- και οι καταναλωτές συχνά υπερεκτιμούν τις χρηματοοικονομικές τους γνώσεις, μη επιδιώκοντας έτσι να τις βελτιώσουν.
«Ο οικονομικός γραμματισμός αναγνωρίζεται ως καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα και των οικονομιών συνολικά. Η χρηματοοικονομική εκπαίδευση μπορεί να διευκολύνει την πορεία των ατόμων από ευάλωτες ομάδες. Ο χρηματοοικονομικός γραμματισμός δύναται να επηρεάσει την τακτική αποταμίευσης, συσσώρευσης κεφαλαίου, τη διάρθρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών και την ανάπτυξη καινοτόμων χρηματοοικονομικών προϊόντων διαχείρισης των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων. Επιπρόσθετα, αναγνωρίζεται ως παράγοντας- κλειδί για την πρόληψη μελλοντικών χρηματοπιστωτικών κρίσεων και αναταραχών στις αγορές», επισήμανε ο κ. Παπαϊωάννου.
Σε ό,τι αφορά τις ρίζες και την προέλευση των πιο πρόσφατων οικονομικών κρίσεων παρατήρησε ότι στις σχετικές μελέτες αυτές δεν εντοπίζονται τόσο στα διαρθρωτικά προβλήματα της πραγματικής οικονομίας, όσο σε παράγοντες που έχουν να κάνουν με την επιταχυνόμενη καινοτομία στα χρηματοοικονομικά προϊόντα, την απειρία των επενδυτών αλλά και των παρόχων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, καθώς και στην έλλειψη κανονιστικού πλαισίου για την ενίσχυση της αντιστάθμισης κινδύνου και τη συνετή επενδυτική συμπεριφορά.
Αποτιμώντας τις συνέπειες και τα διδάγματα των οικονομικών κρίσεων συμπέρανε ότι «ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να εφοδιαστούν με τεχνογνωσία, ικανότητα και κίνητρα, ώστε οι σημαντικές οικονομικές αποφάσεις που λαμβάνουν να εξασφαλίζουν και το οικονομικό τους μέλλον». «Αυτό», συνέχισε ο πρύτανης, «απαιτεί την ενδυνάμωση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών και τη βελτίωση των γνώσεών τους για τα χρηματοοικονομικά, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα και τους εγγενείς τους κινδύνους».
«Η χρηματοοικονομική εκπαίδευση στοχεύει στη βελτίωση του οικονομικού γραμματισμού των καταναλωτών, με την έννοια ότι βελτιώνει την ικανότητά τους να να αξιοποιούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες αποτελεσματικής διαχείρισης των οικονομικών πόρων για μια ευημερούσα οικονομικά ζωή», εξήγησε.
Παρέπεμψε, δε, στο αριστοτελικό οικονομικό μοντέλο για μια κοινωνία σε ευδαιμονία: «Ο χρηματοοικονομικός γραμματισμός σε ένα ενισχυμένο πλαίσιο προστασίας της οικονομίας και των καταναλωτών μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην πραγμάτωση της αριστοτελικής έννοιας της ευδαιμονίας, που εγγυάται οικονομική σταθερότητα, ανάπτυξη και βιωσιμότητα. Επιπρόσθετα, ο οικονομικός γραμματισμός συμβάλλει στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών χρηματοπιστωτικών αγορών, βελτιώνοντας την εμπιστοσύνη των αγορών, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών και αυξάνοντας τον ανταγωνισμό, την καινοτομία και ποιότητα των προϊόντων».
Σμαρώ Αβραμίδου
